- Reuben Lalnunthara Hnamte
Khawvela kan awm chhung hian pawimawh ber ni a kan hriat chu, mimal, chhungkua, khawtlang leh ram ah te pawh Sum hi a ni awm e. Sum pawimawh zia chu kan hre theuh a, tu te mah hi a lovin kan awm thei hauh lo mai.Isua pawh khan a ngaipawimawh tho mai a, mahse, a dah pawimawh ber lo niin a lang; “Sum lemin thiante siam rawh u” tih te kan hmu. Chhungkua zahawm leh hausa kan tehnaah pawh hian Sum hian kawngro a tu viau mai a, ram hausa tehnaah phei chuan a ni lehzual a ni.
Khawi ram ah pawh ni se mi hausate hian thil an titheiin, ram thenkhatah phei chuan thilsual ti mahse, thiam loh an chang theilo emaw tih mai tur a ni. An sum lakluh dan chu eng ang pawh nise, mi an hauhsak phawt chuan kan zahin kan tlawn duk emaw tih mai tur a ni. Kohhran te thleng hian mihausate chuan thil an ti thei emaw tih mai tur a ni a. Lal Isua chuan kan pawisa ang hi chu Sum lem a ti mai a ni. A ngai ho hle tih kan hmu a, kumhlun tur a nih loh zia a hrechiang em a ni.
A lehlamah khawvela kan awmchhung hi chuan Pawisa(Sum) hian thil a tithei reng dawn a, a tangkai bawk a, tute pawh mai hian kan inchuh sup sup mai zawng a nih hi. Sum lakluhna a nih chuan a tha leh tha lo emaw, a thianghlim leh thianghlim loh lam emaw kan pawisa tawh lo. A tam thei ang ber lakluh hi mi tin mai hian kan duh a ni ber awm a sin. Mi tam ber tan chuan pawisa ngah apiang an hmeltha a, an fel a ni ngawt tawh mai a nih hi. Chu chu chhungkaw tin deuhthaw, khawtlang leh ram pawhin kan innghahna chu pawisa a nilo thei lo. Chutih rual erawh chuan mimal, chhungkua leh ramah te hian a ber ah Sum(Pawisa) hi kan nei ang tih ava hlauhawm ta em! Enge kan ram hian kan inngahna ber ni ang le? Pawisa leh therhlo um reng reng hian kan phe suau suau mai em ni?
Kan ram hian Thianghlimna nun hi kan uar thar kan kenkawh a ngai a ni. Sum leh pai a ni emaw, hmeichhiat mipat emaw, mipat mipatna, hmeichhiat hmeichhiatna leh thildangah pawh paih ngama thianghlimna nun hi kan uar thar ava tul em. Ringtu nun chu thihna atangin a intan ang hian Thianghlimna pawh hi Simna atang bawkin a in tan a ni. Chutichuan chhumpui nasa tak ang thlirtuten min hual vel avang hian, min tihnawk apiang leh sual keimahnia bet tlat chu i dah ve ang u. Chhumpui nasa tak ang thlirtu chi hnih an awm: Van mi thianghlim te leh kan vela mihring pui te. Mi ten min chhiar, min thlir reng e! Tunlai a kan mamawh ber chu Mi Thianghlimte an ni (We need saints -Chick Yuil). Rawngbawltu ropui tak tak te, ram hruaitute leh mi ropui tak takte tlak chhiatna tam ber chu an thianghlimna an hloh vang a ni fo.
A pakhat lehah chuan kan ram hian pawnlam lang theiah pawha thianghlimna- Zuk leh hmuam leh thildangahte kan uar thar a ngai. India rama cancer tamna ber zinga kan han tel ringawt pawh hi thil zahthlak a ni. Christian ram in ti hial si a, thianghlimna kan ngaipawimawh lo lutuk hi kan in enlet a pawimawh takzet a ni. Ringlo mi ni a kan hriat kan ram min rawn tlawhtu ngei te pawhin Mizoram chu zuk leh hmuam kan ti nasa lutuk hi an vei hle zel a nih hi. Miin ruihhlo a tih tanna bul chu meizial zuk ruk atangin a intan daih tawh. Meizial emaw, sahdah emaw ti ngai miah lo; zu ngawlvei, Drugs ngawlvei an tam lo hle ang.
A pawimawh berah chuan kan ram min tidanglama, hmasawnna leh entawl tlaka min siam theitu leh kan inngahna ni tur a ka duh chu kan Pathian lehkhabu( Bible ) hi a ni. Pastor Rick Warren-a chuan Bible hi a lek kanga, “America hi ka tidanglam vek dawn” a ti. Kan ram leh hnam, kan nun siam thatna atana hmanraw tha ber chu Bible hi a ni. Queen Victoria lal lai khan ni tla seng lohvah ro a rel a, an ropui hle. Mihang lal pakhatin Queen hnehah, “England ropui na chhan ber hi enge ni” tia a zawh chuan Lalnu chuan Bible hi a kawk a, “Hei vang hi a ni” a ti. Kan ram hruaitute, kan politician te pawh hian kan ram hruaina kawnga kan inngahna ber chu Bible hi lo ni se, tichuan kan ram chu ram thianghlim leh intodelh, ramdangte tan pawha entawntlak kan ni thei ang.