A za lai dektu F. Vanlalrochana Thingserh-II

  • Lalnuntawma Fanai

He lehkhabu, Thingserh II, Ram leh hnam din chhuahna hi F. Vanlalrochana lehkhabu pasarihna a ni. Fraser Media & Publication-in an tihchhuah, Lehkhabu.in in publish a ni. Phek 214 a chhah a ni a, Rs 350 man a ni a, paper hi a zâng chi hman a ni. Mimal, hnam history leh ram hrang hrang chungchang thupui 28 a awm a, a cover hi a ziaktuin a design a ni a, in en ang a, in inrinsiak dawn nia, a ngaihnawm ang.

He lehkhabu hawiher tawi têa sawifiah dan chu “Hriatna leh finna” min hlui a ni ringawt lo a, Mizo mipui, sorkar leh ram inrelbawlna atan darthlalang tha tak tur min hlui hi a ni. Kan ram hotupa ber, Chief Minister Pu Zoramthanga’n, ‘A tawpah Joker kan han phawi zâl zâl a,’ a tih ang deuhin, he lehkhabu ziaktu hian kan ram kan hnam tan thu chah a phûm thiam hle a, hei hi a za lai tak chu a ni. “Khawvel mi ropuite leh ram dangte chanchin te ka zep tel a, chung chanchinte hmang chuan ka sawi duh ka sawi ta a nih chu,” a tih hian a fun kim viau. Lalthlamuana Ralte PUC-in sawihawnna thu ngaihnawm leh bengvarthlak tak a ziak bawk.

Tute nge kan ngaihsan a, dinhmun sangah kan dah thin? Poltician, sum leh paia hlawhtling, In leh lo ropui tak nei, bank account a sum tam tak nei, mahni insawi ropui chawp, mi dik leh ram tana mi tangkaite? Bung 7-naah hian, ‘Dinhmun sâng chang tlak’ te a rawn tarlang a, chutah chuan, China rama kum 500 zet roreltu Xia Dynasty atanga a hnua roreltu chi hrang 17 zet a rawn tarlang a. China lal chhungkaw hmasa Xia bultantu Da Yu a chanchin a ni. An ram rorelna a chelh laiin, an mipuite thatna turin ro a rel a, mipui ngaihtuahna buai taka an awm laiin, a mimal hlâwkna tur leh a mimal thlen sânna tur a ngaihtuah lo. Chutianga ram leh hnam tana a inpek avâng chuan, China Lalah a awm thei, “Mi dangte thatna tura ngaihtuahna seng a, midangte thatna tura hma la a, midang ten lei rem an rah vena tura tha thawh thinte hi dinhmun sang chang tur an ni,” a rawn ti a, a dik riau a nia.

Lehkhabu chhiar zau tak, hriatna nei tha tak a ni tih a lehkhabu atangin a lang nawn leh. MPS a ni a, dan a ngaih pawimawh a, dan kenkawh thatna rama mipuite nunphung a nawmzia te, corruption in ram a tichhiatziate min hlui a, a pawimawh hle. Prevention of Corruption Act 1988 chungchang te, dân hrang hrang te, ram a kaihhruaina kawnga kei pawh min hneh tak Singapore hruaitu ropui Lee Kuan Yew-a’n 1960, 1970 bawra sorkar an siam tirha huaisen taka eirûkna a beih dan ngaihnawm tak a rawn tarlang leh a, a la ngaihnawm reng mai.

Eirûkna, dân rorelna, ram hruaina hna harsatzia te, ram hruaituten eirukna an do a ngaih sizia leh, corruption in bu a la khuar reng dan rilruah a lo lang a. He lehkhabu ziaktu hian chu chu a vei a, mipuite hi a tha zawnga min kaihhruai a tum a, chu chu khawvel ram danga ram hruaitu thate chanchin atangin min zirtir a tum a ni. Mizoramah hian, pawl leh ram kaihhruaina hnaa thuneihna kan chelh laia, sum leh paia rinawmna nei miah lo ten eng platform emawah ram thatna tur sawi chiam kan ching a, hriat leh hmuh a hahthlak ta hle! Mi dikte hi kan chawimawi tur a ni a, kan ngaisang tur a ni. A tak ram zawn lamah kan taima tawk lo a, ram leh hnam leh a chhunga thawktute zingah fim lo takin Idol tur kan zawng a, a piah lawkah kan pen a, an lo thep leh thuai thin si. Eirukna hi a awmin kan hre si a, kan insawh kan insawh a ni ber a. Tunhnaia Special Judge (Prevention of Corruption Act) Dr HTC Lalrinchhana’n eirukna chungchanga ro a rel dante ka ngaihtuah zui a, min tihahdam deuh huai thei.

Thil dik lo tithin leh dik lo langsar deuhte pawh kan hmu liam thiam riau zel maite hi he lehkhabu ziaktu hian a vei hle a ni tih, bung 12-naa John Hampden-a chanchin atangin min hlui leh a, Mizorama NGO leh political party a inhmangte tan a pawimawh zual viau mai. British Parliament rorel angin chhiah khawn a ni a, an lal Charles I a duham lutukin khawn lohna tur thlengin a khawn ta a, John Hamden chuan,”Parliament thu lovin he chhiah hi a khawn theih em ni?” tiin na takin a lo tang a, a tawi zawngin sawi ila, buaina nasa tak a chhuah phah a, mahse, John Hamden-a huaisenna avângin hnehna an chang a, ‘English ho zalenna siamtu’ tiin an ko hial a ni. An tihdik loh hrilh ngamna lama kan ip nasat lutuk leh kan pen chhuah ngam avânga nghawng tha a neih dan leh pawi a thlen dan hi kan ngaihtuah zui phah tur a ni ang.

MLA General Election a awm dawn a, chuta pawimawh tak tur, bung 17-naa, ‘Mipui hmaa inpho lan” chungchang hi. ‘Politician te leh Media’ tiin emaw dah ta se, a la kawk fuh lehzual ang em ka ti. Media hrang hrang hmaa ram hruaitute fimkhur pawimawhzia te, politician tha ni tur chuan professional taka chet thiam a pawimawhzia min hrilh. Kum 41 a upa, Joe Biden-a sorkara Transport Secretary ni mek, Pete Buttigieg-a chungchang a sawinaah, “Social Media-ah emaw, Media pangngai hmaah emaw a fimkhur êm êm a, mipui hmaa a dinin a sawi tur a uluk a, amah vaw let leh tur thil a ti ngai lem lo,” a ti a, mamawh kan awm chiang khawp mai!

Prime Minister Narendra Modia’n advertising khawvela mi chungchuang ber ber Piyush Pandey leh midangte a rawih dan te, khawvel ram hruaitu pawimawhte pawhin media an hman thiam mekzia kan hmu thup mai.

Mizorama kan political party-te zingah, awmze neia strategy fel tak nena media hmachhawn leh hman tangkai hlawkzia hria kan awm mek, he inbeihna hi MLA inthlanpui lo awm turah pawh hian a lang dawn a, he lehkhabu ziaktu hian min hlui a tum tel niin ka hria.

Lehkhabu thlirlawknaa kan sawi fo chu a Mizo tawng a tha em? ziah sual a tam em tih hi a ni. A Mizo tawng kalphung leh a thu ziahah, ziah deuh puat puat a, ziah sual thai tur awm zeu zeuh chi min hlui thin a, amah pawhin a inpawmin ka ring. Mahse, Thingserh II-ah hi chuan, Mizo tawng kal thelh leh ziah sual lamah sawi tur a awm meuh lo. Lehkhabu enpuitu zingah, C. Vanlalhriati leh Thang sian tluang, PUC Mizo deptt a zirtirtu te hming an lo lang a, an en uluk hleah ka ngai. Rev Dr Thangaraj-a’n lehkha ziaktute tana hriat tur a sawi, vawi tam tak ennawn a, tihchhuah thin tur tia a sawi angin, he lehkhabu ziaktu hi Vanglaini chanchinbua thu ziak thin a ni a, kar tin article a ziak a, social media lamah a ziak reng a, a ziah tamna hian a pui hleah ka ngai.

Ram leh hnam din chhuahna atan hian mahni inhlan ral a tul fo a, corruption do ngam a ngai a, dan rorelna laltir ngam a ngai a, hmathlir fel tak nei a, huaisen taka kal a ngai fo. Chutiang ziahna lehkhabu Thingserh II (Ram leh hnam din chhuahna) hi lo chhiar ve phawt teh u.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427