- Ruata Sailo
Dan ngaitha duh lo va hnuchhawntu chu, a tawngtaina pawh tenawm a ni, – Thufingte 28:9)
Pu Zoramthanga’n interview-na a restricted tender a sawi chungchang hi, ngun taka han ngaihtuah chian chuan zahthlak lam rawng pawh a kai tel thei ang. A rilru chhungril a lang viau nachungin han pho lan chian ni phei sela chuan Restricted tender tum bulpui ber, a saptawngin ‘INTENT’ kha a thelh fai vek mai nilovin, a letling vek zawk niin a lang. Lalpa chuan thinlung a en zawk si, eng vanga restricted tender nge anih tihna thinlung kha en a pawimawh zawk a ni. Hnamdangin an tih ve zen zen ngam loh a nia, ‘Pathian tihna avangin kei chuan ka ti ve lo ang’ ti zawk awm hi, state dang pawhin an ti tih lam hawi te khan a la sawi ngam zawk kha a nia. Poxyvon hi nachhawkna damdawi tha tak a nia, mahse hman sual anih ang deuh hian, restricted tender pawh hi dan tha tak, hman sual mek a ni, no 4 nen in ang deuh an nihna lai a awm, kan ram leh hnam hi an ei chhe mek a ni.
Thil in ang reng pawh hi, a sawitu a zirin kan awihin kan awih lo mai mai niin a lang. ‘SEDP nuai thum a sem theihloh ti tute chu mimawl an ni’ tih sawitupa thusawi pawh an awih laiin, Pathian meuh pawhin a sem theihloh dan rawn sawi se kan party mi thusawi anih loh chuan kan awih duh chuang awm lo ve. Kum 2023 MLA inthlan hi chu a thak thakin thak leh phawt mai ang u aw! Lalpa chuan an phutawk roreltute a pe thin tih ah chauh loh chuan inhnemna dang a awm thei si lo!
OPEN TENDER HI A DAMDAWI A NI
Estimate hi, drawing leh a siam dan tur chipchiar hriat hnu a siam thin a ni. Sawi chipchiar lo mai ila, hna thawh tur a awm a, a Estimate zat chu cheng nuai 100 ni ta se, tender chhuah a ni a, mi pathum in lo chhang ta se.
Pakhat chuan nuai 100 in a chhang a, pakhat dang leh chuan nuai 80 in, a pakhat dang leh chuan nuai 120 in. Contractor te kha an that dan in ang vek ta sela, tu ber nge pék anih ang?
Hetiang dinhmun a lo nih hian, tih dan tur chi hrang hrang MANUAL ah chiang tak a sawi a ni a, chutianga kal mai tur chu a ni. A chipchiar chu sawi lo mai ila, sawi vek sen pawh a ni chuang loving, mithiam ted an siam hi zawm mai ila, a tha ber a ni.
Estimate chu rate neihsa hmanga, a man awm tawk tur chhutchhuahna a ni mai a, a thawktu turin a thawh ngamna kha a pawimawh ber zawk chu a ni. A hmun leh hmanrua lakkhawm harsat leh awlsam avangin, thawh ngamna a in ang lo thei ang.
Restricted tender hman sual anih chung chang hi sawi zel dawn chuan, Chemtatrawta thawn thu nen inana riau lai te pawh a awm. A Kaikuang tak hi hrefuh ila, chu chu meipui ah rawh ngam ila khawvar kan hnaih sawt ang.
Mi hming hawh a contract thawh te phei hi chu ringtute tih awm loh niawm tak a ni. Contractor ni lo in contract an thawh tho te chuan politician ni lo hian ram hi han hruai ve law law mai se tih a awl rum rum e! Dan ni lo a thil tih hi dan siam tute ngei pawhin dan ve reng emaw an tih tawh chinah hi chuan, a mipui nawlpui tan phei chuan dan ve reng emaw a tih loh theih loh.
ENGVANGIN NGE RESTRICTED TENDER CHHUAH A NGAIH THIN?
Restricted Tender hi, contractor tha chungchuang thlanna tur a tana tihdan tha ber ani kan ti thei hial ang. A nihna tur dik takin hmang ngam ila, nasa takin hmasawnna hnathawh pawh a kaltluang thei zawk ngei ang. Restricted Tender ah chuan Contractor tha chung chuang bik te chauhin Tender an chhang thei a, contractor tha lo chuan tender a chhang ve thei lo a ni. Hnathawh tur tender ang hna-ah khan experience tha tak an nei tur a ni. Entirnan Lengpui Airport Terminal Building siam tha tur pawhin, building sak-ah experience tha tak nei a ni tur a ni. Nimahsela Restricted Tender pawh chhuah hma thla 5 vela hna an lo thawhtir, Kamrula khan building ah experience a lo la nei miah lo a ni.
Restricted tender hi hman dik loh a nih chuan, experience contractor pawh ni lo, registered contractor nilo te pawhin contract hna an thawk thei thin ang. A hmu tu tur hre sa a tender chhuah nan hman mek a nih zia chu tlang hriat a ni. Pu Rama ngei pawh hian department lam hotute mawhphurhna ah a puh deuh na chungin, political boss te thu hmu lo chuan an ti ngai lo ang.
Sawrkarah phalna lak hmasak loh chuan restricted tender hi chhuah mai theih pawh a ni lo hrim hrim.
Restricted Tender hi hna pek duh zawng pek nana duh ang anga hman chi a ni lo a; hetiang a hmansual anih chuan, hmasawnna hnathawh pawhin a tuar ang. Estimate chu engzat pawh ni se, thuneitu phalna la hmasain, heng a hnuai a tarlan angah te hian restricted tender chu koh theih a ni.
- Hna chu chak leh rang taka thawh ngai, contractor nazawngin an tih theih loh chi atan.
- Hna danglam bik (special nature), hnamrua hranpa bik deuh (special equipment) ngai, contractor nazawngin an neih loh tur chi atan.
- Security avanga hna puanzar loh chi (secret nature) thil-ah.
- Hna thawk thei tura thlitfim hmasak (pre-qualified contractor) zat buaithlak lo tawk (suitable limited number) tura tihtlem a tulin.
- VIP chenna in leh building pawimawh bik cheithatna hna (maintenance) atan.
- Tulna engemaw tak avanga mamawh bikna riau awmah (other exigencies if the work so demand).)
Restricted tender chhang tura thlante chu pawisa dinhmun leh hmanraw neih lamah leh an tawnhriat (experience)-ah pawh mi tha leh mi hriatchian an ni tur a ni. Hetiang tender hi chu a tul takzetna (absolutely necessary) avang chauhva koh tur a ni.
Restricted Tender chu, Dân tha tak, thiltum tha tak neia siam, hman khawloh erawh chuan harsatna siam thei a ni thung.
Hmasawnna hnathawk tur chuan, thiamna bik neite leh a khawihtu tur Department bik an awm thin a, Allocation of Business Rules pawh fel taka siam a ni. Mahse kan ram ah hian a bik takin, hmasawnna hnathawh hi kan inkhawih pawlh nasa em em mai a, hei hian sorkarah leh mipuiah pawh harsatna a thlen thei a ni. Entirnan a khawihtu tur Department chuan, hmasawnna/ development hna thawk turin mithiam bik an nei a, contract hna thawk tha lo laka lo inven dan pawh hre tura ngaih an ni. A khawihlo tur Department thenkhat ten hmasawnna / development hna an thawk ve nual a, mahsela khawilaiah emaw harsatna an tawhin, an buai hma bik thin a ni.
Sakawrhmuituai tlanga Sky walk te pawhin harsatna a tawk mek tih kan hriaa, contractorin pawisa tam tak a la tawha, mahsela departmentah security tha tawk deposit a awm lo ni awm tak a ni. Security tha tawk awm lova advance payment lo pek vak hi a fel lo a ni. Technical Department hnuaia thawh chu nise, contractor security deposit awm lovin, advance payment tam tak pek hi a awm a rinawm loh.
Kan ramah hi chuan sawrkarna a inthlak hian, hmasawnna hnathawku contractor te leh office dawrtute pawh an inthlak ve dual nghal thin a, hei hi kalphung diklo in a hrinchhuah kan ti thei ang. Dan ni lo a thil tih hi chu a lo rei hnu ah phei chuan dan siamtu te ngei pawhin dan ve reng emaw tih a awl tawh thin. He video tawite pawh hi ngun taka ngaihtuahna nen han ngaithla la, restricted tender dan dik tak kalpui thin kan ni em tih ngaihdan I neih theih ka ring.
Kalphung diklo tih hi, a tawi zawngin sawi ila, dan zawm loh hi, kalphung diklo chu a ni mai kan ti thei awm e. Dan zawm lo mai pawh ni lo, ngaithla duh lova, hnuchhawntu phei chu a tawngtaina pawh tenawm a ni tih Baibul ah pawh kan hmu a. Dan, a letlinga kalpuitu leh, dan nilo pawh dan ve reng emaw titute tawngtaina phei chu a tenawm lehzual ngei ang.
INNGAIHTHIAM ZÊL HI A RAMHUAI VIAU ZÂWK:-
Dan hi a lal ber a. Thil dik lo, thil sual titute chu an phû ang ngeiin danin a hrem tur a ni. Pathian hming emaw mahni duh thu emawa inngaihdam hi dikna laltirtu nih aiin dik lohna ngampattirtu a ni zawk țhin. Dante-an, ‘Dik lo taka thiltih a awma do ngam lova lo tualdawihte tan meidila a sa lai ber chu hauhsak an ni,’ a tih te kha hriat a țha e.
He thu hi Lalhmingchhuanga Zongte chuan a lehkhabu, Savun Kawrfual-a hetiang hian chiang takin a ziak a ni:
“Inngaihthiam zêl hi a kristian viau emaw kan ti a, a ramhuai viau zâwk a ni tih hi kan ngaihtuah lo. Ramhuaiho awm khâwmnaah chuan, tuten emaw thil sual tenawm tak pawh lo ti mawlh mawlh mahsela, tuma’n an pawisa lo vang. Ramhuai pakhatin mi lo nghaisain lo tina tlawk tlawk mahsela, chhanchhuah tumin tumah an inrawlh hek lo vang. Ramhuaiho chu an inngaithiam vek zêl a, thil sual an ti tlâng dial dial mai a ni. Chutiang chu Kristiante awm dân tûr a ni lo va. Kristiante chuan thil dik lo hi kan en liam ve mai mai tûr a ni lo.
Mizoten Pathian thu kan sawinaah leh kan inzirtîrnaah hian, dân leh khawngaihna kan indotîr nasa hlê a. Dân kan nam thlû a, khawngaihna kan tung ding thîn. He theology hi Mizo Kristiante hian thûk takah kan than hnan deuh vek niin a lang. Hemi avâng hian dân rim nam tawh phawt chu tisa thilah ngaiin kan hmu tleu deuh tlat zêl a. Kristianna atang bera kan hmuh tleu tawh chu han ngaih pawimawha, zawm han tum viau ngaihna pawh a awm meuh âwm lo ve. Dân kan hmuh tleu laiin khawngaihna erawh chu kan la lawk nasa hlê. Hei hian kan rama dikna lo lal tûr a dâl tlat a, ram hmasâwnna tûr a dîp tlat a ni.”
Savun Kawrfual bu hi lo chhiar ve ula, heng thil leh thil dang kan dik lohnate pawh in hriatthiam phah ngei ang.”
Kei ni ringtute phei hi chu dan pawh hman ngai lo khawp a awm thei tur ni awm tak zawk hian, dan zawm kawngah ringlo mite kan tluk lo hle zawk si. Engpawh nise dan hi chu han zawm tum ve phawt ila, kan zawm tluan thei lo a nih tak leh, khawngaihna te pawh a la awm a. Dan pawh lek kawh hma hma in khawngaihna kan lek a ni ber a, khawngaihna pawh a ni pha lo tak, vervekna a ni zawk awm tak e.
Khawngaihna chu dan chungah a awm zawk tur a ni a, khawngaih chung pawh a khawngaih leh chhawnna te pawh a la awm thei zel ang chu. Kan Pu Rama hi zawng dan lam ngaihtuah hmain, khawngaihna ah oh! vertherna/ vervekna ah zawk a lo luangliam ve mai mai chu a nih ber awm hi maw!!! Sawrkarah phalna lak hmasak loh chuan restricted tender hi chhuah mai theih pawh a ni lo hrim hrim.
Restricted Tender hi hna pek duh zawng pek nana duh ang anga hman chi a ni lo a; hetiang a hmansual anih chuan, hmasawnna hnathawh pawhin a tuar ang. Estimate chu engzat pawh ni se, thuneitu phalna la hmasain, heng a hnuai a tarlan angah te hian restricted tender chu koh theih a ni.
- Hna chu chak leh rang taka thawh ngai, contractor nazawngin an tih theih loh chi atan.
- Hna danglam bik (special nature), hnamrua hranpa bik deuh (special equipment) ngai, contractor nazawngin an neih loh tur chi atan.
- Security avanga hna puanzar loh chi (secret nature) thil-ah.
- Hna thawk thei tura thlitfim hmasak (pre-qualified contractor) zat buaithlak lo tawk (suitable limited number) tura tihtlem a tulin.
- VIP chenna in leh building pawimawh bik cheithatna hna (maintenance) atan.
- Tulna engemaw tak avanga mamawh bikna riau awmah (other exigencies if the work so demand).)
Restricted tender chhang tura thlante chu pawisa dinhmun leh hmanraw neih lamah leh an tawnhriat (experience)-ah pawh mi tha leh mi hriatchian an ni tur a ni. Hetiang tender hi chu a tul takzetna (absolutely necessary) avang chauhva koh tur a ni.
Restricted Tender chu, Dân tha tak, thiltum tha tak neia siam, hman khawloh erawh chuan harsatna siam thei a ni thung.
Hmasawnna hnathawk tur chuan, thiamna bik neite leh a khawihtu tur Department bik an awm thin a, Allocation of Business Rules pawh fel taka siam a ni. Mahse kan ram ah hian a bik takin, hmasawnna hnathawh hi kan inkhawih pawlh nasa em em mai a, hei hian sorkarah leh mipuiah pawh harsatna a thlen thei a ni. Entirnan a khawihtu tur Department chuan, hmasawnna/ development hna thawk turin mithiam bik an nei a, contract hna thawk tha lo laka lo inven dan pawh hre tura ngaih an ni. A khawihlo tur Department thenkhat ten hmasawnna / development hna an thawk ve nual a, mahsela khawilaiah emaw harsatna an tawhin, an buai hma bik thin a ni. Sakawrhmuituai tlanga Sky walk te pawhin harsatna a tawk mek tih kan hriaa, contractorin pawisa tam tak a la tawha, mahsela departmentah security tha tawk deposit a awm lo ni awm tak a ni. Security tha tawk awm lova advance payment lo pek vak hi a fel lo a ni. Technical Department hnuaia thawh chu nise, contractor security deposit awm lovin, advance payment tam tak pek hi a awm a rinawm loh.
Kan ramah hi chuan sawrkarna a inthlak hian, hmasawnna hnathawku contractor te leh office dawrtute pawh an inthlak ve dual nghal thin a, hei hi kalphung diklo in a hrinchhuah kan ti thei ang. Dan ni lo a thil tih hi chu a lo rei hnu ah phei chuan dan siamtu te ngei pawhin dan ve reng emaw tih a awl tawh thin. He video tawite pawh hi ngun taka ngaihtuahna nen han ngaithla la, restricted tender dan dik tak kalpui thin kan ni em tih ngaihdan I neih theih ka ring.
Kalphung diklo tih hi, a tawi zawngin sawi ila, dan zawm loh hi, kalphung diklo chu a ni mai kan ti thei awm e. Dan zawm lo mai pawh ni lo, ngaithla duh lova, hnuchhawntu phei chu a tawngtaina pawh tenawm a ni tih Baibul ah pawh kan hmu a. Dan, a letlinga kalpuitu leh, dan nilo pawh dan ve reng emaw titute tawngtaina phei chu a tenawm lehzual ngei ang.