Alu pil thatna

  • Dr. C. Lalrampana

A KAMKEUNA

Kum 8,000 liam taah khan alu hi South American Andes-ah chin tan a ni a. Tichuan, khawthlang leh chhak lamah leh khawvel hmun dang dangah an lo ching darh chho ta zel a ni. India ramah hian Portuguese lawng mi (sailors)-te’n kum zabi 17-na lai vel atang khan an ching tan a; British-ho khan India hmar lamah an ching darh veleh a, tunah phei chuan India rama state 23 laiin sumdawn nan ber an hmang ta hial a ni.

Khawvelah hian kumtin alu tonne 376,875,686 thar chhuah a ni a, China hi khawvela alu thar hnem ber niin kumtin Tonne 99,122,420 a thar a, India hi pahnihna niin kumtin alu tonne 43,770,000 a thar a ni. Khawvel huapa alu thar tam indawt dan chu hetiang a ni:

China tonnes 99.122.420 India tonnes 43.770.000 Russian tonnes 31.107.797 Ukraine tonnes 21.750.290 USA tonnes 19.990.950 Germany tonned 10.772.100 Bangladesh tonnes 9.474.099 Poland tonnes 8.872.445

Alu hi thlai hrisel, khawvel mihringina kan ei tam ber chawtha leh hrisel a ni. Aluah hian chakna pawh a tam hle. A kawr/pilah hian fiber, proteins, minerals, vitamins & phytochemicals a tam a, chuvangin alu hi a kawr vel lova chhum emaw kan emawa ei thin hi tha bera ngaih a ni.

ALU PIL THATNATE CHU?

CHAWTHA
A pilah hian potassium,iron leh chaknate a tam avangin taksa tana chawtha thlentu a ni. Tin, Thisen red blood cell tipungtu leh siamthatu a ni.

CANCER VENGTU A NI
Alu pilah hian vitamin B3 cell thi mai thei venghimtu a awm tha hle. Hei bakah hian chawtha ,(fiber) a tam hle bawk a, hei vang hian DNA a tichak a, chu chuan cancer vei theihna lakah mi a venghim tha hlea ngaih a ni

EI HUAT DAMDAWI
Alu pilah hian flavonoids a tam a, chuvangin nachhawkna leh antioxidant a nih bakah natna dotu immunity tha tak a nih avangin ei huat damdawi tha tak nia ngaih a ni.

THISEN SANG TAN
Alu pilah hian potassium, magnesium & calcium a awm that avangin Thisen sang vengtu tha tak pakhat a ni thei. Chuvangin, alu hi a kawr vel lovin fai taka sila pum chhum hmin ei thin hi Thisen sang tan tha hlea ngaih a ni.

VUN TAN
Alu pil hi arngeng, vun bawl, vun duk tih reh nan leh vun ngo nan a tha a, arngeng, khawihli te nauahte tuam hnan tur a ni. Hetianga tih hian a hmuamhmaa ser dum chu zawi zawiin a varleh thei nia ngaih a ni.

RUH TAN
Alu pil hi chawtha a nih bakah iron, potassium, magnesium, phosphorous, calcium, copper leh zinc a awm that avangin ruh chakna a thlen a, ruh mawih tur laka himna thlentu tha tak a ni thei.

SAM THATNA
Alu pil hi Sam thatna leh than duhna a ni thei. Alu pil chiahna tuiin i lu lei uluk takin chulh chhuak dap la, i chulh hnuah minit 15 chiah la tui thianghlimin fai takin su la i Sam a thang tha ang a, a lo tle siau thei ang.

A TLÃNG KAWMNA

Khing alu pil thatna hrang hrang tarlan takte khi a thatna tlangpui a ni a, damdawi chemical anga thawk vut vut chi a nih loh avangin tei rei peih erawh a ngai a, chutih rualin ei theihnghilh loh a pawimawh hle. Damdawi reng reng ei rei zawng leh ei zat tura mithiamte’n an bituk thin hi namnul mai mai emaw, mahni duhdan dana lo tihdanglam thin hi chin loh hram a pawimawh hle. Chuvangin hriselna atana i lo tangkaipui ve theih nan alu i hmeh dawnin a kawr/pil vel lovin ei thin la hriselna tha tak i lo nei zel dawn nia.

Leave a Reply

error: Content is protected !!