Inkhawm tihtlem

  • HC Vanlalruata

Kar hmasa a Mizorama kohhran lian ber Presbyterian Church Mizoram Synod hnuai a Synod inkhawmpui dawt a inkhawmpui lian thuneihna sãng ber Presbytery inkhawmpui-ah khãn hmun hrang hrangah inkhawm tihtlém chungchang rél a ni a. Hemi chungchang hi nikum Synod inkhawmpui-ah khan Presbytery ţhenkhat aţanga ngaihtuah tura a luh avangin Synod inkhawmpui rorelna-ah sawiho a ni a. Synod Executive Committee (SEC) bawhzui tura dah a nih hnu-ah SEC chuan kumin Presbytery inkhawmpui a palai kalte’n sawiho leh turin a pêt lét a ni.

Presbytery 41 awm mekah Presbytery 28 zetin inkhawm tihtlém an duh lova, inkhawm tihtlem duhtu Presbytery chu 5 chauh an awm a, Presbytery 7-ah chuan thutlukna an siam thei lova. Presbytery 1 chu an thutlukna a la hriat loh. Hei hi kawngpui a chhiat lutuk avanga inkhawmpui sawn hla ta Tlabung Presbytery lam a ni mai thei. Inkhawm tihtlem duhtu Presbytery 5-te hi an huaisen tih loh theih a ni lova. Presbytery tam zawk duhdan hi a tlang dawn tih a chiang chungin a ‘farisai’ ti pawhin a sawi theih awm e.

Mizote hi tunhma chuan hnathawh inang deuh vek, a tam ber kha lo neiha eizawng an ni a. Khatih lai aţanga Nilaini zan inkhawm a lo awm kha a mak ngawt mai, Thawhţanni zana KŢP inkhawm nen hian. Engtik aţanga kan tih ţan nge ka hre lo na a, kum 50 vel kalta pawh khan an lo inkhawm tawh niin a lang. Lo nei a eizawng an nih avangin an ram ţheh a hlat kum ngat phei chuan a taima leh ţhahnemngai zual chu Thawhţanni zingah an thlawhhma-ah riaklutin Inrinni zan inkhawm nang hman turin an haw leh thin tih kan hre pha ve a. Thingtlangah chuan tun thlengin hei hi mi taimate tihdan reng a la ni. Heti chung hian chhungkaw tam ber chuan an eitur an thawk chhuak ngawr ngawr a ni.

Inkhawm ngai pawimawh em em mah se, an chhungkaw ei ber an hna tih tak zeta thawk túr chuan nula leh tlangval leh nu leh pate pawhin Thawhţanni leh Nilaini zan inkhawm an ţhulh mai a ngai fo. Inkhawm ngai pawimawh em em ni mah sela, tih ngaihna dang a vãng khawp. Kan ngaihtuah chiang emaw, diktak chuan kan sakhua (kohhran) leh khawtlang (YMA) hian zirlaite pawh an zirna lam ai a inkhawm leh khawtlang thiltih khawmna tel tur hian na takin min phut a. Zirlai ni lo hnathawkte pawh chuti tho chu a ni.

Thawhlăwm thawh leh khawn tesêp thlengin a phûta phût kan ni a. Lal lal hunlai leh VC/LC te’n hnatlanga tel thei lo phatna leh rûnna an siam ang em hi chu a ni lo na-in, vantlang hriat turin aurinna hmangin an puang kher lo chung pawh hian a tak takah chuan phût luih ang, saphovin min awp lai a tukluih kuli nén a lem chuang teh chiam lo a ni. Hei hian kan khawtlang nun leh chhungkaw hmasawnna hi a ţha lo zawngin a nghawng na hle tih tam takin kan ngaihtuah pha kher lovang.

Kohhran leh khawtlãngin min phût ang tipuitling vek lo ngam a, mahni hna ngai pawimawh zawk ngar ngar tur chuan vun chhah a ngai ngawt a sin. A bik takin zan lam inkhawm hun hi a hma hle a. Rambuai hunlai a zan curfew ţan hun túr nena inmil tura bituk a ni nge kan hre pha chiah lo na a, a hma hle a ni. Nitin inhlawhfa tan chuan an hna thawk zo in an thlen a, an inbual a, zanriah an ei bawk dawn si chuan a hma takzet. Mahni sumdawnna kalpui a dawr nghakte tan pawh kan inkhãwm ţan hun hi a hma a, dăwr an khar hma phah nasa tih hi a chiang reng mai.

Inkhawm hrim hrim hi sawi hnăwm emaw, sawi thlarau chiam tur emaw a ni hranpa lo. Kristiante chu inkhawm uar kan ni a, sakhaw dang tihdan ang pawhin kan kal lem lo. A bîkin Mizorama kohhrante phei chu chawlhkar khata an inkhawm deuh reng bakah a khat tawka inkhawmpui huaihawt reng deuh vek kan ni. Kar khat a an inkhawm ni leh zan a tam rualin kum tluanin a khat tawkin inkhawmpui an nei deuh reng a. A ţhen phei chuan a kãr lakah hun an siamchawp fo bawk.

Presbyterian Kohhran hi an lian ber bawk a, entir na’n hmang ta ila. Pathianni nileng deuhthaw-in inkhawm a awm a. Sande Sikul, chawhnu inkhawm leh zan inkhawm a awm. Thawhţanni zan hi KŢP inkhawm a ni a, Thawhlehni zăn chu Kohhran Hmeichhe Inkhawm a ni. Nilaini zan inkhawm a awm a. Ningani leh Zirtawpni chauh ăwlin Inrinni zăn inkhawm a awm leh bawk. Inkhawm kãrlakah hian kohhrana inhmang tan chuan zan lama committee ţhutkhawm neih neuh a tam hle.

Chawlhkar khata inkhawm hun nghet a awm ang hian Pastor bial inkhawmpui hi kumtin a awm a. Presbytery inkhawmpui a awm a, Synod inkhawmpui a awm leh bawk a. Chutiang bawkin KŢP leh Kohhran Hmeichhiate pawhin bial inkhawmpui an buatsaih kumtin a. Kumtinin KŢP leh Kohhran Hmeichhia hian rampum huap inkhawmpui a nih loh pawhin Rorel inkhawmpui tal an buatsaih ziah a. Ram pum huap leh huap lo Pavalai inkhawmpui a la awm bawk a, naupang Sande Sikul inkhawmpui a awm kumtin bawk.

Kan inkhawm tam leh kan ţawngţai tam hian kan nunah a ţha zawngin min hruaina chin a awm ang. Mi dang nena chénho kawnga thu ţha inzirtirna pawh zir chhuah theih túr chu a ni. Chutih lai erawh chuan kan sakhaw biak dăn hian kan ‘Mizo Kristian’ nun hi a hneh lo hle tih chu eirúk hluar dănah leh kan nunphung kawng hrang hrangah hian a lang chhuak fo thung. Mi dang tãna khêk ai inchuh kan chîng ta êm êm te, keini’n kan ngah chuan midangin chang ve lo mah se pawi tih lohnate hian kan sakhaw zirtina-in min hneh lohzia a tãrlang chiang hlê a ni.

Sakhaw tin hi zirtirna dik lo a inrawlh loh chuan ţha tak vek a ni a. Mihringte chenhona atan a ţha. He khawvêl piahlama kan awmdan túr kha khawvêla kan chen lai a kan nun dăn ţha-in a hril dawn ti a inzirtirna hian mi tam tak nun a hruai ngîlin thil ţha titurin a kaihruai thei. Chutih rualin Muslim tam tak chu zirtirna dik lo hmanga an sakhaw sikul (madrassa) ţhenkhata an inzirtir avangin nunau pawisawi lo tam tak thah leh thihchilh thlengin an huam a nih hi. A taka kan nunpui a, a ţha zawnga min kaihruai thei tur zirtirna hi mihringte mamawh a ni.

Mizorama Kristian sakhaw betu, kohhran leh a mite hian kan mamawh ber hi inkhawm tam a ni lo. Covid hri len lai khan kan inkhawm ngai meuh lova, sualna a pun chuan’ awm kan hre lo. Kan rin Bible-in a ngaih pawimawh em em ‘mahni inhmangaih ang bawk a vengte (mihringpuite) hmangaih’ hi a pawimawh zawk a ni. Chumi piahlamah chuan kan inkhawm ţan hunte hi hna hrang hrang thawk, thawh hun inang lo tak tak kan nih tawh avang leh chhungkaw chawmna atana ţhahnem ngaih a nat leh zual tawh avangin (duh leh mamawh a pung zel a), her rem hi a pawimawh takzet tawh bawk a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!