Finance changtu chief minister Zoramthanga chuan nimin khan assembly session-ah kum 2023-2024 Mizoram budget ruahman Rs vbc 14,209.95 chu house in pawmpui turin a pharh a. Budget pharh tak hi sorkar kum kal meka budget aiin Rs. vaibelchhe 201.80-in a tam zawk.
Kum kal mek chhunga sum indaih lohna supplementary demands for grants hnuaia voted expenditure Rs vbc. 3,141.36 chu house pawmpui turin a pharh bawk.
Chief Minister Zoram-thanga’n Mizoram budget 2023-2024 a pharh takah hian, sorkar hnathawk hlawh leh sorkar inrelbawl-na hranga hranga atana hman tur (deduct recoveries tel loin) Revenue expenditure chu Rs vbc 11,068.76 niin, hei hi budget ruahman atanga zaa 78.10 a ni. Revenue Surplus chu Rs vbc 417.87 a ni a. Ram hmasawnna kawnga hnathawhna tur capital expenditure atana sum ruahman chu Rs vbc 3,141.19 a ni a, hei hi gross total estimate expenditure atanga zaa 21.90 a ni.
Kum 2023-2024 chhunga state sorkar sum hmuhna hnar State’s Own Tax revenue atang Rs vbc 1,084.29 hmuh beisei a ni a, hei hi sorkar kum kal meka ruahman Rs vbc 801.29 aiin zaa 35.32 in a sang a. State Own Non-Tax revenue atang Rs vbc 896.99 beisei a ni a, hei hi kum kal meka ruahman aiin Rs vbc 60.75 in a sang zawk bawk. Own Tax leh Non-tax revenue punna hi chawhrualin zaa 20.98 a ni.
Revenue section leh Capital section hnuaia sum hman tura ruahman zawng zawng chu Rs vbc 14,341.95 a ni a. Sorkar inrelbawlna leh sum leh pai enkawl kawnga department pawimawhte — legislature, general administration leh district administration, home, election, fiscal services (finance and accounts, taxation, land revenue, excise, transports, goods & services) awmna General Services Sector atana sum ruahman chu Rs vbc 5,514.54 (revenue section atan Rs vbc 4367.54 leh capital section atan Rs vbc 1,147) a ni a. Hei hian budget pumpui atangin zaa 38.45% a luah.
Social Services Sector hnuaiah Rs vbc 4,544.60 (revenue section Rs vbc 4,077.25 leh capital section Rs vbc 467.35) ruahman niin, budget pumpui atanga zaa 31.69 a luah a. He section hian education, health, water supply, sanitation, local administration leh district council leh social welfare te a huam.
Economic Service Sector atana sum ruahman Rs vbc 2,838.30 a ni a, he’ng zinga Rs vbc 2,755.97 chu revenue section atan, Rs vbc 82.33 chu capital section atan ruahman a ni a, budget pumpui atanga zaa 19.79 a luah a. He sector hian agriculture and allied services te, rural development te, irrigation and flood control, industries and mineral, communication, science & technology, environment, civil supplies te a huam.
Sorkar flagship programme Socio Economic Development Programme (SEDP) hnuaia hna hrang hrang thawhna atan Rs vbc 595 ruahman a ni a. Hemi hnuaiah Rs vbc 220 chu scheme hrang hrang CSS, EAP, NCDC te lo do letna tur atan dah a nih bakah, family oriented scheme tana Rs vbc 300, health care scheme atan Rs vbc 50 leh sorkar ngaih pawi-mawh danga a tul ang zela hman tur untied SEDP atan Rs vbc 25 dah a ni bawk.
Health Care scheme atan Rs vbc 50 dah niin, Mizoram Lottery sum thawh chhuah atangin Rs vbc 10 dah bi bawkin, heti hian health care scheme atan sum ruahman zawng zawng chu Rs vbc 60 a tling.
Local body grant atana sum beisei zat chu Rs vbc 109 a ni a, hei hian rural local body grant Rs vbc 72 leh urban local body grant Rs vbc 37 a huam a. Kum kal meka dawn aiin kum thara dawn tur hi zaa 2.83 in a pung.
Sorkar kum thara Revenue deficit grant hmuh tur chu Rs vbc 1,474 a ni a, kum kal meka hmuh aiin Rs vbc 141 in a kiam thung.
Chhiah tlingkhawm atanga state hrang hrang 28-te hnena insem tura sorkar laipuiin a ruahman chu Rs nuai 10.21 niin, finance commission chuan Mizoram tan zaa 0.500 a dah a, chu chu kum thar atan hian Rs vbc 5,107.25 a ni a. Sorkar laipuiin kum 2023-24 chhunga Mizoram tana Grant a ruahman zawng zawng zat chu Rs vbc 4,398 a ni.
Budget neuh neuh:
- Kumin Mizoram State General Assembly election, November 2023-a lo awm tur atan Rs vbc 200 ruahman a ni a, a tul dan anga pek chhuah tur a ni.
- CSS hrang hrang atanga sum hmuh tura beisei zat chu Rs vbc 2670.42 a ni.
- Sorkar sum puk tur zat ruahman chin Rs vbc 2689.72.
- Lunglei Municipal Council thar enkawlna atan state sorkar atangin Rs nuai 128 dah a ni.
- MLA Local Area Development Fund atan kum kal laia dah zat Rs vbc 60 dah leh a ni.
- Kum lo kal tura sorkar leiba zawng zawng tling khawm chu Rs vbc 13,584.80 ni tura chhut a ni. Heta tanga debt/GSDP ratio chu zaa 37.84 a ni ang.
- P&E dept hnuaia eng chhit man mipuite’n tlawm zawka an chawi theih nan direct subsidy atan Rs vbc 157.90 chu P&E dept-a pek turin dah a ni.
- Mizoram NGO hrang hrangte’n khawtlang rawngbawlna an thawh tanpuina atan Art & Culture dept hnuaiah Rs nuai 50 dah a ni.
- District thar Rural development office hawn thar enkawlna atan Rs vbc 5.76 dah a nih bakah, BDO office hawn thar pahnih tan Rs nuai 20 ruahman a ni bawk.