- Lalhruaitluanga Chawngte
Manipur state-ah Zo hnahthlakte leh Meitei an inmu leh ar mek a, hmun hrang hranga Zo hnahthlakte’n khaw dang kan hawisan thei lo. An lam kan hawi a, kan thlir a, kan tawngtai a.
Meitei chet dan hi mak kan ti a, na kan ti ngawih ngawih hlawm.
Meitei chet dan hi a mak reng a, hetianga an che hi mak tih loh chi pawh a ni lo, hetiang taka rawnga an che duh hi a mak a ni. Mak leh zel chu- rawng taka an chet dan, an nutzia leh khaw eng an zah lohziate anmahni ngeiin thlalak leh video nen thlap an thehdarh a, mahni mihringpuite an zah miah lo a ni tih khawvel an hrilh thlap thlap duh hi a ni.
Mak leh bawk chu- kan unaute’n kan hnamin dem kan hlawh theihna tur thlalak emaw video emaw an nei miah lo hi.
Rei lo teah khawvel ngaihah thiam kan chang ta reng a, Meitei lamin thiam loh an chang ta reng bawk. Khawvelin Meitei a dem a, India ram media outlet hrang hrangin Meitei an bei emaw tih tur khawp a ni. Hei hi khawvel ngaiha thiam chan tuma theihtawp kan chhuah vang a ni hran lo a, hmun hrang hranga thiamthu kan sawi vang leh miin chumi an lo awih vangte a ni hran lo. Meitei lamin anmahni chet dan rapthlak tak tak a lem nen lam an thehdarh thin vang te, keini lamah chutiang a awm loh vang te a ni ber ang. Kan vannei ngawt mai.
Society tinah hian a lu ruh ring pui pui, rilru fim pu lova tal buan buan chi an awm ang; Meitei zingah pawh an awm ang a, chutiang mite chuan an hnam tan theihtawp chhuah an inti ve ngei ang a, mahse mahni hnam chan tichhetu an ni daih tihna a nih ka ring. Khaw eng zah map lovin rawng takin an che duh a, khawvelin a pawm theih loh khawpa rapthlak leh rawnga an che lai thlate lo la thintute hi anmahni an ni ang tih a chiang reng a, a tihdarh hna tantute pawh anmahni bawk an ni ang tih a chiang reng. A fim loh thlak asin.
Kan rilru a na em mai a, kan fim lo ve ang tih hi tuna kan tana thil hlauhawm a tling. Khawvelin kan chet mawi lohna a hre lo hi kan thiamchanna, kan chakna a ni a, min tilungrualtu pawh a ni.
Mawi lo takin, tin, rapthlak takin che ve ta ila, tute emawina min sawisel huna a nghawng hmasak tur chu kan inlungrualna hi a ni mai thei. Kan phun ang a, kan insel sup sup mai thei a, kan indemin kan indeu luih luih mai thei.
Pathian zarah tun thleng hi chuan kan la che mawi lo lo a, kan la him, ram kan la chan lo a ni mai lo, thu leh hla hmanga inbeihnaah pawh kan la chak.
Mahse, a rei telh telh ang a, kan tlahniam ang tih ka hlau. Kan tlangval huaisente u, fing, fim leh fimkhur takin aw. Meitei-ho chhuanlam tur kan siam tur a ni lo a, Biren Singh-a hian min puhna tur nei lo hram teh se. Chawngbawla pawhin bawl loh tum a neih kha.
Tiang hian sawi ta ila- Meitei-ho hi an inkaihruai tha lo a, tunlai tawngin han sawi ta ila, an in-organise tha lo. Haw haw-in an kal a, mi thinchhia leh lu ruh ringte bel chhuanah an so bulh bulh a nih ber hi. Chu chuan anmahni a buak leh si! “Battle field”-a awm kan unaute hi chuan ‘strategy’ fel tak an nei a, an fim kar bawk tih a lang reng.