- Mahmuaka Chhakchhuak
MIZO IDOL thlanna kal mekah chuan KAWRTHINDENG tih hla satu Vanlalduhawma chu kan thalaite zingah a zai ngainatu an tam hle mai. Hmun tinah a zai hriat tur a awm a, social media lamah lah a chanchin sawi reng a ni bawkin Top 50-a a tlin loh thu thinrimpuitu an thahnem viau a ni bawk awm e. Loh theih lohin keini, zai ngaina lem lo tan pawh hriat ngei ngei turin a chanchinin min hual vel a nih tak berah chuan tum khat chu uluk tak mai hian Zonet Studio emaw ni, an intihsiakna hmuna a zai lai chu ka han thlir a: A sam chu a tih kir chawp ni ngeiin a hriat a, a lu chu a buk hle mai avangin hetiang hi ka ngainat zawng erawh a ni lem lo a, amaherawhchu tunlai thalai lehzualte hian an uar phian mai bawk si avangin keini mita mawi leh mawi lo chuan awmzia a awm vak chuang lem loin ka ringin sawisel erawh ka tum lem chuang lo a. Chubakah zaithiam thlan tur a nih miau avangin a sam chungchanga lo buai erawh Judge-te ngaihtuahnaah a awm pawh ka ring bawk chuang lo.
Stage-ah a han che vel erawh mit ala phian a, a zam lem lo a, zak lo takin a che pawh a ni hran chuang lo. A chet dan hrim hrim chu a inhmeh vek maiin ka hria a, music a rawn ri a, a zai a, a hla thluk lah chu a kang vah mai lehnghal bawk a. An sawi Zawlkhawpui ka fang a, an tam ngei lengi ka chhai rual. Mahse, ka zuam lo chhai ve ngawt zawng, ka thlir liam hram mai a ni ang chu. Aw…..an mawi ngei ka zuam lo, chhan tha tak, ka cho rual an ni reng reng lo tih a sak zawhah chuan music pawh a tawp nghal bawk a, Kha, ih, eng kawr nge kha, tunlai a hei tleirawl leh nula lamin an uar deuh – chhing deuh deuha an hak thin? tih chu inthlahrung hmel lem loh tak hian Judge-te chu a han zawt kual a, an chhan hma chuan amah bawkin hei hian a hria ang…..hria em? Tiin hmun dang a hawi san a, Music a rawn ri zui nghal bawkin KAWRTHINDENG tih chu fiah takin a rawn lam ri nghal a. He hla hi ama phuah ni bawkin an sawi nghe nghe a ni. Amaherawhchu chutih rual chuan he hla hi Second round atanga a tlak chhan niin Social media lamah chuan sawi a ni bawk a.
MIZO IDOL thlang tu hian kalphung fel tak an neih ngei ring ila, duhsak bik leh duhsak loh bik an neih pawh a rem kher lo ang. Hei vang hian a thlantute lam chu dem chi an niin a rinawm lem loh a, chhan tha tak a awmah ngai ila a hahdamthlak mai awm e. Nimahsela he hla kher hi chuan reiloteah Zoram khawvel a dengchhuak tlat si avang hian eng emaw riau a awm a nih loh chuan mizo Idol la thlan chhuah tur ai pawhin thalai zingah chuan a tla na mai awm mange a tih theih hial ang. Tin, Vanlalduhawma hian tuna Idol thlanaah hian hla engzatnge a sak tawh ka hre hauh lo a, tuna Kawrthindeng a sak atanga tla nge a nih pawh chiang takin ka hre chuang hek lo. Sawi tawh angin a lu buk vang chu a ni kher lo ang a, stage-a a che vel vang pawh a nih kher ka ring hek lo. Engnge a tlak chhan hi ka hre reng reng lo a, chulam ngaihven vak pawh a tul kher awm chuang lo e. Nimahsela chiang taka ka hriat thung chu thalaite chuan zaithiam an ti a, a zai lai hmuh nuam an ti a, ngaihthlak an kham lo a ni.
Ni e, Vanlalduhawma hi a zaithiam a ni. A chawrchhuahna hmun, a khua hi ka han ngaihven viau nain ka hre thei tlat lo erawh a zia lo hle mai a, chutiang bawkin an chhungkua hi zai mi an ni em, a chhungte hian an tuipui em tih te pawh engmah ka hre lo. Nia, chulam chu hre lo law law mai ila, tuna kan hriat chhun Kawrthindeng avang hi chuan kan hre chiang hlawm ta viau thung si. He hla pakhat lek pawh hi a ni chuan heti khawpin a rawn larpui thei a, he hla pakhat avang hian ngainat a hlawh thei hi thil lawmawm tak a niin a hma lam hun kal zel tur atan ngei pawh kawngro a sut phah ngei a rinawm. Zai zel sela, chhunzawm zel se tih hi ka lo duhpui a ni. He ti tak maia hla pakhat pawh a larpui thei a nih chuan insum hauh loin zai zel sela a chhung leh khatte ngei pawhin zai zel turin fuih zel sela ka duh hle a ni.
Amah, Vanlalduhawma hian he hla hi engtia a phuah nge ni reng reng tih pawh hi hriat chakawm tak a ni a, hla ropui leh ngaihhlutawm tak ni lem lo mahsela hla ngaihthlak ninawm loh tak leh hahdamthlak tak a ni tlat si. Heti tak maia hla pakhat mai a rawn larpui thei tur hian eng ruahmanna mah a neih lah a rinawm si loh. He ti taka hla pakhat a larpui thei a nih chuan hla dang zel pawh a la hit chho zel ang tih hi thil chiang sa a ni thei ang. Keini ang hi chuan hetiang anga mipui ngainat leh ngaihzawn ni tur hi kan vannei a ngaih mai bakah kan beih fe ala ngai ngei bawk ang a, chuti chung pawh chuan thil huphurhawm tak ala ni tho ang. Vanlalduhawma erawh chuan Kawrthindeng avangin heti khawpin zofate hriat a rawn hlawh ta mai si hi a lawmawm hle a ni. Tunah chuan Kawrthindeng hla avangin Vanlalduhawma chu kan hre reng tawh dawn a, kan theihnghilh tawh ngai lo bawk ang.
Kum Zabi tam tak liam tawhah khan Dante pawh chu Italy rama Florence khuaa piang, hun tha lo tak a lo thlen avanga hna pawimawh tak, roreltu a nihna atanga ban leh a awmna khua atanga hnawh chhuah a ni a. Riltam leh tuihalin a pianna ram ngeiah chuan chaw khawnin a vakvai a, ‘ka kawng chu ava hrehawm em!’ – Come e duro calle’ a ti thin. Chutia a vahvaih leh hrehawm tuarna atang chuan he khawvel piaha hlimna a chan tur chu a lo hmuh chian phah ta a, Italian literature-a an ro hlu ber tling hial tur Devine Comedy tih hi alo ziak ta a ni. He lehkhabu hi phek 447 laia chhah a niin Dante Alighieri hian kum 1308 – 1320 chhunga a ziak a ni nghe nghe. Hrehawmna runthlak tak mai a tawrhna chuan amah hriatrengna tur rohlu a chherchhuah phah ta zawk a, kum 1472 ah khan mipui chhiar theih tura zawrchhuah a niin copies 300 chauh an ti chhuak nghe nghe a ni. Amah ang bawk hian John Milton (1608 – 1674) ngei pawh kum 44 a nihin kum 1652-ah chuan a mit a del a. Politics avanga tualchhung indona hial a lo thleng bawk siin a nun chu a chep em em a, mitdel chung chuan khai hlum hlauin ala biru zak zak a ni. Chutianga khua a hmuh tawh loh hnuah chuan Paradise Lost leh Paradise Regained te hi a phuah a, English Literature-a thu ropui leh ngaihsan hlawh berte zinga chhiar tel a ni satliah lo a, kum tam tak liam hnuah pawh kan la hre reng a, kan theihnghilh tawh ngai lo ang.
Patling pui puite pawhin kal paha KAWRTHINDENG hla an sak tak rut rut hlawm hi…