Mizoram chhim tawp thlengin rel lut se

  • Dr. C. Lalrampana

Mizoram train service project, Bairabi-Sairang rel kawng hi a hming chher chhuah tirh atanga tun thlenga a chanchin hi hriat loh phal chi a ni lo. A pawimawh zualte han tarlang ila:

2008-2009: Sawrkarin rel kawng sial remtiin a pawmpui a, he project hi Sawrkar laipuiin North-East biala hmasawnna leh inpawhtawnna atana a duan, Act East policy hnuaia kalpui a ni. Kum 2015 khan hna hi thawh tan a ni a: ?8,200 vbc senga kalpui tura ruahman a ni a, Northeast Frontier Railway-in km 51.38-a thui rel kawng zawh tura a duan a ni. May 2023 khan hna hi 95% zawh a ni a: ?7,714 vbc hman a ni a, project zawh tur 95% zawh hman a ni tihna a ni. July 2025 khan hman theih tura beisei a ni. Railway Safety Commissioner-in a enfiah hnuah hman theih tura beisei a nih avangin September 13, 2025: khan Prime Minister Narendra Modi chuan Bairabi-Sairang railway kawng hi a hawng ta a ni. September 14, 2025: khan Cargo train hmasa ber chu tlantir tan a ni a, September 19, 2025 atangin service pangngai tlan tantir a ni ta a ni. He project hian Aizawl khawpui chu India ram hmun dang zawng zawng nena rel hmanga inkalpawh theih tura thlunzawm a lo ni thei ta a, Mizoram chu India ram railway network hnuaiah a lut ve tak tak ta a ni. Rel kawng hi lei sei (bridge) lian 55, lei tê zawk 87, lei hnuaia kawng leiverh 32 leh station 4 a awm a, hmasawnna ropui tak tak a ni chho ta a ni. Pu Hawla hun laia relkawng duan tirh a nih lai khan dodalna leh insawithaihna a tam hle a, mahse, a taka a hlawhtlinna kan han hmuh meuh chuan a chhawr tangkai ber bertu kan ni mek a nih hi!

Mizoram dung tluan paltlang tur Sairang-Hmawngbuchhuah thleng rel kawng laih tura ruahmanna awm mek pawh hi laih vat vat a nih theih nan kan sawrkar hian sawrkar laipuiah chak takin nawr vat vat se, kan tu leh fa, thangthar chhuan lo la awm zel turte tan, hmasawnna kawng pawimawh tak a ni dawn a ni. Sairang thleng lek rel luhtir hi a la tawk lo hle a, Mizoram dung mel 200 leh a vang mel 100 leka thui a ni bawk a, rel hian chhak leh thlang chhim leh hmar hi chhun tlang vek thei se Mizoram tan railway communication-ah hma kan sawn ang a, Zoram mipui tan zin veivah leh bungraw thiar vel kawngah hmasawnna ropui tak a ni ngei ang. Relah hian veivahna senso a hautak loh mai bakah bungraw phurhna leh thiarvelna hmanraw tangkai tak a ni bawk a, zirna kawngah mai ni lovin kawng tinrengah Zoram pumin hma kan sawn phah hle dawn a ni. Mizoram hi Switzerland of the east-a chantir kan duh takzet a nih phei chuan awmze nei taka rel kawngin a chhun tlang vek hi a ngai a ni.

Meghalaya leh Nagaland-in rel service an ngai thei lo niin kan sawi fo thin. Mahse, zin veivah nan leh bungraw thiar vel nan chuan rel an hmang tangkai hle thung si. Chuvangin, chhuanlam hotê tê siama hmasawnna dal tur zawnga hmalatu an lo inlarleh thin hi a pawiin a vanduai thlâk takzet a ni. Mihring kan la tlem lutuka sawrkar laipuiin kan ramah rel service-tir an phal lo palh ang tih a hlauhthawnawm tehlul nen, hetihlaia sawrkar laipuiin duhsak taka mipui awlsamna ngaihtuaha Mizoram chhim tawp thleng thlenga rel kawng sial a tum chho ta zel hi kan tan vanneihna ropui tak a ni. Mi thenkhatin-”China râl laka inchhanhim nan ramria indona ralthuam leh sipai ration manawh chhêk khawm nan India sawrkarin a tih mai mai alawm” tiin an sawi hnâwm ve fo bawk. He ngaihdan phei hi chu ngaihdan ãtthlak ber pawl niin a lang. Thlawhna leh lirthei changkang tak taka zin ve thei lote tan rel hi chuan man a tlawmin a tangkai hle a, electric hmang chi vek tlantir thei phei se’ng chuan tun ai hian a la tangkai lehzual ngei ang.

Railway service awlsamna leh hlawkna tam tak a awm a, chung a hlawkna tam tak a rawn ken telte chu hetiang hian tarlangn ila:

  1. Hna tam tak a siam: Indian Railways chu India rama hnathawktu ngah ber pakhat a ni a, mi maktaduai tam takin hna an thawk a, Mizo thalaite pawh an awm tam phah a, an hlawh pawh a tha hle.
  2. Ekonomi a ti thang lian: Railways hian India rama sumdawnna leh tourism a tipung a, chumi chuan ram economy a tithang nasa hle. Mizoram Pawh hian a chhawr ve tan mek a ni.
  3. Infrastructure a ti changtlung: Railways hian sumdawnna hrang hrang a tipung a, chumi chuan ram infrastructure a ti changtlung hle thin.
  4. Thlai leh thil chhia a humhalh: Railways hian thlai leh thil chhia a phurh chhuak a, chumi chuan ram sumdawnna a ti thang nasa thei hle.
  5. Mipui inpawh tawnna a siam: Railways hian ram hrang hrang leh khawtlang hrang hrang a zawm khawm a, chumi chuan ram hrang hrang leh khawpui hrang hrang inpawh tawnna a siam.
  6. Mipui tan a awlsam: Railways hian mipui tam tak tan bungraw phurh man tlawm takin a phurhsak a, an tan a awlsam phah hle.
  7. Khualzin (Tourism) a tipung: Railways hian ram hrang hrang leh hmun hrang hrangah mi veivak tam tak a phurh lutin phur chhuak a, chumi chuan khualzin (tourist) a tipung nasa hle.
  8. Thlai thar a phur chhuak: Railways hian thlai thar leh thil dang a phur chhuak a, chuvang chuan mipui tan thlai thar lei leh hralh a awlsam phah thin.
  9. Sumdawnna senso a tihniam: Railways hian sumdawnna senso a tihniam a, chuta tang chuan sumdawngten hlawkna an tel theih phah thin.

Railway service hian India rama economic, social leh cultural & Educational development-ah pawimawhna tam tak a nei a, chumi chuan ram transportation infrastructure-ah hlawkna ropui tak thlenin a siam tha thin a ni. Hei lo pawh hi sawi tur tam tak a la awm, sawi vek sen a ni lo.

Leave a Reply

error: Content is protected !!