Sorkar a che chhe lo

  • HC Vanlalruata

Mizorama kan sorkar neih tawhte hi ţhenawm ram leh state a kan unau Zofate thlavang hauh kawngah fak an hlawh ve hle ţhin a. A ţhen chu ţawngka a invaupung satliah (political rhetoric) mai an nih laiin a ţhen erawh chu a taka che an awm a. Tuna kan sorkar dinglai hi kan chheh vela min hualtu ram leh state a Zofa unau awmte thlavang hauh kawngah hian fak a phu viau mai. Kan sorkar thiltih hian Zofate inpumkhatna kawngah rah ţha tak a chhuah zelin a lang a, Mizoram chhehvela kan unaute tawrhna erawh a na-in a pawi khawp mai.

Sorkarna chelh ta chu kawng tam takah kan sawisel ţhin a, rawng an bawlsak mipuite’n kan duhkhawp lohna a awm chuan kan sawisel tur pawh a ni. Ram leh mipui hmasawnna hna an thawh kawngahte pawh sawiselna tur an awm vek mai. Ţhenkhat phei chu rambuai lai khan Mizo leh Mizo (Mizoram chhung ami ngei) indotirtu a puhte leh remna kawng daltu a puh sorkarte pawh a lo ding tawh a nih kha. Kan ţhenawm state nena ramri buai kan neih avanga state ţhenawm Police-te an duhthala an chet lai a kan Police-te kut phuara awm ni a puha sawiselna nasa tak pawh a awm kha.

Tuna kan sorkar dinglai hi hmasawnna hna an thawk hauh lo ni lovin an hnuaia engineer leh contractor ţhenkhat hnathawh chhe lutuk leh tlo lo chungchangah hi chuan thiamthu sawi chiam thei an ni lo. Hmasawnna hna an thawh danah duhthusam tawk lo leh mipui duhkhawp lohna hi a nasa viau mai a, chutiang bawkin tunhma a kan sorkar hrawn tawhte pawh an bang bik lo. Hei hi chu duham leh eirukin a hrin a ni. Chutih lai chuan Mizoram ramri humhalh kawngah leh kan chheh vela cheng Zofate thlavang hauh kawngah chuan an che chhe hauh lo.

Kum 2020 bul lamah khawvelin a la hriat ngai loh Covid-19 hri a leng ţan a, nikum kum tawp lama a zia-awm hnu-ah tunah pawh buaipui loh theih loh chin a awm. Kum 2020 March thla aţang khan hrileng avang hian namen lovin kan inkhuahkhirhin kan inkharkhip a. Mizoram chauh pawh ni lovin, khawvel ramdangte ang bawkin India ram pumpui pawh an khati ve tho a. Chumi-in a hrin chu sum leh pai leh ei leh bar harsatna namen lo a ni.

Chutiang a nih avang chuan sorkar laipui aţanga sum hmuha namen lova innghat Mizoram sorkar chu a lo pachhe ta em em a. Mizoram mipuite hnathawk thei lova hun rei lutuk tak mai kan awm avangin a mipui mimir pawh kan retheih a zualin kan chhuanchham a nih kha. Chutianga harsa taka sorkar leh mipui kan awm lai chuan February ni 1, 2021-ah kan ţhenawm Myanmar-a mipui leh sipai sorkar inţawm chu a hma kuma inthlanna a chakna chang mipui pawlin sorkarna an insiam fel hma lawkin sipai hovin paihthla-in sipai sorkar bawk a ding leh ta a. Chumi dodaltute, sipai sorkarin a nghaisak nunaute leh hemi kum veka mipui er letin ralthuam leka rammute nena ţangruala tualchhung indo namen lo an tihchhuah tak avangin Myanmar aţangin raltlan 31,000 chuang kan mikhual lo thei ta lo.

Myanmar aţanga Zofate’n min rawn belh takah chuan kan unaute an nih miau avangin sorkar laipuiin an rama thawn kir tura thu a pek pawh Mizoram sorkar chuan pawm lovin kan mikhual zui ta zel a. Ţhenawm Manipur sorkarin a thawn kir laiin Mizoram sorkar erawh chuan raltlan sing thum chuang a hum lui ta a nih kha. A sur-a-sa hnuai a an tawmna tur buatsaihsak bakah an eitur leh silh leh fen, an mutbu thlenga ngaihtuahsak ngai a sing tel an awm a. Chu chu an thlen chilh khawtlang leh mipuite, tlawmngai pawl, kohhran leh sorkarin a theih chin chinah a buaipui a ni.

Hetiang a nih mek lai hian nikum November thla chawhnu lam khan Bangladesh-a Chittagong Hill Tracts a cheng Zofate chu Bangladesh sipai leh Arakan Army (AA) ţangrualin nunau pawisawi lo thlenga rikrapin an tibuai leh ta a. Tun thleng hian Bangladesh aţanga kan unau, Lawngtlai district a rawn raltlante hi mi 700 vel an ni. Anni pawh hi tam lo mah se, a lo mikhualtute hi khaw tereuh te te a cheng leh ramri hnaih, hun rei tak chhung sorkarin hmasawnna kawnga a ngaihthahte an nih avangin an phur a rit hle a, sorkar phur pawh a rit viau a ni.

Hei mai hi a la ni ta lo cheu. Tun thla May ni 3-ah kan state ţhenawm bawk Manipur-ah tharum thawhna namen lo a chhuak a. An Chief Minister N. Biren Singh kaihhruai sorkar chuan hemi hma daih hian an state Police hotu lawk DGP, ADGP leh a hnuai lam zawng zawng Zofate nihna leh thuneihnate hlipin hemi ni a lo thlen hian engmah ti thei lovin a siam a. A bak chu kan hre vek awm e. Duh thalin Meitei-ho chu an state sorkar leh a mi chhawr Police-te nena ţanghovin Zofa tlangmite lakah tharum an thawh ta a nih kha.

Manipur sorkarin hnam tam zawk Meitei-te hmang ţangkai a hnam tlem zawk Zofate nuai chimih a tum dan hi hetah mai hi chuan kan ziak seng lovang. Kan ziah theih erawh chu Mizoram sorkarin theihtawpin Manipur a remna leh muanna a awm theih na’na a beihnate, Rem thu sawi tura Minister kaihhruai kal tura a ruahman Manipur sorkarin luh an remtih loh te a ni a. Chuti chung chuan Mizoram mi Imphal khawpui a tangkhang Mizoram mite chu thlawhna hmanga thiar chhuah kim an nih tawh bakah Manipur a kan unau raltlan 6,500 chuang kan mikhual mek a nih hi.

Mizorama sahimna zawnga Zofa kan mikhualte hi an vai chuan mi sing li vel lai an ni ta a. Sum harsa chung chunga kan sorkarin a theihtawp a chhuah hi fak a phu a. Chutih rualin kan unaute lo mikhual leh tuamhlawm kawnga Mizorama chengte kan inlungrualna leh thawhhona hian Zofate inpumkhatna atan kori a tu thui hle a ni tih kan hriat tel a ngai hle. Ram chuan ‘ri’ a nei a, hnam chuan ri a lo nei lo tih tichiangtu diktak a ni. Thinlunga inpumkhatna hi a taka insuihkhawmna hmahruaitu lo ni ngei rawh se.

Zofate inpumkhatna atana pawimawh em em, sorkar laipui thupek zawm lo ngama kan unaute lo tuamhlawmtu kan sorkar hian fak a phu a. Ţhenawm ramdang leh state aţanga sahimna atana Mizoram rawn beltute theihtawpa lo buaipuia, lo ngaihven a tuamhlawmtu pawl hrang hrangte pawh hnam inpumkhatna atana thathawhtu ropui tak an ni. Ţhendarhin awm ma hila, kan thinlunga kan inpumkhatna hi tumahin an tichhe thei tawh tur a ni lo.

Fak tlak hi chu fak mai ang u. Chutih rualin ram leh hnam hmasawnna atana thawk chhia na na na chu chumi zawnah chuan kan sawisel ang a, kan duh khawp lohna pawh kan sawi ang. Kum 2021 bul lam aţanga kan unau ram hrang leh state hranga awmte belh tlak khawpa kan sorkarin tha a thawh hi a lawmawm takzet mai. Hetah hian tawp mai lo se la. Kumin assembly inthlanpui-ah sorkar thar kan nei mai thei e. Tu party pawh lo sorkar rawh se. Zofa, kan unaute thlavang hauh a, an mangang a nih chuan lo tuam hlawm a lo ţanpui bakah kan inpumkhatna atana huaisen taka thawk zel turin kan duh a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427