- Lalvansanga Pautu
Zirsangkima lehkhabu thar, a lehkhabu tihchhuah pangana, “puanzàr phèn” chhunga a Mizo tawng kal hmang leh ziah zawm leh zawm loh chungchang a dik em tih lam chu a chhiartu leh he lama hre zawkte kutah dah ila; lehkhabu hlu leh lawmman atana sem tling a ni tih erawh ka sawi hmasa duh a ni.
He lehkhabua a zawnawlna leh ziaktu thuhma bakah, duhsaktu thuhmate te nen phek 9 a awh a. A chhungah hian thupui hlawm 3 awmin, a ziaktu erawh hi chuan heng thupuite hi Chan 1-na, Chan 2 leh Chan 3-na tiin a vuah a, heng Chan 3 chhungah hian thuziak 34 a dah a ni.
Zirsangkima hian lehkhabu hi a tichhuak nual tawh a, tuna mi erawh hi chu ama sawi dan takin a hawi zawng hrang hlak a ni a, a ngaihnawm a, min fuih a, tumruhna min pe a, zirlaite tan phei chuan chhiar ngei chi niin ka hria.
Zirsangkima hian tunlai thalaite milin, an rilru sukthlek milin thawnthu a ziak thin a, hralh pawh a kal a, huat thleng pawhin a lo hlawh tawh thin bawk. Mahse, ama sawi danin tun tum erawh a “ki” a rawn thlak ta thung a. Kum 2019 atang khan nitin chanchinbu The Zozam Times-ah Thawhlehni apianga a thuziak awmin, huang a nei a; Pathiannia chanchinbu darhzau ber Zalen chanchinbuah huang nei bawkin, heng a huang neih atanga zalen taka a thuziah thinte chu a tam zawk lehkhabuah hian a seng lut a, a ngaihnawm a, chhiar a nuam a, hriat a nuam bawk.
Puanzar Phen chhungah hian nu leh pate chhiar ngei ngei chi a awm a, zirtirtute tana hriat chi a awm a, zirlaite tana thuchah ropui tak tak awm a, chung chu lehkhabu fak nana sawi belh ka ni lo a, a chhung thu atanga ka hmuhchhuah vek a ni zawk.
Tin, Pathian thuhriltute tana chhiar manhla tur tak niin ka hria a, mite ennawm siamsaktu (saptawng han hawh ve khanglang ila – entertainer) te tan chhiar ngei chi a awm bawk a, infiammite hriat ngei chi thlengin a awm a. Ka chhiar chhuak dap a, ka chhiar nawn leh thin a. A chhiar turte ka chah duh chu min vel thei thuziakte pawh a awm a nia. Hei erawh a ziaktupa ka dah sanna a nih miau avangin a awm lo a nih chuan mak ka tih zawk tur a ni thung.
A ziaktupa hi a mu ngai lo emaw ni chu aw… tih chang ka ngah telh telh ta mai! A lehkhabu thuziak tawp apiangah hian a ziah ni leh dar zat a tar lang a, zing dar 5 leh dar 8 inkara a ziah hi a tam viau mai. Ama insawi danin “reh ri” nuam ti chi a ni tho a; zan a meng rei a, zanlai vela a ziak mai thin ni tura ka ngaih kha hei chen a thuziak ka chhiarsak hnu hian a ni ta hauh lo tih ka hre hnuhnawh ta! A mu mang hian ka ring ta lo zawk a ni!
Kan sawi tak ang khan a bu chhung thu hi Chan 3-in a then kan tih tawh kha. Chan 1-na hi a ngaihnawm tluan parh. “An Chanchin” tia a thupui dahin, mi hlawhtling leh neksawrna ngam lohte chanchin hlir kan hmu a, an chanchin kan chhiar turho hi khawmualpui hrang hranga mite an ni nawk. Kan sawi vek chuan ka hriat hnu inti palh ang, a thupui vuah a nalh/mawi hlawm a. Zico atanga Gaga min thlenpui thu hi chu sawi hram leh si teh ang.
Chan 2-na chhungah hian thupui 7 awmin, “Kan Chanchin…” kan ram pasalthate kan hmu ve thung. Kan hnam tana mel lung pawimawh tak tak phuntute a chawimawina leh an chanchin a rawn dah hi a hlu. Hei hi a ni, zirlaite hian hria se ka duhsakpui bawk chu. A tam zawkin kan hriat hnu tam tak a lo awm pawh a ni thei, hriat hnu neite an awm a nih pawhin a ziah belhna mawlh hi a tihlutu zawk niin ka hre bawk.
Chan 3-na lamah hian “Ka Chanchin” tih awm bawkin, thupui 5 a dah a, hei hi “Zira’s show” tiin ka phuah ve tawp mai a. Thu zangkhai kan tih, mahni insawisa chunga thu hlimawm leh pawisawi lo ziah a thiamna, a awm dawn lo emaw ka tih a rawn khungkhawmna a ni ve thung a. Hemi chan 3-na in chhiar chhung zawng hi chuan a ziaktu mitthla chungin han chhiar ve mah teh u, ‘A va ni dawn chiangkuang tak!’ in ti vek ang.
Kha’ng zawng kha a bu chhung ka chhiar atanga ka hmuh, ka ziah theih chu a ni a. Lehkhabu hlu leh rotling a ni dawn tih hi hmuin ka inhria a. Hun hmasa lama a lehkhabu ziah tak ho kha an tha lo tihna ni lovin, Zalen leh Zozam Times-a huang a neih hnua Zira puitlin sawtzia leh lehkhabu hawiher thlenga a thlak tate hi hringnun hi a rawn man chiang ve tawh tih ka chiang hle mai!
A tawp nana ka belh leh hram duh chu, Zirsangkima lehkhabu pangana hi, leia, neiha, chhiara, zira, nunpui chi a ni. Kan ngaih san Sap leh hnam dang mi lar—zai thiam, lem chan thiam, infiam mi, ziaktu, sumdawng leh zirna kawnga mi hlawhtlingte chanchin … mi nazawngin an puanzàr phèn (behind the scene) kan hriat lohte awmna a ni a, Mizo zinga chhuanawm tak takte phek lehlam nun thlenga a awm hi a hlu ka ti a, mahni infuih nan vawikhat mai ni lo, vawi tam chhiarchhuah chi niin ka hre bawk.