Zo thuam aia pawimawh Zo rilru

  • Lalnuntawma Fanai

Mizo hnam zinkawng hi thlir kir ila, hnam lirpui nghin thu, kan thinlung pheka inziak reh thei tawh lo tur chu Zofaten Zalênna an sualna kha a ni. Hnam rahbi an tuk ṭan lai khan, hnam movement a a meizanghlaptute khan harsa an ti ve hlein ka ring ṭhin.

Hnam tana lei daia an nunna hlan a; martar-te thisen zah thiam ṭhangthar nih hi a hlu. Khawvel hnam dangte kiangah pawh, Keini chu zalenna sual hnam kan ni a sin tia chhuang taka aupui ngam a pawi lo. Mahnia ro inrel ram ni tura kan mi hmasaten an lo beihna kha kan nationalism laimu zinga mi a nih avângin engtik lai mahin a tê thei lo.

Kan hnamin chhan a ngaih lai hian, Mizo nulate zingah, ,Kei chu hmeichhe awm nem ka ni si a, tih ngaihdan nei kan awm em? engvangin nge in fuih phurna hnuaia hnam chhana pen chhuahte hi kan châk loh ngawt ang ni? Kum 50 liamtaah khan, he ram zalênna sualtu Mizo tlangvalte hnenah, “Kan tuisik no khat chauh tal hi khawngaih takin min han insak teh u,” tiin zanlaiah Lalṭin khaiin hnam sipaite kha a rûkin tuisik an lo pe ṭhin asin!

Hnam sipai hliampui tuar enkawl turin Aizawla doctor pakhat chu lehkha pek a ni a, mahse, a ngam lo. Mizo nula Nurse Thansiami chuan chhuanlam siamin Casual Leave a la a, a pawisain damdawi leh ṭul pawimawhte a lei a, hnam sipai hliam enkawl turin a kal lui a nih kha. He hnam hmangaihna rilru avâng hian kan hnam tan bika beitu kan hnam pasalṭhate pawh kan duh loh dana chawimawi tumna pawh dodal a lo ni tawh tihte pawh sawi thar a ṭul leh ta.

He Zo Nationalism hian do a nei ṭhin. A chang chuan development-te hi a do a ṭul ṭhin. Hmasawnna hming pu hian kan hnam nun leh a par chhuahna tur a dip ral dawn a nih chuan chu hmasawnna chu kan hnam tan a him lo tihna a ni a, lo lawm huam tur a ni lo mai thei. Hnam himna thu te, khawvela kan hnam kal zel dân turte sawia boruak ṭang deuh a awm châng hian, mi ṭhenkhat chuan ṭha taka lehkha zir turin zirlaite an lo fuih ve chhen ṭhin. Hnamin chhan a ngaih lai hian, zirlai zawng zawng hian kut kuangkuahsanin lehkha zir ringawt hi ngaihtuah suau suau ila, vawiina kan hnam himna hi char ngai khawpa a khik nasat zual hle ka ring.

Kan hnam innghahna hnukpui kan ‘nationalism’ hi chak zâwk leh zau zâwka kal tir tur chuan Zofate hi zai khata kan luan thiam a pawimawh a, chu insuihkhawmna chu nationalism siamtu pawimawh tak pakhat a ni. Mahse, he insuihkhawmna kalkawng kan zawh mek hi a châng chuan a va hautak ṭhin em! He kawng harsa leh pik pal tlang tur hian eng ralthuam mah kan nei ngai lo, mite chung en leh zah kai kan ni ngai hek lo! Mizo hnam hmathlir nei chungin kan ah lai zawng nen kan feh chhuak ve a, ‘Saw ta êng saw i hmu em?’ tiin kan âu ve ṭhin a, hrethiam lotute an hraw ṭhin si! Kan tlângauna thute chu kawlkilah a thâm ral a, luipuite chuan a luan ral pui ṭhin! Kan rilru a rûm a, tlawm záwkah ṭan a ngai a ni tih hriain ngawih chuh zâwkahte kan ṭang ṭhin a nih kha.

A chang chuan he insuihkhawmna ṭhang pik vai kiangtu nih hi ‘eng nge maw a ṭul bikna le?’ tih vawng vawng chângte a awm ṭhin! Vawiina ṭhalaite hian kan hnam nunah hian chin fel ngai lian tak kan hmachhawn mek tih hi hria ila, he Zofate insuihkhawmna kalkawng sial tur hian kan rilru lama hnam hnatlang’ nei turin ka sawm duh che u a ni.

He Zo nationalism avângte hian alawm, ṭhahnemngai taka ‘Zo thuam aia pawimawh hmasa Zo rilru’ titea kan lo au ṭhin ni! Kan Zo thuam hrang hrangte hi ‘Zo nationalism banner’ mai a ni a, a chhung aṭangi Zo nationalism-in a awp hmasa tur a ni ang. A hmasa zâwk tur chhungril lama hnam hmangaihna rilru a baptisma chang hmasa lo a, Zo thuama incheina ringawta kan tawp a nih chuan, kan hnam hian thui a kalin ka ring lo. I ngaihtuah nawn teh ang u.

He Zofate insuihkhawmna zinkawng hi hmanhmawh taka zawh chi a ni lo a, dawhtheihna nei lo leh rilru zim tak pua zawh chi pawh a ni hek lo. Zofate insuihkhawmna hi dodalna kara kalpui a lo ni tawh a, kalpui zel tur chi a ni zâwk. Dotu leh beitute awm mah se, kan hnam innghahna hnukpui peng pawimawh tak a ni tih kan hriatna hian min ti huaisen tlat zawk rawh se.

Leave a Reply

error: Content is protected !!