MIZO TAWNG HMAN DIK LOH THENKHATTE

  • Zoliansanga Tlau

MAL-in BoY 2017 a an thlan ‘Savun Kawrfual’ tih bu chu a thawh hnihna ni turin ngunthlûk zawkin ka’n chhiar leh a. A ngaihnawmin a bengvarthlak hle mai. He lehakhbu ziaktu (Lalhmingchhuanga Zongte) nen hian kan rilru ru pawh a inang thui viauvin ka hria.

Bung khatnaa a ziah tel pakhat Mizo tawng chungchang hian rilru a la zual deuh a. Hetiang hian a ziak: “Mizo tawng hi a hmangtu Mizote hian kan lo thiam lo em em tlat mai hi a ni. tawngkâ (spoken)-ah ringawt hi chuan kan hmang thei thawkhat theuh mai a, a zia tak a awm a. Ziaka kan han hman chiah hian, thiam kan lo tam lo em em tlat mai a hi a manganthlak lai tak chu a ni. Mizo tawng hi a lo har em em mai a. Hmang dik vek thei hi kan tam lo hle a ni. He lehkhabuah ngei pawh hian, dik seng lo a awm nualin a rinawm… Mizorama seilian ngat, lehkhathiam tak takte ngei pawhin Mizo tawng kan lo thiam loh em em zia hi min ngaihtuahtir ta a ni” tiin.

Ni e, Mizo tawng/Zotawng hi a lo har a ni ang, he lehkhabu-ah ngei pawh hian zotawng duh ulukna mit atanga thlîra duhthusam tawk lohna lai a tam ve viau. Chutih rual erawh chuan Information leh thil dang dang erawh chu tha ka ti viau thung. Entirnan, ‘chiang’ tih mai tur ni awm tak chu ‘lo’ nena hman kawp chi ‘chiangkuang’ tiin a hmang nasa hle a, ‘lo’ erawh telh tel si lo vin. Ziah zawm leh zawm loh chungchang hi chu dan felfai tak kan la nei chiah loh avangin ham strict lutuk lo ila a pawi lo thei ang (lehkhabu dang, he lehakhabu kher lohah pawh). Dan fel tak kan nei lo ka tih nachhan chu Language Committee, Mizo Grammar Society leh pawl dang dang te’n ziah zawm leh zawm loh chungchang sawiin lehkhabuah pawh an ziak nual tho nachungin tun dinhmunah Mizo mipui zawng zawngte pawm tlan tur chungchangah inhnialna a la awm chho mêk a, ngaihdan leh pawmdan a la chiri nuai vang a ni ber. Hun a liam zel ang a, Sap ho anga dan fel tak kan nei beisei phawt teh ang.

Rev. Lalhmingchuanga lehkhabu tho ‘Mizo Buanpuite’ (A lehkhabu chhuah hnuhnung ber, a thih hnua an chhuah) tih han chhiar zawh takah chuan, hei pawh sawiselna tur awm lo khawpa tha chu a ni bîk hauh lo va. Famkim lo mihring kutchhuak chu engtin nge a that famkim theih tehlul ang ni. Mihring chu hmasawn tur leh hmasawn zel tur kan nih kha. Sawi tur tam tak karah, he lehkhabua Mizo tawng hman dik loh deuh nia lang i’n tarlang teh ang.

‘Chiang’ tih hi adverb niin “Fiah; ni ngei; rinhlelh rual lohva fiah; hre fiah leh a dangte ” (Mizo tawng Dictionary by Remkunga p. 72) tih a ni a. ‘Chiangkuang’ erawh adverb tho niin “‘lo’ nena hman kawp thin a ni a, ‘Chiangkuang lo’ tiin, meuh lo; chiang lo; fiah lo leh a dangte” (Mizo tawng Dictionary by Remkunga p. 72) tihna a ni. “An sawi lai ngaithla ve kur si, sawi leh tur hre bar si lo… awm tam tawh lo, tha vak lo, hre mumal lo, sawi chiang hlei thei lo tih ang lam hawi chi-ah an hmang” tiin James Dokhuma’n a hrilhfiah bawk (Mizo tawng Kalphung p. 41).

He lehkhabu-ah pawh hian ka hriat sual loh chuan ‘chiang’ tih mai turah ‘chiangkuang’ tiin tum li (4) lai a hmang a. A lehkhabu hmasa zawk ‘Savun Kawrfual’-ah pawh khan vawi duai lo a hmang tawh nghe nghe a ni. ‘Mizo Buanpuite’ tih buah hian ‘chiang’ tih mai tur ‘chiangkuang’ tia a hmanna ka’n tarlang ang e:

  1. “… a rei tawh deuh avangin chiangkuang fakin a hming leh a chanchin chipchiar ka han tar lang thei lo va.” (Bung – IV ‘Fiamthu leh Mizote’ p. 95)
  2. “… genetic factor chiang kuang ang reng tak awm anga puangzar a lo ni tawh a.” (Bung XIV ‘Anpui Kawp Leh Mizote’ p. 249)

3.” Hengte hi chiangkuang leh chipchiar tak chuan kan chhui zau hman hauh lo ang a.” (‘Anpui Kawp Leh Mizote’ p. 256)

  1. “… Homosexuality demna chiangkuang tak anga ngaih mai theih pawh a ni a.” (‘Anpui Kawp Leh Mizote’ p. 260)

‘Puh’ awmzia hre lo kan awm nual awm e ka ti. LPS a chanchin thar puangtu thenkhatte pawh hian a awmzia an hre lo tih ka hria. Eng le khaw le, tirhkoh Paula’n “Kan thlen chhin atang khân hma i sawn zel ang u” a tih kha maw. Zir tawp ni awm thei lo, zir zel ni a ni ber awm e. Chuvang chuan, zir zêl phawt mai ang aw.

‘Puh’ awmzia kan hriat fiah theih nan Dr RL Thanmawia thu ziak hi chhiar ila a tha ang : “Tuathattu emaw, rûkru emaw, pawngsualtu emaw, court hmaa inpuang fel vek tawh pawh chanchinbuah hian tualthattua puh, rukrua puh, pawngsualtua puh tiin an ziak thin. Puh hmana tur chu la finfiah loh, la chiang rih lo sawi a ni. La chiang rih lo sawi nan pawh hian ni-a rin’, ‘ni-a ngaih’ ti a ziak zawk tur a ni. Court-in thiam loh a chantir tawh chu tualthattu, pawngsualtu, rûkru a ni mai ” (Chuailo p. 201-202 by RL Thanmawia)

Kum 2016 September thla ni 16-a ka nupui u (Lalrinmawii) a boral khan thusawitu thenkhatte khan mizo tawng dik lo an hmang nual a. An hman sual pakhat chu ‘Pasal fanau’ tih a ni. ‘Nupui fanau’ a awm a, ‘Pasal fanau’ erawh a awm lo. ‘A pasal leh a fate’ tih mai tur a ni ang. Mizo tawng hi a mak ngawt mai, nuta kan ti thin a, pata erawh kan ti ngai lo. Chutiangin, laizawn nu tiin kan sawi a, laizawn pa erawh kan ti ngai hauh lo.

Rozama Chawngthu-in, “Tunah hi chuan ‘lo’ tel lovin eng emaw zat hi chu kan hmang ta a. ‘He tlangval hi a zei khawp mai’ te kan ti ta a, ‘Dan mumal tak i siam ang u’ te kan ti a, ‘Chiangkuang takin min hrilh rawh’, te kan titawh. Heng ‘lo’ nena hman chi hi a khing ep (opposite) sawi dan dang kan neih chuan si loh chuan hmâna hman dan ni lo mah se dikah pawm thei ila chuan kan tawng a hausa deuh zawk ngei ang. Etn. ‘Zei’ hi hmang duh lo ta ila, engtin nge kan sawi chuan angt Amaherawhchu sawi dan dang kan neih tho hi chu, hmâna hman dan hi la tidanglam lo ila a tha mai thei.” (‘Sûtpui’ p. 171) a tih hi a pawmawm khawp mai. ‘Chiang’ hi chu chiang i ti mai ang u. ‘Chiangkuang lo’ chu chiangkuang lo i tih mai bawk ang u.

‘Lo’ hmanna tura ‘rawn’ tih a hman tum pawh a awm. E khai, a inkahpupchaw chho dawn tlat.

‘Lo’ sawi takah chuan ‘lo’ nen chauhva hman khawp chi kan nei nual a; mahse, tunlai hian kan hmang kawp lo fo. Chu’ngte chu: chiangkuang lo, intu lo (intuha lo ni lo vin), zei lo, nikhua lo, mumal lo (dan mumal tak i siam ang u tihte pawh tawng dik chiah lo a nih chu), le lo, namen lo, tlaktlai lo, leh a dangte.

Prof Dr. RL Thanmawia chuan (Chuailo Bu 2-na p. 204) ‘hlawkthlak’ tih chungchang a ziah naah “thlak hi ‘vanneihthlak’ tih lohvah chuan a tha lo lam (negative) deuh vekin kan hmang a, Buaithlak, duhamthlak, nunrawnthlak, khawngaihthlak… etc” tiin a ziak a. Dr. RL Thanmawia khian “deuh vek” tiin a ziak tho nachungin ‘thlak’ belh chi a tha lam (positive) sawina a la awm nual : Finthlak, hlimthlak, lungawithlak, nuihzatthlak, taimakthlak, tlaithlak, tlawmngaihthlak, thlamuanthlak, vanneihthlak, zawngchhangtlak leh a dangte.

Hei bakah hian ‘awm’ belhna chi kan nei nual bawk: ngaihawm, itawm, uiawm, etc. Mi thenkhatte’n khawngaihthlakawm tih an chîng a, a mawi zan lo niin alang. Thu-ah (word) ‘thlak’ tih hi a awm chuan ‘awm’ tih hi belh tawh loh tur a ni. A nih loh chuan manganthlak tih pawh manganthlakawm kan ti palh mai ang. Kan thusawi tifiaha, tichiang (tichiangkuang ni lo vin) turin ‘thlak’ leh ‘awm’ hman thiam a tha hle.

Eng nge maw lai khan “khawngaihthlakawm” tih hi social media velah leh mi thenkhat tawngkam-ah chhiar leh hriat tur a awm thin a. He thu hi Facebook group pakhat-ah tun hnai khan hmu lehin ka ha hawlh zawng a ni ang e, ka ngawi mai mai thei ta lo! Kei lung tê hi ka’n au chhuak veleh teh ang. ‘Khawngaihthlak’ tih mai tur hi ngati nge “khawngaihthlakawm” tia sei taka Mizo tawng dik lo hman nuam kan tih tlat mai le. Tunlai hian ‘awm’ leh ‘thlak’ belha thu sawi leh ziah kan ching ta hle mai. Dik taka hman chuan kan thu sawi tichiangtu leh sawifiahtu tha tak a nih vei nen hian… mi thenkhatte hi chuan an uar ta mah mah a, Mizo tawng dik lo chher an tum ni hmiang ka ti deuh. Zikpui Pa’n ‘Mizo tawng Pa’ ti hiala a sawi James Dokhuma khan a lehkhabu ‘Mizo tawng Kalphung’ kum 2006 kuma a tihchhuah-ah chuan:

“Tin, ‘thlak’ tih hi a awm chuan ‘awm’ tih hi telh tawh tur a ni lo. Tunlaiin pa fel tak takte pawhin ‘khawngaihthlakawm’ an ti chawk a. Chuti a nih chuan – Zahthlakawm, manganthlakawm te kan ti zel dâwn em nit He kan tawng mak danglam tak hi uluk tak leh chik taka kan hman loh chuan, Mizo tawng kalphung hloh khawpin kan tikhawlo thei dâwn a ni. Mi thenkhatin kan hman ang ang hi a tha mai e, hman lar apiang hi tawng dik chu a ni mai an ti a. Chu ngawt chu a ni thei lo, zir a ngai a, ven zui pawh a pawimawh. thangthar tawng thiam lote hman dan ang ang kan pawmzam zui nghal zel chuan, tunlai mite hi min la mawhchhiat ang. Kan ngaizam cho zel dâwn a nih chuan ‘tun kum’, ‘Vawiin zan’, ‘ka tuiin a hal’, ‘ka mutthilh a chhuak’ tihte hi i pawmzam zel ang u hmiang ” tiin Mizo tawng hmakhaw ngai takin a lo au chhuak daih tawh a ni. Ni e, James Dokhuma pawh a zahawmin a khawngaihthlak em mai, ‘khawngaihthlak’ i ti zel zawk ang u.

A thu hrimin (‘a hrim hrimin’ ni lo vin) ‘hlawk’ tih mai turte hi ‘hlawkthlak’ kan la ti nulh nulh thin a, mi thenkhat phei chuan ‘hlawkthlakawm’ an ti duh leh mai thei a ni! Prof. RL Thanmawia’n “thlak hi vanneihthlak tih lovah chuan a tha lo lam (negative) deuh vekin kan hmang a. Buaithlak, duhawmthlak, nunrawnthlak, chapothlak, zahtheih lohthlak, etc.” Central YMA chuan Zawlbuk rama infuihtharna hun an hmang a hlawkthlak an ti hle” tih ang chi hi kan hmang ta fo mai, thlak tel lo chiah hian a dik tawk em em a ni” tia a sawite hi sawi nawn fo a ngai a nih hi. Kan sawi nawn leh ang ‘Chiang’ tih mai turte hi a thui zawngin, Mizo tawng kal pelin ‘chiangkuang’ kan han ti a! Chiangkuang hi ‘lo’ nena hman khawp thin a ni a, thil tha lo (negative) lam sawina a ni e.

Thil hre tura kan ngaih Upa (kum 60 ral kai tawh) emaw lehkha zir sang tak (Pawl sang) emaw nih vang ringawtin thil engkim a hriat theih ringawt loh tih hriat tur. Chik a, chhiar a, ngun taka thil zir tur a ni. Mizo tawng dik chungchangte hi mi thiam leh ril tak tak te’n social media, Print media, Visual media, lamah an tichhuak chuai chuai a. Hetiang lam lehkhabu pawh chhiar tur a awm tam ta viau mai. Hetih lai hian hetiang lam lehkhabu chhiar pheih der si lo, ‘ka thu hman hi a dik em’ tia ngaihtuah chik peih bawk si lo te hi mahni ngaihdan sahuai thingvawn tlat thin mi leh Mizo tawng dik lo lama tang huai huai an nih duh viau lehnghal hi a pawi ngawt mai.

“Programme hi a tul anga/angin tih danglam theih a ni” tih pawh hi “Programme hi a tul dan a zirin/ a tul dan angin/ang a tihdanglam theih a ni” tih tur a nih zawk hmel. ‘Hma la’ kan tih fo pawh hi ‘hma thar la’ tih tur a ni ang. ‘Tatu’ kan tih thin pawh hi ‘neitu’ tih zawk tur a nih hmel. Rozama Chawngthu chuan “Hmana ninhlei kha tunah chuan awmhlei kan ti ta ber” tiin a ziak a. JF Laldailova khan ‘awmhlei’ tih a hmang thin a. Hemi chungchangah hian Rozama nge JF-a rin tur tih hriat a har rih/hrih viau mait Pangangin min rap tih tur pawh Pangang ka rap kan ti ta daih a.

“Vawiin tih mai thinah tunlai hian vawiin ni tih a lar ta hle mai. Tun hma deuh pawhin vawiin-a ni belh tul hun chu a awm tho. Etn. ‘Vawiin ni ropui takah hian’ tiha ni hi day sawina a ni a; ‘Vawiin ni chu a sa hle mai’ tiha ni hi sun sawina a ni a; ‘Vawiin ni hi chhinchhiah rawh’ tiha ni hi date sawina a ni. Heng bakah hian vawiin chauh ni lo, hun kal tawh atanga vawiin rawn hawlh thleng (period of time) sawi uar nan ni belh thin a ni bawk…. Mahse, tunah hi chuan ‘vawiinah hian’ tih mai turah pawh vawiin niah hian’ kan ti ta kher kher zel a nih hi” ti-a Rozama Chawngthu-in a sawi te kha hriat nawn fo a ngai. A thu hrimin tih mai tur pawh naupang chhe tawng takin ‘a hrim hrimin’ kan ti ta fo mai a nih hi!

MAL-in lehkhabu an tihchhuah ‘SÛTPUI’ (P. 181 – 182)-ah chuan Rozama Chawngthu-in ‘V’ hman chungchang hetiang hian a sawi, “Tun hma zawng kha chuan ‘lo va’, ‘lo ve’, ‘lo vang’, ‘Rova’, ‘Zova’, adt. tih thin vek kha a ni a. Tunlai hian mi thenkhat, ‘v’ paih duh pawl an lo chhuak ta a. Inhnialna pawh a awm thei khawp mai. Tunlai tak hian kan thu ziah dan pawh a inan loh phah ta nuai a nih hi. V hi a ri-ah a tel a, a awmziaah chuan engmah a danglam phah chuang lo va; chuvang chuan kan duh dan a inang ta lo a ni. A eng zawk hi nge dam khaw chhuaka kan rin let “tiin. Rozama Chawngthu hian” tun hma ” a tih khi eng tik hun vêl nge ni ang tih erawh chhan harsa tâk a ni ngei ang. Amaherawhchu, hmanlai kan pi leh pute’n an lo hmang tawh a tihnaah ngai phawt mai ila a tha ang e.

JF Laldailova’n,” Mi thenkhat hian “lo va”, “lo vang”, “Laldailova” tih vela “V” kan telh ziah hi an lo ngaimawh a. Hei hi Zosap-ho min tihtir a ni a; hetah hi chuan zaa zà (one hundred percent) -in ka thlawp, ti ila, Zosap-ho remhriatna hi ka thlawp zân mai thung. An remhriatna pawh a ni bîk lo va, khawvel hnam pui zawkte tihdan a lo ni tlat zawk a ni. Vowel thiang lamrik hran harsat dân hi an hria a, a pumpelh dan an dap an dap a, “Vowel hmaah chuan ‘the’ hi ‘thee’ anga lamrik ziah tur ; ‘a’ pawh hi ‘an’ tih zel tur. ‘Y’ leh ‘u’ kum (-oo-) hmaah erawh chuan a tul lo” ti tein dan an lo siam tawh a. George Bernard Shaw-a chungchang (tihdan leh thurin) sawi nana a hming adjective an chher pawh “Shawian” han tih chu a double vowel kha lamrik a harsa deuh dâwn e, an tih avangin “Shivian” an ti ta theuh mai a. Dictionary – ahte hian “Shavian” hi an telh ta a. Nehru-a chungchangah pawh “Nehru-ian” ti lovin “Nehruvian” an ti zel mai a nih hi. Hnam pui zawk lo tih dan kumkhua hi kei chuan chhawm ve mai ka rawt a; hawrawp hi tawng ri chhinchhiahna symbol a nih avangin tawnga ri tel tawh phawt chu kan ziak tel zel mai tur niin ka hria ” tiin ‘Bible Thlirna’ (p. 156)-ah khan a lo ziak bawk.

JF Laldailova’n “hawrawp hi tawng ri chhinchhiahna symbol a nih avangin tawnga ri tel tawh phawt chu kan ziak tel zel mai tur niin ka hria” ti-a a hmawr a bawkna tak khi chu a ti lutuk deuh mai thei. Hetianga kan tih chuan kan Mizo tawng /Zotawng hi a buai nuai thei ang em, ka ti deuh. Eng pawh nise, ‘v’ hawrawp erawh thu (word)-a vowel a thianga a awmna hmunah chuan hmang ila chhiar leh lam a nuam viau tih erawh ka thu vuakthlak a ni e. Chutih rual erawh chuan vowel a thianga awm zawng zawngah ‘v’ telh ngei ngei tur a ni ka tihna erawh a ni hauh si lo. A nih loh chuan a buai nuai thei zawk ang.

‘Apostrophe’ hmanga hawrawp bâna thu kaihtawi hi sap ho chuan dan fel ang reng tak neiin a zira zir tham an nei a. ‘It’s’ tih chu ‘it is’ emaw ‘it has’ emaw tihna a lo ni a. Chutiangin we’d tih chu ‘we had’ tihna a lo ni ve leh a. Zotawngah pawh hian hetiang hi kan nei ve nual a; mahse, ‘apostrophe’ kan hmang lo fo. ‘Rawh u’ tih chu hawrawp bânin ‘r’u’ tiin kan ziak tur a ni, ‘ru’ ni lo vin. ‘Kan’ tih leh ‘ka’n’ hian danglamna a nei a. ‘Kan’ tih chu pronoun a ni a; ‘ka’n’ tih chu ‘ka han’ tih kaihtawi (contraction) a ni. Chutiangin, ‘in’ leh ‘i’n’ pawh hian danglamna a nei.

‘Lâwng’ tiha ziak thin ka hmu fo va, ‘Lo vang’ tihna atana kaihtawia kan hmang a nih chuan hetianga ziah hi a dik lo vang. Mizo Bible-ah pawh hian hetianga ‘lo vang’ tih kaihtawi ni ngei a lang ‘lawng’ ti-a ziak ka hmu nual. ‘Lo vang’ (‘V’ hmang duh vak lo tân ‘lo ang’ tiin tarlang ve hrim hrim teh ang) tih kaihtawi (contraction) chu ‘lo’ng’ tih tur a ni; ‘lâwng’ ni lo vin. Lawng (ship) a chunga kan sawi ang ni lo va thluk hniam erawh a awm tho tih hria ila. ‘Teng’ ti-a kan sawi thin pawh hi ‘teh ang’ tihna a ni a, te’ng ti-a ziah tur a ni. ‘Lo em ni’ emaw ‘lo vem ni’ tih pawh hi ‘lâwm ni’ tia ziak lo vin ‘lo’m ni’ ti a ziah tur a ni zawk ang. ‘Pawhin’ tih hi a kaihtawiin ‘pawn’ tiha ziak thin ka hmu nual a; mahse, ‘Apostrophe’ hmangin ‘paw’n’ ti a ziah tur a ni zawk bawk ang. Zofaten tia ‘apostrophe’ hmang lo va kan ziah thin pawh hi Zofate’n tih zawk tur ni awm tak a ni. ‘Che em’ tih kaihtawi chu ‘che’m’ tiin kan ziak thei bawk ang.

‘Khaw nge’ tih pawh hi thil tih/sawi dawna tan lâkna atan a hman theih a. ‘Khawiah nge’ tih kaihtawi atan pawh a hman thei bawk. Hetianga kan hmang a nih chuan ‘khaw’ leh ‘nge’ inkarah hian ‘apostrophe’ dahin khaw’nge tih tur a ni bawk ang.

‘Heng’ tih te, ‘khang’ leh ‘chung’ tih te hi ‘Hei ang’, ‘kha ang’, ‘chu ang’ tihna niin Mafaa khan a ngaih avangin – he’ng, chu’ng, kha’ng tiin a hmang thin a. JF Laldailova pawh khan hetiang hian a hmang fo. Contraction chungchangah hian JF Laldailova kha a lo advance khawp mai. Ani khan a lo ziak uluk hle a ni tih pawh tun hnua mite hian kan hre theuh âwm e. Chuti’n, ta’ng, etc. tiin ‘Hamlet’ play a lehlinnaah pawh kan hmuh nual kha. Eng pawh nise, Heng, khang, chung tih hi hei ang, chu ang, kha ang kaihtawi a ni em, a ni lo emt tih chungchangah inhnialna a la chhuak fo dâwn a nih hmel rih e.

Revd. Chuauthuama’n (Revd. Chuauthuaman tih a ziah hi pawm harsa ti zingah ka tel ve) ‘Mafaa Thu ziah A Tuihnihna’-ah khân “Mafaa’n ‘chu’ng leh he’ng’ ti-a a hmang thin hi JF Laldailova tih dan a entawn a ni mahna; JF Laldailova erawh chuan thlukna dahin ‘chû’ng, hê’ng tiin a ziak thung” tiin a ziak a. Hemi chungchangah hian Revd. Chuauthuama hian thu a ngam deuh nge JF Laldailova thu leh hla a chhiar tlem zawk tih hi ka zawhna a ni. Thlukna dah kher lo va ‘ chu’ng, he’ng ‘ti-a JF Laldailova’ n a ziah ‘quote’ chhuah tur ka hre nual. Eng pawh nise, Mizo tawng /Zotawng hian hma a sawn zel theih nan contractions grammar-ah pawh hma sawn kan ngai a, a ziah dan tur leh ‘apostrophe’ kan dahna tur thlengin dan fel tak kan siam a ngai ta viau niin ka hria.

Double adverb tih thin, tuna adjectival adverb an tih hi kan hmang dik lo fo bawk. Kei paw’n ka sawi sualin ka ziak dik lo fo mai. Liam luam, nial nual, diar duar, mial mual, etc. tih tur chu lem luam, nel nual, deh duah, mel mual, kan ti thin. A dik zawk hriat a, a dik zawk hman a tha hle bawk.

Fo leh thin hi kan hmang dik lo nasa khawp mai bawk. Pathian hnena kan tawngtaiin ‘min hmangaih thintu emaw min hmangaih fotu emaw min hmangaih em em thintu’ tih kan ching thin Pathian hian a chang chângin emaw a chang chauhvin emaw min hmangaih lo va min hmangaih reng zawk a ni. Chuvang chuan ‘min hmangaih em emtu emaw min hmangaih rengtu’ ti ila a dik zawk. A dang pawh a la tam viau nachungin, tun tum atana chuan duh tawk leh phawt mai ang.

Lehkhabu Rawnte:
1) Mizo tawng Kalphung, 2006 by James Dokhuma
2) Zotawng Nihphung, Dinhmun Leh Hmathlir, 2013 (edited by Dr. Zoramdinthara and H. Laldinmawia)
3) Sûtpui, 2014 (Mizo Academy of Letters)
5) Bible Thlirna, 2003 by JF Laldailova
6) Savun Kawrfual, 2017 by Lalhmingchhuanga Zongte
7) Lengzem megazin, editor Vanneihtluanga
8) Keimah Mizo, 2015 by Lalrammawia Ngente
9) Chuailo Bu 2-na by RL Thanmawia

Leave a Reply

error: Content is protected !!