- Lalzidinga Sailo; B-9/B Khatla, Aizawl (9436140644)
Kumin January ni 15 & 16, 2023 (Sunday – Monday) Vanglaini Aizawl nitin chanchinbu Page no. 6-na a, “God (Pathian) tia lehlin tuma a rawttu hi Khamliana Sailo nge Suaka?” tih thu Pu Lalnuntawma Fanai ziak leh January ni 21, 2023 (Inrinni) a, “Pathian tia lehlin kha!” tih thupui hmanga Revd. Chuauthuama huanga mi kha ka lo chhiar ve a. Hetianga ziak a lo awm na chhan hi kan Puithiam ten Presbyterian Kohhran in kumin Nilai Thupui ah Suaka rawt chhuah ni awm taka an rawn ziah vang niin a lang. Hetiang ang Kohhran mipui zirtur ema ziak tur hi chuan fimkhur ve ngai tak te pawh niin ka ngai a. Hemi chungchangah hian Pu Lalnuntawma Fanai hian ka pu chanchin ka ziah ami behchhanin a ziak a, chu chu kan chhuizau belh leh ange.
Kan Bible lehlin laia “Pathian” tih rawttu chungchang hi chu kan pu Khamliana Sailo, KIH, Lungleng Lal chanchin ka ziah khan chiang takin ka ziak a nih kha. Tun hma atang tawhin ka nu leh pa khan min hrilh fo thin a ni a. Amaherawh chu ziak mite kan nih loh avangin leh chapo pui anga ka nu leh pa ten a lan an hlauh avangin mi hriatah kan ziak lem lo mai ni lovin kan sawi fo lem lo a ni.
Tun hnuah hian ziah ve a ngai a ni tih a lo lang chiang ta a nih hi. A chhan chu Pu Khamliana Sailo nihna hi Pu Suaka nihna angin nitin chanchinbu ah te hial ziah lan a lo ni tawh thin a, kei pawhin sawifiahna ang deuh te pawh ka lo ziak ve tawh thin nghe nghe a ni. Tin, kan pu Khamliana Sailo chanchin ziak leh chhiar thiam hmasa ber anihna te, lehkhathawn ziak hmasa ber anihna te, Savings Account nei hmasa ber anihna te leh thildang hmasa ber anihna te pawh hi han ziah ve duh thin mah ila, kan nu leh pate khan chapopui ang zawnga an ngaih thin avang khan ziah ve deuh ka chak pawh khan ka ziak ta lo a ni. Tunlai khawvelah erawh chuan hun a lo danglam zo ta a, lo pholan vet e hi a lo ngai hle zawk a ni.
Bible lehlin hunlai chungchang kan paten an lo ziah dan hi i lo en teh ang. Pu Khamliana Sailo fapa naupang ber Pu Vanhnuaithanga Sailo Lungleng lal (a ni hi Pu Khamliana Sailo KIA Lalna thlaktu a ni) in ni 30 January, 1990 -a a ziak a dahah chuan heti hian a ziak a, “Tuna kan Mizo tawng Bible a kan hman tak a “PATHIAN” tih tawngkam pawh hi ka pa irawm chhuak niin “JEHOVA” ti a an rawtna aia phuahtu a ni,” tiin.
Pu C.H. Liana Durtlang (Pu Suaka tupa) in M. Suaka Durtlang Lal (1868 – 1953) tih bu 1993-a a siamah chuan ti hian a ziak a, “Pu Buanga leh Sap Upa te kum 1894 –a an lo chhuahin Pu Thangphunga nen Mizo tawng an zirtir a. A, Aw, B an siampui a, Bible an lehlin pui bawk,” tiin. Tin, Pu Thangphunga tu leh faten ni 28.1.2012 ah an pu chanchin an ziahah khan ti hian an ziak ve bawk. “ Mizo tawnga ziak Bible kan neih hmasak ber Luka ziak August 21, 1895 – a lehlin tan leh a hnu a Chanchin |ha Johana ziak leh Tirhkohte Thiltih lehlin a lo nih khan Thangphunga te unau hi Pu Buanga te tanpuitu tangkai leh sulsutu ber an ni,” tiin. Heta an ziahah hian Pu Suaka’n Pathian tih hi a rawt anih chuan an ziah lan ve ngei a rinawm.
Pu Khamliana’n Pathian tih a rawt avanga hman anih thu mi hriata kan sawi chhuah tan ve na chu kum 1994 Gospel Centenary lawm tuma Centenary Exhibition ni 12.1.1994 atanga neihah khan kan pute pathum tan dawr (stall) min pe theuh a. Amaherawh chu Pu Suaka tu leh fate leh Pu Thangphunga tu leh fate khan an pute thil hlui dah tur an neih vak loh avang khan kan puala dawr min pek kha kan intawm ta a. Kha exhibition-ah khan ka pu Khamliana’n Pathian tih a phuah tih leh ziak leh chhiar thiam hmasa ber a nih thu kha kan sawi tam ber pawh niin, bangah te pawh Exhibition hunlai khan kan tar a ni, tuman a nilo a ni tih thu an sawi lo a ni.
Tin, hemi hma kum 1990-a Mizo tawng 8 (Thu leh Hla thlan khawm) Pawl riat zirlai bu a an telh kha a ni. Kha lehkhabu ah pawh khan chiang taka ziah lan a ni. He lehkhabu a zirlai tan an dah ngaithei lo an awm avangin paih leh ni anga hriat a ni. Hetiang zawng zawng atang hian kan Mizo tawng (Lushai) Bible hman laia Pathian tih hi Pu Khamliana Sailo rawt leh phuah ngei a ni tih hi sawi thin dan a ni a, tun hnuah Pu Suaka chhungte nilovin an rawn sawi ta hi a awmzia hriatthiam a har hle a ni.
Pu Khamliana Sailo hian chanchin a ngah hle a, tha lo laite pawh a nei ve em em ang. Mahse a thiltih that tam tak a faten an puanzar ngai lem loh hi tunlai khawvelah hi chuan puanzar a lo ngai ta a ni e. Pu Khamliana Sailo, Pu Suaka Chawngthu Vanchiau leh Pu Thangphunga Chawngthu Thangchhung te hi chhungkhat an ni hlawm a, an thlahte pawhin tun hma record an sawi buai ngailoh leh an lo pawm thin tihchhiat tum niawm taka ni zawk, nilo zawk tia ziah thin hi thil tha ber leh dik ber a ni lem awm love.