- Dr. C. Lalrampana
Thu ka ziak ve ta nual, tu ngaihsan erawh ka hlawh lem âwm love. Mahse, mi ngaihsan emaw, lâr emaw ka khel hran lo; kan ram leh hnam tana a tangkai ve tak mialin tiin ka rawn thai ve mai zawk thin. Thla 7-a piang, nau sawngnawi bilbawlawk tak ka nih avangin kum 5 ka nihin ka kal ve thei tawk a, pianto tha pangngai ni ila chuan ka theuneu lo viau mahna le?
Mizo mipui zaa 60% hi lo nei mi leh, kuthnathawka ei zawng kan ni. ZPM Ministry hian kum 2023 inthlan campaign lai khan ei leh bara kan intodelh ngei theih nan hmalak an tum nasa hle a. MNF Ministry-Jhum control, MIP, Congress Ministry-NLUP, MNF Ministry-SEDP a hlawhchham hnuah SDRP sakhming mawi tak vuahin mipui chunga rorel dan tur (policy) bung xiv zeta thui, sub-head engmawzat keng tel, phek 27 zeta chhah a duang chhuak a; chung zingah chuan bung 1-na agriculture & allied sector lamah land reform; ram leilung hman tangkai dan tur; zâu chihrang hrang beihpui thlak; ran vulh dan tur; pangang khawi; crop zone; thlai chin uar tur leh a kalpui dan tur chihrang hrang leh Industry lam thlengin a duang teuh mai. A tak han chang vek thei se chu aw….kan Zoram hi vanram tlafual lei eden paradis a ni mai tur le! Mahse, kum 2 dawn hun an hmang mek tawh chungin zaa 5% pawh an la tihlawhtling lo a nih hmel a, a nghahhlelhawm rem rem kher mai.
Mizoram State Chief Minister hmasa ber Pu Laldenga (L) khan ei leh bara intodelhna ngaihtuahin jhum Control policy a kalpui a Mizorama leilet awm thei tur zawng zawng leileta siam nan Bulldozer tê chi engemaw zat lei a ni a; policy a hlawhtlinpui hmain a sorkar a tlakleh si avangin tuman chhunzawm lovin bulldozer pawh tute’n emaw leileh nana hmang lovin inhmun laih nan an hmang vel ta mai mai niin a lang. Kum 1989 khan khatih laia Mizoram CS Pu M. Lalmanzuala khan Planning Commission atangin leilet siamna tur liau liau cheng nuai 12 sawi chhuakin a rawn hawn a; hengte hi Palak, chamdur, kau tlabung leh vaphaia leilet siamna tura ruahman a ni a. Mahse, khatih laia Mizoram sorkar Congress Ministry khan leilet siam nana hmang ta lo chuan MLA 12-te’n CM Pu Hawla hnena an ngen angin an bial theuha mipuite hnenah Rs. 2,000/- den denin an sem darh zo ta mai mai nia sawi a awm. Ruahman angin leilet siam nan hmang se chuan Planning Commission pawh khan theihtawp chhuahpui zel tumin nuai tam tak leilet siam nan ringawt sen a inhuam a; mahse, fapa tlanbo ang mai khan intodelhna ttura sum ruahmansa kha engkhaw lawi lovah khawhral a ni zo ta a ni. Khami hnu atang khan tu ministry mah khan leilet siama ei leh bar, buh leh bala intodelhna lam an hawi tawh lova sem ral policy an atchilh ta zawk a ni. Ration buhfai a thlawna sem offer lamah an tui ta zela athlawna sem erawh an la awm lem hlei lova.
February 10, 2024-a Aizawl Press Club-a FCS & CA Minister Pu Lalchhanzova Press Conference kha uluk takin ka lo thlir a; mahni kea dina intodelh lam chu a la hawi vak lo hle. Chutih ahnekin thlatin sorkar sum a lo thlawna luang ral thin Rs. vbc 13. 47 a nih thu tarlan a ni a; kum khata sorkar sum luangral hi cheng vbc 161.64 lai a tling a. Hetiang zozai hi kum engmawzat sorkar hian a seng ral tawh tihna a ni a; kan rama leilet awm thei zawng zawng siam nan hmangin buh leh bala intodelh nan hmang se chuan vai buhfai paw ther thur retailer-a a bag-a leitlawm tuma inchuh inchuh a ngai tawh lovang a; ration card rawng chithum lek chhuah sup sup a ngai tawh hauh lovang. Ration card rawng chithum pawh a nei lo tur leh nei turte an insaikalh nuai tih supply hotute thusawi atang khan a hriat theih.
Engpawhnise, mahni kea dina buh leh bala intodelh turin sorkar hian ruahmanna tha zawk a buatsaih vat vat a ngai tih supply minister press meet atang khan a lang chiang hle. Ration buhfai mana kumtin cheng vbc 161.64 sen ral ai hian leilet awm thei tur zawng zawng Mizoram pumpui survey mumal tak neia leilet puitling buatsaih tak tak ni se chuan thenawm state-te nen intih thiamloh apianga economic blockade kan tawn thinte hi a reh duak ang a; Bangladesh, myanmar leh Tripura lam atanga mamawh chawk luh bakah ei leh bar, buh leh bal, thlai ilo zawng zawng hi kan intodelh chuan tun ai hian kan huaisen sawt ang a, ramri leh ram leh hnam kan humhalh ngam ang a; ramdanga thawn chhuah tur khawp buhfai tui tak tak kan nei mai dawn a ni. Tun Sorkar thar hian sumchang thlai leina tur budget-ah dah ringawt mah se, vai buhfai subsidy a kalpui hi a tawp tak tak dawn lo tih hriat a tha hle. Chuvangin, buh leh bala intodelh policy hi ram leh hnam din chhuahna tura a hnukpui pawimawh hmasa ber a ni. Tuna sorkar kaldan hi chu ‘chhungkhat pa berin ei leh bara intodelh ngaihtuah tak tak lova incheina silhfen leh pocket money ringawt a atchilh’ ang hi a la nih hmel hle.
Pu Lalkhama IAS (Rtd) kha July 16, 1984-July. 14, 1987 thleng khan Mizoram Chief Secretary a ni a. Khatih lai khan Pu M. Lalmanzuala hi Development Commissioner a ni. ‘Anni pahnih hian ei leh bara intodelhna tur hmalakna tha tak tak an chhep chhuak thin a, mahse, chung lama mite’n an thlâwp (Support) duh tlat loh avangin a zuzileh thin’ a ni. A va han lungchhiatthlak tehlul êm! Tunhnaiah ‘The Mizoram Prohibition of Beggary Bill, 2025 pawm mah se, kutdawh khapna dan buatsaiha pharhtu sawrkar ber hian Zoram mipuite hi kut min la dawhpui zel dawn tihna a nih hmel. Engpawhnise, eng zawngin nge hmalam kan pan zel dawn tih i lo thlir phawt mai teh ang u.