- Mahmuaka Chhakchhuak
Ka fapa, he khawvelah i rawn piang chhuak ve hi thinlung zawng zawngin ka lawm a, nimahsela, i hmalam hun tur ka thlir hian hei hi i hnena lo sawi lawk duh a ni. Nang chuan tunah engmah ila hrethiam phak dawn si loh avangin chipchiar takin ka han hrilh che ang nga, vawng reng turin ka duh bawk a che.
En teh, i kianga awm, i hmuh theih renga awm, mi tam tak zingah hian nakin lawka i hmelma la ni mai tur an awm tih hriat hmaih ngai suh la, i thian tha anga i ngaih tam takte hian i vanduaina ni a rawn thlenin an tanpui vek kher dawn lo che tih pawh hre nghal turin ka duh che a ni. A chhan chu kan chenna hi KHAWVEL a ni tlat si a ni!
I pa hian nun tam tak ka lo paltlang tawh avang hian ka sawi hi pawm la, ring tlat bawk turin ka duh che a. I thenawm khawvengte lakah hmangaihna dik lantir fo la, an lakah rinngamin awm bawk ang che. I hnena lo kal apiangte chu tanpui an ngaihna lai apiangah tanpui inpeih la, an tan hun neih hram tum la, i tanpui thei lo a nih pawhin lawm takin chhuah tir tum thin ang che. Khawvel hi hriatthiam tum lo la, i nun chu mite hriatthiam theih turin vawng reng zawk fo ang che.
Tunge i nih inhrechiang la, i nihna bakin lan tum lo la, i nihna chu zahpui hauh bawk suh ang che. I hriat loh chu hre lo ngam la, amaherawhchu i hriat loh chu hrechiang turin zawt hreh ngai suh ang che. Mi pakhat i nih a, midang pawh mi pakhat tho an ni tih hre reng la, an hmel leh incheina avangin biak ngam loh leh zah nei ngai suh ang che.
He khawvelah hian engtia rei nge i chen dawn i hriat loh avangin i nun chu uluk takin hmang la, naktuka thi mai thei i nih avangin i chatuan hmun thleng thei ngei turin inbuatsaih reng ang che. Mitin hian mahni tanghma haia kan buai thin avangin i tanghma haina kawngah midang dip leh mitkham khawpa awm tum lo la, chunglam malsawmna hi thawhrimnaah a awm tih hriat hmaih ngai bawk suh ang che. I taksa hriselna i ngai pawimawh ang bawkin i thinlung leh thlarau hriselna leh damna tur chu ngaihtuah fo bawk la, thil tangkai lo leh i tana tha lo turah chuan in thiar fihlim fo thin ang che.
Hmaichhana faktu leh chawimawitu che avangin i nun chu uluk phah la, hmaichhana faktu che chuan hnung lamah pawh a rel lo ang che tih i hriat loh avangin fimkhur takin dawngsawng fo thin la, tuma rilru tina loin tha takin dawngsawng thin la, thianah siam tum fo la, thiana i siam tawh chu thlah tawh ngai bawk suh ang che.
Kan khawvel hi a chhe ngawt lo a, a chhunga chengte avang hian chenna tlak loh khawpin alo chhe tawh zawk a, nang ngei pawh chuan chu khawvel chhe takah chuan nun bul i rawn tan ve dawn a nih avangin atir phat atangin fimkhur takin nun tum hram hram la, fimkhurnaah hian himna a awm tih hriat hmaih ngai suh la ka duh che a ni. Chutihrual erawh chuan fimkhur luat avangin i kawng zawh tur ngei pawh zawh ngam loh phah nana i hman erawh a tha hauh chuang lo a, a chang hi chuan chunglam hian mahni intawng harh tur hian min buatsaih ve bawk tih hi hriat hmaih ngai suh ang che.
Vanduaina leh harsatna utawk anga hmelchhia hian lunghlu an pai chawk avangin harsatna i tawh changin emaw i chunga vanduaina alo thlen chang pawhin thinlung fim taka Pathian hnena tawngtaina nei turin inbuatsaih la, zan khaw thim tak hnuah chauh khaw eng mawi alo lang thin angin i chunga harsatna alo thlen pawhin chu chuan a chenchilh reng dawn lo che tih nghet takin ring ngam la, i mit meng la, khaw var eng mawi hmu turin hla tak thlir thin ang che. Mit meng a fiah loh hian thil kan hmu tha thei thin lo a, hnai tak atanga fiah lo hi hla tak atanga a fiah zawk chang a awm ve bawk thin avangin i khaw hawi ti zau hram hram thin ang che.
He khawvela chengte hi intlansiak vek kan nih avangin i tlanna kawngah fimkhur takin tlan la, tlan chak ber nih tumin pakhatna nih tum ngei ang che. Hmunphiat mi i ni emaw, Damlo enkawltu i ni emaw zirtirtu i ni emaw pawh ala ni mai thei a, chung i hnathawhna hmunah chuan titha ber nih tum la, i hnaah chuan lungawi takin thawk la, lungawihna hian hlimna a thlen tih hrerengin hnathawhnaah pawh lungawi chunga thawh chu kan tluang duh bik bawk tih hi hriat hmaih suh ang che. Tin, i hnathawh chu tuichilh bawk la, i hnathawh diptu tur awm thei lakah chuan inthiar fihlim hram hram tum thin ang che. Kohhranah emaw khawtlanga inhman dan tawk thiam la, i hnathawh dip thei an nih phei chuan thil dang zawng chu thlauhthla rih mai zawk la, i hna ber chu dah pawimawh hmasa ang che.
Mihring theihna hi engtiang taka ropui leh nasa nge tih hi hriat phak rual a ni lo a, kan thluak that zia pawh hi sawi zawh sen rual a ni hek lo. Khawvelah hian theih loh reng hi alo awm lo a, entirna atan; khawvel tlang sang ber Mt. Everest hi keini mizo zingah chuan mi pahnih emaw chiahin an la lawn chhuah laiin Kamrita Sherpa chuan vawi 30 tehmeuh mai a lawnchhuak der tawh mai a, Japan mi Yuichiro Mura, kum 80 mi pawhin May 23, 2013-ah khan alo lawn chhuak tawhin Min Bahadur Sherchan (Nepalese) kum 76 mi pawh chuan kum 2008-ah khan Mt. Everest hi alo lawnchhuak tawh bawk. A ni phei hi chuan kum 2017-ah khan kum 85 mi a nihin lawnchhuah leh a tum viau tak naa a boral ta hlauh mai zawk a, a pawi hle. Kawng dang dangah pawh a ni a, mihring tan theih loh hi alo awm tak tak lo.
I theihna leh thiamna hre chiang la, i kawng tur chu thlang felin chutah chuan i thinlung pawh nghet takin pe ang che. I thiltihnaah chuan ‘A ber’ nih tumin bei la, pahnihna nih tum loin pakhatna nih tum tlat ang che. Thawhrimna atang hian engkim a hlawhchhuah theih tih hi hriathmaih suh la, inrintawkna nen hun hmang reng thin la, beidawnna nei ngai suh la, engtianga thim leh khawdur karah pawh beiseina nei hram hram thin ang che. Ruihhlo lam reng reng hi hnaih ngai suh la, ruihhloin a manbeh tawhte hi an talchhuah mawh viau bawk avangin tun apangin ruihhlo hlatah awm hram hram la, hnaih ngai suh ang che. A tawp ber atana ka chah leh duh che chu – Vana i Pathian hian a hmuh reng che avangin atan hun neih hram hram tum la, nikhatah vawihnih tal tawngtaiin thingthi thin la, a kutah inkawl tir reng la, i kawng hruaitu atan hmang tlat ang che.