Champhaia Horticulture Department chuan grape thlum chi leh wine atana sawr tlak an enchhin mek a, an hlawhtlin chuan kuthnathawktute chintir an ni dawn.
Chawlhkar kalta Zirtawpni leh Inrinni khan Mizoram Journalists’ Association (MJA) member thenkhatin horticulture department hnuaia Champhai leh a chhehvela kut hnathawktute hmalakna leh an dinhmunte an zir chiang a. Champhaia grape chingtu thenkhat te, Champhai Grape Growers Society (CGGS) Winery te, |iau lui kama Farlui zaua chana chinna hmunte leh Tualte khuain tomato an chinna hmunte an tlawh.
Champhaia District Horticulture Officer B. Lalzarzova chuan Champhai leh Hnahlan winery-a grape chinte chu Bangalore Blue variety, a thur avangin a lawnga ei tlak a nih meuh loh thu a sawi a. Tunah hian grape mu awm lo, a lawnga ei tlak, thlum tha leh wine atana sawr tlak, table variety chu green house-ah hlawhtling taka enchhin ni tawhin kumin hian Chhungte-a horticulture hmunah green house ni loah enchhin leh a ni dawn a, a hlawhtlin chuan lo neitute an chintir dawn tih a sawi.
Tlangsama CGGS Winery an tlawhnaah a enkawltute chuan tunah hian her tur ang ang an her zo tawh a; mahse, hralh chhuahna lamah harsatna an neih avangin an hralh chak lo a, um (bottle)-a la thun loh litre nuai khat chuang leh uma thun sa bawm (case) 200 vel an kawl mek thu an sawi.
An harsatna hrang hrang sawiin winery enkawltute hian value added tax (VAT) leh a hralhna kawnga ruahmanna felfai awm lo a nih thu an sawiin, “Chhiah pek dan a kikawi a, tunah phei chuan excise-in a marketing zawng zawng an thunun vek bawk si a. Chubakah, excise duty kan pek tawh hnua VAT pe tura tih kan ni leh phei chu kan tan a hautak lutuk,” an ti.
“Excise-in grape wine kan siam chhuah tawhte khawih che lo turin min ti a, a zat an rawn chhiar vek a. A zat a danglam chuan kan tana a pawi tur thu an sawi a. Sacramental wine thlengin excise an rawn inrawlh a. Chubakah, tun thlengin excise hian challan form pawh an la neih loh avangin grape wine-te kan pe chhuak thei lo hi kan buaina lian ber zinga mi a ni,” an ti bawk.
Horticulture leh North East Initiative Development Agency (NEIDA) hmalakna hnuaia Ruantlang rama Tiau lui kama Farlui Zau-a kuthnathawktuten leileta buh chin hun lai ni loa thlasik leh thal laia thlai an chinna hmun tlawh bawkin, he leiletah society member 50-ten zikhlum leh chana chingin an enkawl mek.
Tualte khuaa tomato chinna hmun tlawhin, Tualte Tomato Growers Society Chairman R Lalchhanchhuaha chuan an member ni turin tomato 1,000 ching chin an lak thu sawiin, “Tunah hian member 223 kan awm mek a, kum 2022 chhung khan tomato qtl. 21,679 kan thar a, Rs 9,90,02,000 kan lei chhuak,” a ti.
R Lalchhanchhuaha chuan kumin 2023 atangin tomato ketchup siam tan tak tak an tum thu a sawi a; nikum khan an tomato tharte Mizoram chhunga an hralh bakah Silchar leh Tahan-ah an hralh thu te, tomato chingtu chhungkaw 60-in SEDP atangin tanpuina Rs 25,000 theuh an dawn tawh thute a sawi bawk.