- RK Singh, Union Power Minister
Kum 9 kalta atanga, Modi hnuaia sawrkar ah khan nasa takin Power Sector siam danglam a ni a. Load Shedding leh Power Deficits te chu thil hlui a ni ta. 2014-15 hmalam kha chuan kawlpetha indaihlohna nasa tak a awm a, hei hi 4.5% vel a ni. 2014 ah sawrkar thar a lo piang a, 185GW siamchhuak turin hmalak nghal a ni a, hei vang hian ram pumah kawlpetha in daihlohna a awm tawh lo a ni. Vawiin ah chuan 417GW siam chhuah tawh ani a, tun hma khan 222GW kan nei thin a nih kha. Hei vang hian kan ram thenawm ten India ta an rawn ring ve zawk tawh a ni.
Transmission sector pawh her danglam a ni a. 2013 atang khan transmission line hi tihpun a ni a, circuit kilometer nuai hnih dawn lai bun a ni a, hei hi ramchhung hmun hrang hrangah sem kual leh a ni. Heng transmission line ah hian technology tha ber ber chi entirnan 800KV HVDC a hmang a, hmun hla leh tlawhpawh loh Srinagar Leh line 15000/16000 ft sea level-a sang ah pawh a thleng thei a ni. Ram pawna 112 GW power thawnchhuah khan India chu power market ah dinhmun sang takin a hlang kai a, 2014 hma lam ah kha chuan 36GW chauh thawn chhuah a ni. Hetia power tam zawk kan hralh chhuah tak ah hian company te chuan an lei a, ramchhungah consumer ten a mantlawm zawkin an lei leh theih phah a ni.
Mi zawng zawngin awlsam taka kawlpetha an hman tangkai hi sawrkar in a tum a ni a. Kan sawrkar hma khan thlinlang khua 18000 leh khawte zawk ah te kawlpetha hi chhit a ni lova, hei hi kum 67 Independence hnu ah khan a ni. August, 2015 khan Prime Minister Modi chuan khaw awm zawng zawngah ni 100 chhungin eng kan chhi lut ang a ti a. Tlang ram, thlaler leh kalpawh harsa khua te awm mahse sawrkar chuan ni 987 chhungin a thiltum hi a ti hlawhtling thei a, ni 13 in a tum lawk ni aia hmaah a zo ta a ni. He hlawhtlinna hi International Energy Agency chuan chhuanawm a ti a, 2018 ah pawh a sawi chhuak a ni.
He hlawhtlinna atang hian sawrkar chuan chenna in tinah kawlpetha chhit luh a tum leh a. Thla 18 chhungin chenna in 2.86 crore ah kawlpetha chhit luh a ni a. Heti khawpa hnathawk chak hi energy sector history ah a la thleng ngai lo a, International Energy Agency pawhin a hria ani. Modi sawrkar policy hian thlah thlam a nei lo.
A semchhuahna- distribution system thuamchak a nih theih nan , sawrkar chuan ruahmanna state zawng zawngah a siam a, hemi atan hian Rs 2 lakh crore a sanction nghe nghe a ni. He ruhamanna hnuaiah hian substation thar din, a hlui thuam that, transformer thar bun leh LT leh HT line siam thar leh a hlui siam that te a tel a ni. He hmalakna avang hian thintlang ah kawlpetha tam tak a awm a, vawiin ah chuan ni khatah darkar 22.5 eng an nei tawh a ni, kum 2015 hma lam kha chuan ni khata darkar 12 eng neih kha a khat thin. Tunah chuan khawpui lianah pawh kawlpetha hi darkar 23.5 chuang kawlpetha an nei a ni. Hei vang hian DG set market pawh a awm tawh mang lo a ni.
Sawrkar pawhin renewable energy lam a thlahthlam chuang lova. Kum 2015 khan Prime Minister Modi chuan 175GW renewable energy 2022 ah kan nei hman ang a ti a. Tunah hian India chuan 172GW renewable energy a siam chhuak tawh a, a dang 84 GW siam leh a tum mek a ni. Hei hian India chu khawvela renewable energy siamchhuak tam zingah a hlangkai a ni. Hei bakah hian india chuan 2030 ah chuan tun aia 40% power generation capacity siam a tum bawk a ni. Heng zawng zawng te bakah hian non-fossil fuel source atangin 43% power generation siam a tum mek a, hei hi 180GW a ni.
Emission intensity tihhniam na lamah pawh sawrkar a hlawhtling a. Tunah hian 33%-35% in 2005-a a target kha a khum a ni. India chu G-10 tam zingah a in hlangkai a, tunah hian khawvela sub-2-degree sang zingah a tel pha bawk. Sawrkar programme hrang hrang UJala (LED Distribution), Perform, Achieve and Trade (PAT), Star Rating program leh Energy Saving Certificate ah te C)2 emission 159 million tonne per annum in a tihniam thei a ni. Building Codes in a tum ber chu commercial leh residential building-a kawlpetha hman tihhniam a ni. Tunah hian 2005 level pelin 2030 ah chuan CO2 emission hi I billion tonne atanga 45% a tlak hniam a ni a. Hei hi 2030 hmain kan ti hlawhtling dawn a ni.
Power Sector pumpui siamthatna turin ruahmanna siam a ni a. DISCOMs- distribution company felfai, chak zawk leh inrelbawlna tha siam turin hmalak mek a ni. Hetah hian AT&C avanga hlauh te, energy accounting leh audit te bakah a hun taka state sawrkarin subsidy a pek te a tel a ni. Hei vang hian AT&C avanga DISCOM atanga kan hlauh chu FY21 khan 22% khan a tlahniam a, FY22 ah 16.44% in a tlahniam bawk a ni. DISCOM atanga Gencos in an hlauh chu kum chanve chhungin Rs 1.4 lakh crore atangin Rs 80,000 crore ah a tlahniam a ni. DISCOM atanga payment hi a hun takah update a ni bawk.
Generating Station changtlung zawk siam nan hmalak a ni a, hei hian consumer ten a man tlawm zawkin kawlpetha an lei theih phah a ni. Electricity market hi tih zauh a ni a, Real-Time Market siam that niin Term Ahead leh Day Ahead Market pawh Renewable Energy atan siam a ni bawk.
Energy transition siam thatna lamah, Renewable Energy chu Thermal leh Bio Mass co-firming hmanga siam turin thermal power plant siam a ni a. Consumer 100kW connected load neite chuan Renewable Energy an nei thei dawn a ni. Sawrkar-in Solar PV Cell siam nan PLI leh Battery Energy Storage System leh Viability Gap Funding a tel a ni.
Hydro Sector – chau tawh tak pawh tih changtlun leh a ni a, tunah hian 15GW siam mek a ni. EV charging infrastructure siam nan Rules leh Guidelines siam danglam a ni bawk a. Harsatna te ngaihtuah turin hun rei lote chhung thla khat chhung lekin tih tawh turin ruahmanna siam a ni bawk.
Modi sawrkar ah hian nasa takin kan ram chhunga power sector hi thlak danglam a ni. Kawlpetha tam zawk siamchhuah, a sem chhuahna chak zawk siam, mi tam zawkin kawlpetha an neih theihnan, renewable energy lama hmasawnna leh ruahmanna lian tham zawk te hian India chu mel thar a kai tir a ni. Sawrkarin environment siam that nana a hmalakna te, kawlpetha tam zawk leh hmasawnna tluantling hian India chu khawvel a global transition-a hmasawn te zingah a dah a ni. Renewable energy leh emisiion tihtlemna tura a hmalakna te hian Modi sawrkar chu India power sector lianah a dah a ni.