- Mahmuaka Chhakchhuak
Fur chhia a reh ṭan a, khua a lo tuihul ṭanin boruak uap cherh churhte pawh chu alo reh ṭan ta bawkin Favang boruak a rawn her ṭan ta.
Ṭhenkhatte tan chuan reiloteah kristmas lo thleng leh mai tura ngaiin ngaihtuahna te pawh hman a hun lai tak te pawh a ni ngei ang a, ṭhenkhatte thung chuan kumtluana thawhrah seng turin an ngaihtuahna an hmang ngei bawkin a rinawm. Hetiang ka ngaihtuah lai hian kan ṭhenawmpa ve thung hi chuan ramvah lo chu a ngaihtuah ka ring lo thung. A ni hi chu tunhma lama ‘Mizopa’ kan tih ang takin Mizo tak hi a ni a, chempui hi a tat hriau hriau reng maiin lungtat ṭha tak hi a nei a. Silai ṭha tak a neih bawk vangin a khat tawkin a riak bo leh zauh zauh ṭhin bawk a, thangkam te lah chu a hnehsawh viau bawk. Tun lai hunah sa kah leh thangkam tih vel chu kan ching tawh ngai loin ramsa leh savate an khawngaihthlak tih thu hrilh fo ṭhin mah ila a ni ngaihdan chuan an no neih hunlaiin ka kap bik chuang lo a, an rai lai leh no hruai lai te pawh ka kap duh chuang hleinem tiin tan a khawh tlat thung ṭhin.
A sawi zel danah phei chuan sa kah lam ngawr ngawr pawh niloin silai nena ramhnuaia chhuah vah vel chu nuam a tih ber zawk a nih thu min hrilh fo ṭhin a ni. Tun ang, favang hun lai phei hi chuan chelh rual lohin ramhnuai lama kal ngei ngei hi a tum ziah a, silai nena chhuak mah nisela tumbu leh eng ilo chauh rawn hawn mah sela chungte chu a ve lek chauh a ni a, zanriah eikhama a ramchhuahna hmun thingpui senhang chhem vir paha sawi chu a hlimna ber ni zawkin a hriat a ni. Hetia kan ṭhenawmpa dinhmun ka ngaihtuahnaah hian favang boruak lo nawm zia leh tunhma lama kan pi leh pute hunlai phei kha chuan nuam an lo tih ṭhin tur zia te ka ngaihtuah fo tlṭhin.
Kan pi leh pute nunah kha chuan tupawh mai khan thlawhhma an nei vekin lo hna an thawk vek a, kumtluanin hah takin an thawkin favang hunah lo hnathawh zawh hun a lo niin ‘Lo zawhna’ te buatsaihin hah taka an thawhna chu chawlhsan tawhin an hnathawh rah seng hun nghakin hahdam takin an awm ṭhin a. Chutiang hunah chuan a ṭhenin sa pelin ramhnuaiah buhfai nen an riak lut a, a ṭhenin sava thang kamin an chhuak bawk a, chutih mek laiin nuho lahin loah bal an choin bête rah te an mal kauh kauh bawk ṭhin. Romei a zam chiai ṭhin bawk a, nimin lawk emawa an rik chel chulna ṭhinah khan thawm alo reh diak thung tawh bawk leh vau chhung aṭanga sava chiar ri bak hriat tur a awm loh vang chuan khua a har duh em em ṭhin a ni.
Nula leh tlangval inngaizawngte tan lah hetiang hun hi remchanga lak a awlin thlawhhmaa feh dun te a lo nuam em em bawk a, thlam leikapuia ram hla tak thlir chunga hmangaihthu inhrilh te chu thil thlakhlelhawm tak a ni. Nimahsela heng zawng zawng hi kan tan erawh hmanlai thil alo ni ta der mai chu a ni a, kan tunlai boruak nen chuan a in ang thei tawh mawlh si lo. Kei hi mi ka ang lo nge keimah ang hi mi an ni lo zawk pawh ka hrethiam chiah lo a, kan tunhma Mizo nun kha ka hriat ve phak ruak vangin vawiin thleng hian min la hneh ber tu leh favang boruak nawm zia min hriat chhuah tir tu ber a ni zawk si. Tunlai huna favang boruak hre hauh loa nitin zantin kan buai em em tawh lai pawh hian keimahah hian a hun takin a rawn thawk ṭhin a ni ang tih tur mai hian hai rual lohin sik leh sa inher danglam hian min rawn khawih danglam ta ṭhin a. Thlawhhma neia hlo thlo tawh kher loin hnathawhna atan pen leh computer te hmang tawh zawk mah ila ka thisena bet tlat ang mai hian kum tam tak liam taa kan thlawhhma kha he favang hunah hian ka ngai thar leh ṭhin hi ka vanduai nge ka vannei ni ang tih pawh ka inhrethiam chiah lo e.
Hnathawhna hmun panna atan kea kal loin lirthei kan hmang tawh a, chhun riltamah chawfun ṭhet tawh loin dawra mi siamsa kan order loh leh tiffin ami kan ei tawh zawk a, thlantui tla ve zawih zawih mahsela tunlaiah chuan ceiling fan a awm vek tawh bawk si. Kan awmna hmun zir loh vang te pawh a ni ang a, thlifim te hi kan dawng khat ta riau lehnghal a. Tunhma nun nen chuan engkim a danglam vek a ni ti ila kan sawi sual kher awm lo e.
Chutiang kara favang boruak alo her chhuah tak vanga tunhma thlawhhma vel lo ngaih em em chu a patlin loh thlak emai min lo ti a nih pawhin patling lo min ti mai ta ula, kei hi chu favang lenkawl lo her chhuak hian zan min mut ṭhat tir thei miau si lo a nih hi.
Nitina hna kan thawhpuite ṭhenkhat chu rih sang mual an liam tawh a, a ṭhente lah hla te khuaah an awmin an dam nge dam tawh lo ni ang tih pawh hriat hleihtheih an ni tawh bawk si lo. Ka kianga mite hriat tur hian favang boruak nawmzia te hi sawiin a lunglenthlak zia te hi han hrilh chiam ta pawh ni ila an bengah a lut dawn lo tih a chiang reng bawk si.
Nipui leh thlasik aiin khawchhak lamah ni a rawn chhuak hma bik ṭhin te hian awmzia nei bik riau hian kei ka hre ṭhin a, zing taka nichhuak lai thlir te hi a nawm bik zia lo hre tawh tu ka ni ve a sin. Favang lenkawl rawn herchhuak zet chuan mihring dam hlut zia min hriat tir ṭhina ka hriat bakah zalenna manto zia te min hriat chhuah tir ṭhin. Tlang chuanin khua han hawi vel ila khua a thian that em tawh avangin thui tak tak thleng chuan fiah takin a lang a, lung hi a awih hliah hliah ṭhin. A chhan tak hre si loa thinlung hlim veng vengna te chu he favang lenkawl malsawm bik liau liau a nih loh chuan a chhan puh tur dang reng ka hre mawlh lo.
Thlang sappui leh kan hmuh phak deuh mai Phai-Vaite chuan hetiang Favang boruak nawm zia hi an hriat ve kher pawh a rinawm loha, Favang Lenkawl hian anmahniah awmzia a awm ve kher pawhin a rinawm lem loh. Nimahsela keini tan zawng awmzia a awm nameuh a, Patling panchang tan ngei pawh naupang chhia ang maia min tisawngnawi theitu thil tlemte zing ami a ni thung. Hmuh phak loh zunah min uai tir a, fam ngaih zunlengjn min phuar bawk avangin Favang Lenkawl zet chuan a hun chhung na na naah chuan hun dang zawng aiin mihring nun alo khawih danglam thei ngei mai.