- HC Vanlalruata
Hmanah pawh kan sawi fo tawh ţhin. Mizote hi incheina ngai pawimawh em em mai, mi nun erawh hmuh thiam tum lem lo kan ni tih hi. A rei ve leh deuh tawh a, zinga chawhmeh ilo lei a ka chhuak kha ka ţhianpa, High School-a ka kalpui thin hmu turin Aizawl Civil Hospital-ah ka tlang nghal a. Nurse duty sa ţha deuh chuan ka lu aţanga ka ke ler thlenga min en hnu-ah doctor a hmuh theih tawh loh thu bung takin min hrilh bung nghut mai a. Phone a ka biak tawh thu ka sawi pawhin en pawh min en tawh lo. Khami tuk khan ka ţhianpa chu ka hmuh loh phah.
Hemi tuk hian mi hak hlui (secondhand) kekawr bul leh T-shirt nghawng nei lo ka ha a. Ka chappal bun chu ka thawmhnaw zinga a man to ber a ni a, bun khat Rs 350/- lai a ni a. Ka kekawr bul leh T-shirt chu a pahnihin Rs 100 ve ve a ka lei a ni. Ka thawmhnaw bel zawng zawng chu a vaiin Rs 550/- man a nih chu. Hmuhsit a, engahmah a ngaih ka hlawh lo kha Mizo zingah chuan thil awm lo tak pawh va ni suh. Ţhing min tih hmel hle a, pawisa ka ngah loh hmel bakah ka lal loh hmel ve em bawk a ni.
A tuk tuk leh lawkah ka pisa dawr pah hun awl remchangah ka va kal leh a. Chumi ţum chuan Minister 2 lai interview a kal ka ni bawk a, kekawr tlawn leh kamis bakah sneaker pheikhawk (secondhand) ka bun ve ap a. Chu nurse lo duty chuan doctor nena kan inbiak tawh thu ka hrilh chuan ihe lovin min luhtir ta mai a. Ka ţhianpa hnenah erawh a hma ni a ka hnawn tawh thu chu ka hrilh duh kher ta lo. Ani hi rik ve phat ching a ni tih ka hriat avangin.
Mizote hi inchei ngai pawimawh em em mai kan ni a. A chhan ber ni a lang chu min awptu British-ho kan ngaihsan êm avang leh an awmdan kha khawvela ropui bera kan ngaih tlat vang a ni a. English pachalho tak tak chu anmahni inchhunga meilum an ai lai pawhin ‘suit’ nen, nghawngawrh awrhin an awm thlap ţhin a. American-ho erawh chu an president meuh pawh mipui hma a a din pawhin jeans kekawr leh lukhum parh an khum mai mai fo tih chanchinbu leh TV lamah kan hmuh fo hi.
Inchei uluk leh thawmhnaw fai hak hi a hun leh hmunah chuan a pawimawh khawp mai. Thawmhnaw man to khera inchei erawh chu kan tlin hle a nih loh chuan bansan a hun ta. Pastor bial, Presbytery leh Synod inkhawmpui a kan palai, kohhran hnarkaituho incheina han hmuh hi chuan Great Britain Parliament in pakhat zawk, House of Lords (Lal chhungkhat thisen kai leh lal khawnbawl upa leh an thlahte awmkhawmna) inkhawmna a an incheina nen a lem chuang lo. A dum hian a dum khup thei zu ni a.
Keini kawrchung leh kekawr puan inang chiah a ţhui leh a behbawm incheina ţha nei ve lo tan chuan thah thiang lo tluk hial an ni a. Nghawngawrh lah chu kan thawmhnaw rawng mila kan lei ni lo, ţhian ţhate zinin min hawn khawm mai mai kawl ve chauh kan ni a, inthlahrun a na duh khawp ang. Inkhawmpui chauh a ni lo. Kan lak ŭrhsŭn em em Pathianni-a kan han inkhawm hi chu, a bik takin hmeichheho hi ‘fashion show’-ah an tel dawn a, biakin chhungah hian inthehţhil velna tur ‘ramp’ an siam emaw tihtur khawpin an inchei nalhin an incheina man pawh a to a ni.
An incheina mai ni lovin an rimtui inhnawihte hi a rim a tuiin a man a to hle tih a hriat mai a, an bul hnai a ţhut chuan an rim chhimtute a man tlem tal min tumtir ve an tum ang tih hlauhawm khawpa inthlahrunna tur chi a ni. Incheina man to, nalh leh rimtui inhnawih hi changkanna a ngai kan tam em em a, inchena nalh leh man to nei pha ve lo chu nuthlawi titi pawhraw rual ngaithla a, hetiang lam la tem ve lo, pate zakzum lo ţhu ngawi dek ang mai kan ni.
Chutiang chu kan nih lai mek hian kan thawmhnaw nalh leh vul dan nena inmil hauh lovin kan inchhung a ţawp thung a. Kan nula leh nu nalh tak tak, thawmhnaw nalh leh man to em em inbel tam tak inchhung hi a fai vek lova, bungbel man tlawm leh băl tak tak kan hmu fo mai. Chenna in tlu lek, chhia leh tlabal ve tak tak aţanga nalh lutuk tak mai a inkhawm tura rawn pen chhuak ţhinte hian ngaihtuah an tithui fo. Inchhung bungrua leh ei leh in ai a incheina ngai pawimawh hi kan ngah ve mah mah a nih ber hi.
Car man to tak chhunga chuangte’n vantlang hmuna bawlhhlawh an han paih mai zelte, a hun azir a inchei nalh tak chunga kan ram luikam leh tlang thengthaw nuam deuhva nuam an han tawl a (mi ram nuamtawl pha hauh lo ma hse), bawlhhlawh an paih khawm hnurte han hmuh hian lung a tichhe fo bawk. Mahni inchei nalh duhtawk a, kan ram rohlu tlang thengthaw nuam leh lui/luikam tihbawlhhlawh a, luidunga nungchate suat thei tur khawpa kan tladah leh si hi chu a inmil thlawt lova. Saphovin (kan ngaisang ta sa sa) ‘civic sense’ an tih mai hi ngaih pawimawh a va ţul ta em!
Changkan’ leh fai hi thawmhnaw nalh leh man to lamah a innghat lo tih hi kan hriat a hun ta khawp mai. Kan inchei nalh leh manto avang ngawt hian mifing leh chhiar zau, mi hmantlak kan ni lo. Pawn lama kan landan piahlamah hian kan chet dan leh kan ram hmasawnna leh changkanna atana kan thluak, tha leh zung leh kan hun hman dan hi a pawimawh zawk fe a ni. Chutiang bawkin certificate ropui neih aiin thiamna tak tak leh hmantlak hi he ram leh hnam hian a chhawr ţangkai-in hmasawnna atan kori a tu zawk bawk. Inthuamna leh pawn lam landăn ringawt buaipuitu hnam chuan a thleng thui ngai dawn hek lo.
He ram hi kan chheh vela cheng, ‘ringlomi’ kan tih hnamte hian min rawn siamţhatsakin min rawn tihchangkan’sak dawn hauh lo. A ram neitute mawhphurhna a ni. Incheina nalh leh man to ber berin inthuam eltiang mah ila kan nunphung diktak, kan inchhungkhur leh kan nitin khawsak dan a hnuaihnun’ chhung chuan zah kan phur ngai chuang lovang. Pathianni-ah nalh thei ang bera thawmhnaw man to ber berin inchei-in Bible leh Hlabu kuah fur mah ila, eiruk kan hreh lohna leh ram nei uk lova kan ram ni awm tak behchhana zangnadawmna tam tham dawn kan tum chhung hi chuan min hre chiangtute hnena kan missionary-te beih hram hramna hian rah ţha tak a chhuah har ngawt ang.