- F. Vanlalrochana
A TAWP KHAWKAH CHUAN LAL ISUA

Khawvel hi a changkang tawh khawp mai a. Mihring pawh amahin a tlei ta hle. Pindan chhungrilah damchhung hun a hman zawh theih thaw thang a ni tawh mai a. Khawl thil changkang ber ber nen kan inthuam a, in sang ropui tak takin kan inhual khup tawh a. Mihring hian hmehkhep pakhat hmanga a thiltihtheih hi a sangin a ropui tawh hle. Chutiang khawvelah chuan kan cheng tawh a, mihringte hian Pathian kan mamawh tawh mang lo a inhriat chang kan nei ta fo mai. Mizo fate zingah ngei pawh Pathian awm ring lo anga insawi hial tawh te pawh an awm ta an ti! Mihring hian a chapona tlang sang bera a din chiah hian Pathian emaw a inti hial thin. Kan khawvel hian Lalpa lak ata a hla zawngin min virpui zel mai a ni.
Kristian tha pangngai, Pathian ring awm taka awm te pawh hian kan nun a kal tluan zut zut lai chuan Lal Isua kan mamawhna kan hre thei tlat lo. Nimahsela, kan nun hian thlaphanna a han tawh chiah hian Lal Isua kan mamawh zia kan inhre chhuak thin. Natna khumah kan mu a, mite’n, ‘A thaw chauh a ni kan en tawh ni’ min tih laih laih a, dam chhuah kan inrin tawh loh phei chuan, “Lalpa, min tidam la, i rawng ka bawl ang,” tiin kan tawngtai sek tawh thin.
Kan thatlai hun zawng zawng sual kawng zawh nan kan hmang a, hman tlak kan nih tawh loh hnuah, “Lalpa, i tan chauh”, kan ti leh lo thei si lo. Kan that lai chuan kohhran kan hmusit a, inkhawm thinte aia tha zawkah kan inngai hial a. Pathian pawlin kan tawngtai ngai hek lo. Nimahsela, kan thihin kohhranin kan ruang a tuam mawi a; kan ruang chiah kan pe phal a, chuti chung chuan kan faktlakna lai zawngin min fak zui hram hram a, thlamuanna thuchah nen min vuiliam thin. Nunna petu tan hian kan ngeiawm thin ngawtin a rinawm!
He thawnthu hian a tawp khawkah chuan Lal Isua lo chu mamawh kan neih loh zia a ti chiangin ka hria. Nula pakhat hian sawrkar Office pakhatah Officer hna a hmu thar. Room hran a han chang a, bungraw tha ber berin a hual khup mai a. Bell a han hmet zeuh a. Peon, a sawi a piang tih inpeih ran mai a lo lut a. Hna a han thawk a. Thawk ve tak a ni. A theih ang tawkin sum a siam a. Pathian zahna nei map loin, bill lem nen sawrkar sum chu a ei miah miah mai a. Nikhat chu Phone a lo ri rang rang a, phur zetin a han la a, lehlama aw chu doctor aw a ni a, a hma kara a inentirna result a rawn hrilh a. Cancer a ni. A thlaphanna mittui chuan a make-up te chu a bual khawlo zo ta a. A dawhkan tliang hun te chu thingphek satliah mai an chang zo a. A hna thar tha tak mai te chu hmanlai an chang zo ta. Chutichuan, kut tling loa a sum lakluh zawng zawngte chu Cancer enkawl nan a hmang zo ta vek a. Chutichung chuan, chhan theih a ni lo tih an lo hrilh zui. Tunge a mamawh tak? Motor thar a mamawh tawh lo a, sum leh pai a mamawh tawh hek lo. Lal Isua chauh a mamawh ta a ni. Dam leh thei nisela chuan a Office dawhkanah chuan a va tawngtai zing tawh dawn em!
Pathian hnen ata hla takah kan bo a, hmangaihna awin min au a, hmangaihna ban a la phar reng chung pawhin, kan nawmsak chhung chuan kan hre duh thin lo. Khawvel nuam chitin reng kan chen zawhah Lal Isua pan chauh tum te pawh kan ang thin. A thente hi chuan, a hmangaihna leh a kaihhruaina hi kan hre lo der thin bawk. Mihring te hian Engkimtithei emaw kan inti fo. Pathiana inchhal hialte pawh an awm thin reng a. Eng ang pawhin ropui ila, kan duh tinreng nei mah ila, mihring theihna hian tawp chin a nei a, a ropuina hian chuai hun a nei thin. A tawp khawkah chuan Lal Isua bak tlukluhna tur kan nei lo. Mamawh dang kan nei lo a, Lal Isua lo chu. Kan haider lui mai mai thin a ni. Amah ngei khan heti hian min hrilh tawh a, “ A ram leh a felna chu zawng hmasa rawh u, chutichuan, chung zawng zawng chu a pek belh chhah ang che u,” tiin. Chung zawng zawng hi kan zawng hmasa lui tlat thin mai pawh a. Chuti chung chuan, min la nghak reng a ni.
KA LAWM E, MIN HMANGAIH VANGIN
(He thu hi kum 20 kal ta a, Shillong tlangah, Nongrim Hills zing dar 6 vela suartluan hnua ka ziah, MSU magazine a chhuah atana ka tih a ni. Kan lo luang liam nasa thei gui gui khawp a. Ka hai chhuak leh hlauh mai a, ka han dah thar leh a ni)
Nula duhawm tak i ni tih hmuh thelh lo tawk tur chuan ka mit hi a la tha tawk a. I pawn lam duhawmna aia chhungril mawina thuk zawk te chuan ka lung a tiawi thin. Ka phu hauh lo che tih chu Kulikawn-a Mutia-te pawhin an hmuh hmaih hauh lo ang mawina tinrenga thuam, duhawmuna tinrenga cheimawi, mumang lam chauha awm thin ni tura ka lo ruatin tlangval za tam tak aia kei mi thlang hi chu ‘Hmangaihna a va mak em’ tih bak chu sawi tur ka hre lo.
I hnen atangin thil tamtak ka zir a. Nun duhawmna leh nun mawina te i hnen ata ka zir chhuak Thi mawl ber berte-ah hian mawina a inphum a, thil ho ber berte-ah hian hlimna a inphum thin a ni tih hi min zirtir a. Hengte hi hringnunah kan hmaihthelh fo thin. Chung thil mawil te te chu hmu thiam thei turin ka mit min tih men sak tawh si a Ka lawm e, min hmangaih vangin.
Ka nun ho mai maia ka khawhralna tur lak ata min chhanchhuak a. Nangmah vangin khawvel hian mawina thar a nei a. Pangpar mawina hian duhawmna thar a chhuah a. Hringnun mawina nangmaha lo inlar chhuak chu ka hmu a.
Inngaihtlawmna leh thuhnuai-rawlhna atang hlimna a lo chawr chhuak thin a ni tih ka zir chhuak a. Leilung mawina ka hmu thiam ta. Tlang kara tlai ni nema Turnipui herliam tur mawina te ka hmu thiam ve ta. Chhun pachanga vanrang chhum leng delh delh te chu ka thlir reng thin a, zing khua lo var tirha Sava chiar nak nak te, tlaitlan thlifim thaw heuh heuhvin thinghnah a chhem rik er er te chu mawi ka ti tawp thei lo. Nangin hmangaihnain min chhawm a, duhsaknain min zirtir a, kan tan hlimna min pe thin. Ka lawm e, min hmangaih vangin.
Zan rei tak tak thlengin kan ti ti mai mai a. Don Williams-a hla te, Jim Reeves-a hla te kha kan ngaithla dun mai mai thin a nih kha. Khang atangte khan nun duhawmna ka hai chhuak a lo ni reng mai.
I tel lo chuan ka kim tawh Io va, keimahah hian i cheng a, keimahah hiani nung renga ni. Min hmangaih avanga lawm em em chungin chhun ni ka hmang liam a, i sakhmel duhawm tak mitthlaa hmu chungin ka nui a. Mumangah hmangaihna ropui lehzual kan Io chen dun a, zing khua a lo varin i hmel ka hmu leh ngei dawn a ni tih hre chung nlawm takin ka tho leha Kei aia mi vannei hi an awm chuang dawn em ni?!
Vankhama khan “Ka lam hawia i seih hianin, ka tan khuavel a par Ieh thin” a lo ti daih tawh a. Vankhama kha a daw lo. Hlim taka i nuih hian khawvel pawh hi a nui ve a, lungchhe van kaia I mittui a farin khawvel pawh hian hrehawm ati ve thina sin.
Kan intawn tan dan te kha I la hre reng em? Biak enah pawh ka en loh che kha a nia, tunah chuan Vana arsi-te khi ka awt lo va. Thangvan sanga turnipul kawlah a her liam thin angin, he ka nun pawh hi damiai kawlah a la her liam ve dawn ani. Vana ka chanchin min zawh hunah pawh “Min hmangaih em avangin ka lawm em em thin a ni” tih Lal hnenah ka Ia sawi ang. Min hmanganh avangin ka lawm a, he nun khawhar tak hi malsawmna i vur avangin Hmangaih Pathianin mal a sawm ang che. Ka lawm e, min hmangaih vangin.
SUMHMUN POETRY
Engin nge mihring hi mak tia siam a,
Engin nge mihring hi mak a ti em tih ngaih tuah tir a,
Engin nge mihring hi mak zawn tir a,
Engin nge mihring hi kawlkil thlir tir?
Engin nge mihring hi beisei tir a,
Engin nge mihring hi van rang chhuma kara thawvenna zawn tir?
Engin nge mihring hi thli te um tir a,
Chung chhawrthlapuite thunun theia inngaih tir.
Engin nge mihring hi
Hun chunga thuneitu anga in ngaih tir a,
Engin nge mihring hi
Chatuan ngaihtuah loa siam thin.
Engin nge mihring hi
Vah bo tir a,
Engin nge mihring hi
A hmalan hun tlan san tir?
Engin nge mihring hi
Pathian emaw a nih tih tir thin?
Enginge nge mihring hi
Mihrinna phena bihruk tir thin hle.
Mihring!
Aw Nang Mihring!
Engkim thunun theia inngai,
Engkimin a thunun zawk che,
tih hi i hre lo em ni?