Malin i awm lo!

International Association for Suicide Prevention bultumin World Suicide Prevention Day hi kumtin September 10-ah neih thin a ni a, khawvel pum huap angin awareness runpui neih a, intihhlum ven theih a nih dan te uar taka sawi thin a ni bawk.

Nu leh pa tan ngat phei chuan mahni intihnat vanga fate thihna mit ngeia hmuh tluka hrehawm a awm chuang lovang, Official statistics-ah ramchhunga tha-lai/tleirawl intihlum an pung chho thur thur.

  • Report hriat nuam lo

NCRB data thar berah chuan 2018 chhung khan zirlai 10,159 an intihlum a, 2017 aia an punna hi 9,905 a ni. Chutiang zelin 2016 khan 9,478 a tling. 2019 report-ah intihlum 3.4% in a pung.

Heti anga thlalai/tleirawl duhawm tam takte’n an mahni duhthlanna ngeia hma tak taka khawvel an chhuahsan zut zut thin hi hmuh leh hriat hrehawm tak a nihna a rei tawh a, hun lo la awm zel tur atan pawi lian tak tak a thlen loh nana invenna leh ruahmanna tha lo nei lawk a, rilru zau leh inhawng taka kan thalai te harsatna leh manganna, buaina leh rilruhahnate sawi-pui a, kan hmachhawnpui a pawimawh hle awm e.

  • Heti ang hian

Mahni intihhlum (suicide) hi sawifiah vak ngai kher lovin tute paw’n kan hre vek a. Intihhlum chhan erawh an intihhlum dan azir te leh thil dang dang vang te’n a dang-lam thei bawk. Tin, vauna dawn vang te, ruihtheih thila inchiah piah vang te leh rilru beidawn vang tihte hi heti ang thil a thlen hmaa awm thin thil langsar zualte an ni.

A bik takin, rilru lama harsatna nei te hian ‘mahnia intihhlum’ mai hi an awlsam bik hle niin a lang a. US ramah chuan thihna thlentu pathumna hial ni tawhin kum 15-19 te inkarah a hluar zual.

  • Langsar zual

A chhan tam tak zingah chuan- rual pawlna chung-changah te, hmangaihna kaih-hnawih te, rilru hah leh beidawnna vang te, hriselna that tawk loh vang te, sum leh pai harsatna leh thawh tur neih loh vang te, sual riau leh vanduai bik riauva inhriatna vang te, zu leh ruihtheih thil vangte a ni.
Hetih lai hian ‘suicide’ tum nazawng hian an hlawhtling vek kher lova, hlawhtling tam takte pawh hi vawi khatna ah ni lovin, vawi hnih emaw vawi thum tal emaw chu an lo bei tawh thin.

An chezia leh khawsak dan mai bakah an tawngkam hman dan atang tein thil lo thleng tur hi a rin hriat theih nawk nawk a,ngaihthah chi a ni lo ang. Invenna hi neih theih a nih laiin, ‘full proof’ an tih mai- a zawng a zaa inven sen loh te pawh thil awm thei tho a ni tih hriat a tha.

Leave a Reply

error: Content is protected !!