- Robert Zoliana
Chhan hriat loha rihna hloh
Khawsik reh hlei thei lo, taksa rihna hloh bawk si i nih a, chawlhkar 3-4 aia tam insawi-selna i neih chuan Cancer a ni thei. A chhan leh vang mumal tak pawh hriat loha i cher tial tial a nih chuan cancer i lo vei ta a ni thei a, anih loh vek paw’n, a rang lama doctor thiam pan a hun ta tihna a ni ngei ang. A bik takin, pumpui, chawkawng leh thin cancer -ah te a langsar hle.
Ká chhung pân, dam thei lo
Ká chhung pân/nâ (mouth ulcer) i neihin emaw thil var a awm a, chawlhkar 3 hnu lamah pawh a dam thei chuang lo anih chuan doctor entir ngei ngei tur. Vaihlo leh a kaihhnawih thil dang tih i ching anih chuan sim nghal hmak bawk tur a ni. I lêi leh ká chhungah khan thil var a awm fo thin em, a thip thin bawk em? Enkawl thuai anih loh chuan ká chhung cancer a thlen thuai thei.
Khawsik reh hlei thei lo
Cancer hian khawsik a chhawmtel tlangpui a. Cancer vei te hian engemaw hun ah tak hian khawsik an nei ngei ngei a, cancer enkawlnain natna dotu taksa sipaite a nghawng phei chuan khawsik hi ma thei lovin a lo awm thin. Tin, i chau ngawih ngawih reng anih chuan, a chhan leh vang dik tak hrechiang turin Damdawi In pan ang che.
Pum nuam lo reng leh
Ek hunbi inthlak
Ek a thi thei a, Ek hunbi a inthlak danglam thei a, a chânga khawthalo ang te-a i ek fo chuan ‘Tha ve leh mai ang’ tih a hun ta lo. Chutih laia, pum i sawisel reng a, awm nawm lohnain a tlak buak reng che a nih chuan, a chhan leh vang hriat thuai thuai hi tih makmawh a ni.
Vun inthlak danglam
I lan dan leh mi hmuh dan ah che pawh khan danglamna a awm ngei dawn a. Zu in thin i nih a, zial i bansan thei lo bawk a, vaihlo leh vaihlo atanga siam i lalut reng bawk anih chuan vunin a haw em em dawn a, vun cancer vei theihna pawh i nei sâng hle ang. Vun-ah harsatna i neih reng a, pân dam hlei thei lo a awm bawk chuan Damdawi In i hnaih nghal tur a ni ang.
Thi chhuak dangdai leh danglam
Hei hi cancer vei tir emaw dinhmun hlauhawm vanglaia thleng fo thin a ni a. Ek a thi a, taksa khawimaw lai ber atanga thi a chhuak thin anih chuan a rang thei ang bera doctor thiam pan nghal tur a ni a. I zun a thi thin em? Hnute hmur atang khan thi a chhuak thin bawk em? Ngaih pawi-mawh thuai a ngai ang.
Hnute sak (taksa dangah sak a awm thei bawk)
Chhan hrang hrang vang a ni thei a, cancer hmatheh tih ngawt theih a ni bik lo. Doctor inentir vat tur a ni a, a chhan leh vang dik tak a lo hrilh thei dawn che a ni. Natna lo lan-chhuah hun kher nghak suh la, hunbi nei taka doctor hnena kal hi i tan a tha zawk.
Thak neuh neuh
Cancer lan chhuah dan langsar lem lo tak ni mahse, ngaihthah ngawt theih a ni chuang lo. I vun-ah khan thil danglam deuh emaw dangdai deuh i hmuh a, chawlhkar 2-3 vel thleng pawha a pangngai lo chhunzawm zel anihin vun lam thiam doctor pan tur.