Platinum Jubilee

  • Rempuia R. Lutmang

Platinum jubilee tih hian a kum eng zatna nge ti ta i la, chhanna chi hnih kan dawng ang. A then chuan a kum 70-na an ti ang a, thenkhat dangin a kum 75-na an ti ang. Mipui kan thuhmun fo thei lo tih ang deuhin kan thil hriat hi thuhmun reng pawh ni se a inang lo leh thin.

A hmasain jubilee tobul hi kan sawi hmasa ve ila, mi zawng zawngin awlsam tein google lamah hmet chhuak zeih zeih thei mah se, a tikimtu atan a tha ve reng reng alawm. Leviticus kan chhiar chuan Pathianin Israelte hnenah, “Kum sawm ngana chu in lawm ang a, ram chhunga awm zawng zawng tan zalenna thu in puang tur a ni. In tan jubilee kum a ni ang. In leh lo leh thil neih hralh tawh zawng zawngte chu a neitu bul emaw, a thlahte emaw hnenah pek kir leh vek tur a ni a, sal zawng zawng pawh chhuah zalena anmahni in leh lo theuha lettir leh tur a ni,” a ti a, heta ‘jubilee’ tih lo lang hi kan lawm thin jubilee lo chhuahna bulpui chu a ni.

He zalenna thu puanna atan hian berampa ki an ham a, tawtawrawtah berampa ki an hmang. Chu berampa ki chu Hebrai tawngah chuan ‘yobhel’ an ti a, chu chu he hunpui ni hmingah an hmang chhawm. Pathian lehkha thu chu tawng hrang hranga lehlin a han ni a, ‘yobhel’ awmzia leh thil tum pawh a darh zau zel a, a sipel pawh a thang danglam chho lo thei lo. Latin tawngin an han dah a, ‘yobhel’ chu ‘jubilaeus’ tih a lo ni ta a, hei hi Latin tawnga ‘lawmna au chhuahpui’ tihna ‘jubilare’ tih awm sa zulzui deuha lehlin ni awmin Merriam-Webster dictionary chuan an ziak. Chu chu French tawng hmangte’n an leili nena inremin an han lam ve a, ‘jubile’ tih a lo chhuak a, English awphawia a rik meuh chuan ‘jubilee’ tia ziah a ni ta daih mai. Chu chu tuna kan hriat ve hi a lo ni ta. Sap tawng Bible lamah chuan ‘yobhel’ tlukpui ni awm tak ‘yovel’ tih hi Orthodox Jewish Bible leh Complete Jewish Bible-in an hmang. Mizote’na kan hriat lar King James Version chuan French awphawi deuhin ‘jubile’ an ti a, version tam zawka an ziah dan chu tuna kan hriat dan nen hian a inang.

Jubilee chu berampa ki tihna atanga lo kal ni mah se ‘a kum sawm ngana lawmna’ tih a ni ta ber a. Chu pawh chu a awmzia danglam chho zelin, a kum sawm ngana ngawr ngawr kawk loin, a kum sawmna jubilee, a kum sawm hnih pangna jubilee tih te a awm ta a. Heng jubilee hrang hrang lo pian chhuahna hi Kristian sakhaw betute chin chhuah zel niin a lang a, a tir lamah chuan Roman Catholic ni awm tak an ni, anni hian 1300 AD atangin kum 25-na zelah an lawm e an ti. A hnuah lalte an lo lang ve leh. British lalte kha kum 50 chhung lal thei an vang hle a, chutiang an awm chuan an lal chhung ‘golden jubilee’ an lawm thin.

Ni e, chutiang chuan a champha hrang hrang kum zat nena la kawpin jubilee hi kan lawm ta sup sup a, kan ramah pawh sikul din champha te, YMA branch din champha te, kohhran thalai pawl din champha te kan lawm a, hnam ropui zawkte tih dan kan entawn a, hun nuam leh hlimawm tak kan hmang thin. Mizo zingah pawh kum 50 innei tawh chuan ‘inneih golden jubilee’ an lawm a, kum 60 innei tawh chuan ‘inneih diamond jubilee’ an lawm bawk a, Pathian hnenah lawmthu sawiin an phak tawka a pui thei ang berin Pathian chawimawina hun an hmang thin. Chutah tak chuan platinum jubilee chu a kum eng zat champha nge ni ta chiaha kan hriat le.

British lal chungchang thu kan sawi zauh a, a chipchiara hre duh tan chuan mahni tawka google mai theih a ni, Britain leh UK tih pawh hi a inang lo hret. Nikum 2022 khan UK lalnu, Queen Elizabeth II rorel ‘platinum jubilee’ ropui takin an lawm a, UK-a lal rei ber niin kum 70 a lal kum a ni a, amah hi kum 96 a ni, chu chu ‘platinum jubilee’ chu a ni, a kum 70-na a ni e.

India Vai tam tak zingah hman dan inang lo a awm ve nual a, a thenin kum 70-naah an lawm a, thenkhat dangin kum 75-naah an lo lawm ve lawp lawp bawk. Kum 75-na tih hi India rama kan hotu deuhte tihchhuah a ni mai thei, India ram sawrkar bank Reserve Bank of India chuan an platinum jubilee pualin pawisa thir a siam a, chutah chuan 1935-2010 tih a chuang a, kum 75-na emaw an ti ve tih a chiang hle. Nikum India Indepence Day pawh kha platinum jubilee tia sawi an tam hle. Mahse, Vai zawng zawngin an hre sual bik lo, ‘the Institute of Chartered Accountants of India’ chuan kum 70-naah an hmang. Mizo zingah hian kum 75-naa platinum jubilee lo ve lawm ta mai kan tam hmel hle. Facebook lama han pawngpaw zawn chawt pawh hian khawi khawia mi emaw chu a hmuh teuh theih, en chhin ang aw.

Platinum jubilee kum 75-naa lawm thenkhat:
YMA, Hmar Veng Branch, Kolasib
Sakawrtuichhun Branch YMA
YMA, Vengpui Branch, Zawlnuam
YMA, Tlangmawi Branch
Games & Sports Association, Tumpui, Kolasib
Govt. High School, Lunglei
Luangmual Branch YMA
BCM, Venghlun, Lunglei
YMA Chaltlang Branch
Dampui Branch YMA
Dawrpui Pastol Bial Hmeichhe Inkhawmpui
Champhai Vengthlang Branch YMA

Platinum jubilee kum 70-naa hmang thenkhat:
Mission Veng YMA North Branch
YMA Hnahlan Branch
The Salvation Army, Saitual Corps
BCM, Diltlang Pastor Bial

Hmuh theih chin leh ban phak tawka mi sawi fiahna tanchhan chuan platinum jubilee tih hi a champha 70-na tiin huai takin a sawi ngam a, a kum 75-naa hmang zawng hian an hmang dik lo kan ti thei. Tun hnua platinum jubilee hmang leh turte pawhin a kum 70-naah chauh lawm thei tawh ila a tha ngawt ang. Kum 75-na hi chu kum 60-na ang thoin ‘diamond jubilee’ zawk a ni.

Kum 75-na hmangtute hian mi tih dan an entawn ve mawp mawp tho niin a lang a, thenkhat chuan lung te an phun tawh si a, a dik ve tho dan zawn chiam pawh a awl ngawt ang. A dik zawk dan emaw, a dik ve theih tho thu emaw an sawi thei ta hlauh a nih aleh, “A lo nih chu a,” kan ti leh mai ang a. Chutiang a nih si loh chuan, ‘platinum jubilee’ sawi fiahtute hian ‘a kum 70-na’ an ti tlat mai a, hei lo hi pawm tur dang a awm rih si lo.

Leave a Reply

error: Content is protected !!