Mipui/tv hmâa hlim hmel pu a, nunhlimna neitu ang hrima lang tura nawrna nasa tak chuan K-pop industry-ah rilruhahna leh manganna tawpkhawk a thlen mek.
Hman deuha Goo Hara leh Sulli te’n an mahni thu a khawvel an chhuahsanna khan an nun ram chauhzia leh khawngaihthlakzia a phochhuak.
An hun tawp dawn thlengin ṭhiandun inkawmngeih tak te hian lem an chang kual peih ta lova, an nihna dik tak an tarlang chho hmiah hmiah mai a nih kha.
Bialpa tana bialnu duhawm, ṭa-pa te tana farnu hlim thei tak anga lan te thlengin an hnial fithla. An rilru dik tak an puangchhuak thung.
Cyberbullying, mipa leh hmei-chhia inthliarna leh rilru lam hriselna chungchangah South Korean milar te nun beidawnthlakzia leh an khawvel zimzia chu hairual a ni lo. Larna leh hmingthanna phnena an tawrhna leh hliam na tak tak te chu hailanin a awm zel.
THAWNTHU HLUI
South Korea rama hmeichhia te hian mipate hnuaichhiah leh enhniamna kum tam tak an lo tuar tawh a, intluktlanna a awm lo a, mipate’n society-a thuneihna pumhlum an chang.
2019 Global Gender Gap Report-ah South Korea dinhmun a hniam hle a, hlawh chungchangah leh sum lakluhna kawngah mipate hnuai hnuai lehah an awm.
Hei hi K-pop industry-ah pawh langsar takin a kal reng a, hmeichhe famkim leh duhthusam ni tura pressure na tak inpekna karah Goo leh Sulli te chu an talchhuak ngam a, an rilru-a awm ang ang huai takin an auchhuahpui hial.
Nikum hmasa khan South Korea-in nau tihtlak phalna dan a pawm ve a, Sulli hi tunhma atang tawha pro-choice (Nuin a duh phawt chuan nau a titla thei) tih ngaihdan huai taka lo kalpui ṭhin a ni a, beih a tâwk nasa.
Rilru lam harsatna nasa tak awm mek te a sawichhuak a, hmeichhiate’n Bra an hak kher a ngai lo (nuam an tih loh chuan), tih te a sawi. Vawikhat phei chu live streaming-ah Bra ha lova Zu a inlai a tichhuak.
Nikum hmasa khan, “Heti anga inkhuahkhirhna nasa tak atanga talchhuah ka duh. Chuti taka lak serious chi ah ka ngai lo,” tiin TV kaltlangin a sawi.
BEIH RAWN NGHAL
A rilru anga a sawi leh awm ṭhinna vangin social media lamah beihrawn a tâwk nghal a, instagram-a thlalak a post dek dek tawh chuan chhiar hrehawm khawpin an chuk rawn luai luai a, intihlar tuma chhuahchhal an tam hle.
Heng te vang hian social media hman a hreh phah a, vantlang puipunna hmun a hlat bawk. “Mi tam lohna hmun ka thlang ṭhin a, chuti lo chuan camera tam takin min tin fura hriatna ka nei,” a ti.
Goo Hara ve thung erawh a bialpa hlui Choi Jung-bum lak atangin pressure namen lo a tawngbaw reng thung a, sex an hman dunna video theh darh ah a vau reng vang-in thuneitute’n an man.
Instragram-ah comment mawi lo leh duhawm lo tak takte lakah a ngawi dawn lova, dan angin hmâ a la zel ang, tiin thu rum tak a hnutchhiah. Mak tak chu, K-Pop star dang te ang loin, a post ah vek hian depression nasa tak a neih thu a puangchhuak.
Hara hi a chenna In ah nikhawhre lova hmuh a ni a, a bialpa hlui nena sex video thubuaia a inlan ni tur hmâ chiahah khawvel a chhuahsan a ni.
INTIHHLUM BUAINA
South Korea hi ram changkang tak ni mah se, mental health-ah buaipuitham khawpin an dinhmun a chhia a, intihhlum tamna ramah an langsar. Nikum khan mi 100,000 zelah 26.6 intihlum ang an ni a, US aiin a lethnihin an tam.
Korea Suicide Prevention Center-a mithiam Paik Jong-woo chuan intihhlum tamna chhan hi social stigma vang a ni a, ram dan ang lo takin South Korea mipuite hian rilru lama harsatna an neihin ṭanpuina leh chhawmdawlna kawng an zawh ngai meuh lova, mithiam pan ṭhin hi mi tlêmte an ni, a ti. A bik takin entertainment industry-a awmte dinhmun a ṭha lo zual.
“Artist te hian mipuite hmangaihna leh star rawn an nih theihna turin rilru sukthlek dan chi hrang hrang an tawngbuak a ngai a, mipui hmuh ah an sensitive êm vangin an tan inven leh awmdan thiam hi a harsa lehzual,” a ti bawk.
Kum 2008 khan Korean filmstar lar tak Choi Jin-sil a intihlum a, hemi chungchang hi nasa taka vawrhdarh a nih bawk avangin mipui lamah a ṭha lo zawngin nghawng a nei nghal. A kum hmasa nena khaikhinin hemi kuma ram-chhung intihlum hi sangkhat vel zetin an pun phah.
Hei vang hian milar te intih-hlumna hian mipui nawlpuiah nghawng a nei tlata hriatna avangin milar te an intihhlum mai lohna tura eng emaw taka hmalak dan awmze nei ngaihtuah ran a ngai tawh hle, tiin K-pop producer leh musician leh star tam tak vawrhlar tawhtu Stacy Nam chuan a sawi.