Mipui movement a la ni em? (They say remove Indira, but I say eradicate Poverty)

  • Rosangzela, Vh (8974138026)

Lunglei leh Zemabawk vela ZPM boruak a so bulh bulh lai khan article “A hnai tual tual Pu Duha mawlh hi” tih thu ka thehchhuak a, chu chu tamtakin in lo chhiarin pvt in min rawn contact nual a. a bikin Aizawl pawnlam atanga ngaihdan an neih ka dawng hnem zawk a ni. ZPM din dawn khan a thu kha a tak riau a, ZNP lamin inhnuhniam an hreh lo mai nilovin an party hmangaih tak titawp hialin ke an pen a. Zoram Exodus lam an in chhung lut bawk a, Prism lam pawh kha inchhung lut ve tura sawm an ni a, mahse President ti ve khauh chi nei an ni a chutia pawl thiat a ti mai mai chi a lo nilo bawk nen, ZPM ah tel lovin Prism chu Political Party ah Election Commission kaltlangin a let ta zawk a. Prism kha mipui tana tangkai leh Sorkar milian ( bureaucrats ) ho hlauh tham kha a ni a, ACB ah pawh thu thehlut tam pawl tak niin mipui tan an tangkai tehlul nen Political Party zuih ral hma ber nihna a hauh ta mai mai a. Engpawhnise, mipuiin ram kan thlira tih theih kan nei tiin Mipui aiawh zo pawl mamawh anih thu kan tlangaupuia, beiseina sang tak pe thei mipui pawl ZPM a ding ta a. Inkaihhruaina thatak nei in ti chungin ‘kalphung thar’ an sawinawn tluk tluk a, inkaihhruaina kawnga an chhuan ber chu thu bik awmlo, Val Upa Council thu leh hla a innghat an nih thu leh an innghahna anih reng tur thu an sawi hi a ni.

Kum 2013 ah khan Congress nilo MNF nilo sawrkar a ngai tawh a ni tih kha hlawm lian takin a ri a, chuti a nih chuan ZNP chu a khan ber anih dawn hi tih a ni. Mipui ngaihdan laknaah pawh khan CM atan a kan duh ber chu Pu Lalduhoma a ni, boruak pawh a thain party worker te tho thang thatakin hma an la a ni. Mahse, sawifo angin a last minute ah hian Pu Duha roh hi a che pelh leh khut thin a, chuchuan boruak a ti chiri zo anih kha. Kum 2018 ah khan MNF thlipui kha a tleh a, Congress ning tawh te tan MNF bak han tlanchhiatna tur a awm lo a ni. Party ang chiah pawh nilo, party ni tho si ZPM lah kha naupang vak hlim ang chauh a ni a, han in nghahna atan chuan an la iaiawm deuh anih kha. Mahse, hun a lo kal zel a, beisei ai a nasa in ZPM boruak a rawn in vawrh chho ta a. Opposition lama an thutpui INC party chhungkaw boruak lo buai bawk nen, MNF ministry chhangkham tawh hrim hrim inpangawzial tup tup nen ZPM chu an hawina lam apiang a eng ta duak duak emaw tih mai tur a ni a. Hriat angin chhim lamah an vawk lal len deuh roh a, chutiang Local Council lamah chet fuhna an nei bawk nen, tunge sawrkar ang tih chuan awlsam te in ZPM le tih a ni, chutihlaiin thla tam a la awm ZPM chu ava pawi ve tih theihna hun a la awm.

Politics hi boruak inthlak thut thei leh inthlak awlsam tak a ni a, MNF lamin kum 1998 khan bel ruak kan vuakna a rei tawh si a, kan mi leh sa te an chau zo ta tiin inthlan au hla takah an nei a, mipui lamin kan khawngaih a ni chek ang chu ‘sympathy vote’ hmangin an tling a. Kum 1998 – 2003 chhung kha chuan an che tha fu a, mahse kum 5 chhung fatu an han nih takah chuan sum chakna ‘money power’ hmangin kum 5 dang an sawrkar leh ta a. An term hnihnaah khan an che fuh ta lova, Minister che nawi an awm chho tan a CM berin corrupt te thlavang hauh nan, “ a fatu chuan a pumpui tlang chhah an chang anih pawhin I thik lovang u” tih lam hawiin thunawi te pawh a nei ta a ni. Kum 1998 – 2008 chhunga MNF Ministry hnathawh langsar te tiin hengte hi an chhuah chuai chuai anih kha; sikul 300 upgrade anih thu, district 5 kalsiam bul tan anih thu, Bawngkawn – Durtlang kawngpui zauh, Bawngkawn – Zemabawk kawngchhe reng mai concrete a siam, Ch Chhunga bus terminal leh Ch Saprawnga Truck terminal siam te, Millennium Centre din thu te, PMGSY hmanga Mizoram khawtin pawh kawng laih, zirtirtu 4910 selection grade a hlan kai, AMC din, SSA & RMSA bul tan, Advance Research Centre for Bamboo Research – Bethlehem Vengthlanga din, Home dept. post 3197 hnawhkhah, Police Batallion 4 din, College 13 Provincialised, ICFAI din, Peace Bonus vaibelchhe 180 sawichhuah thu te, Multi Modal Transport Project bul tan, UD & PA Dept. din, Information & Technology Dept. din, World Bank kawngpui sial, Ramhlun Sport Complex din, greater Water Supply Scheme Phase 2 kalpui te,..adt. Heng hnathawh hrang hrang hi kum 2008 khan an chhuah chuai chuai a, mahse mipui pawl nilovin Party mal sawrkar anih miau avangin mipuiin kan phet thla ta a ni.

Kum 2008 – 2018 chhunga INC rorelna hnuaia mipui kan kun chhung khan kan buaipui em em chu NLUP leh NEDP a ni. INC lam pawhin an hunlai chu an sawi ropui viau a, MNF ministry lai kum 2008 – 09 GSDP chu nuai 4,57,711 anih laiin INC hunlai ah kum 2015 -16 khan GSDP chu nuai 15,33,925 anih thu an sawi a. Economic Growth ah nise MNF ministry hun lai kum 2008 – 2009 khan 6.46% niin Indian Economy chu 7.1% a ni thung, INC hunlai kum 2015 – 2016 khan 14.53% niin Indian Economic growth rate chu 7.2% a ni tiin chhuang takin an sawi a. INC kum 10 sawrkar chhung 2008 – 2018 khan India ram State hrang hrang Economic Growth rate 8% tling chin State 4 zingah a tel thu sawiin Gujarat, Jharkhand, Tripura tlukpui hialin an in sawi a ni. Mimal sum lak luh tehna Per Capita Income ah MNF ministry kum 1998 – 2008 chhung a an tawnsan lai chu cheng 38,583 niin INC lam chuan an thlen san lai chu cheng 1,14,524 daih anih thu an sawi bawk a. INC sawrkar chhung khan chhungkaw 1,50,000 hnenah cheng 1,00,000 theuh sem a ni an ti, tak tak ni maw ?. Tuirial Hydel Project tharthawh te, Zokhawthara Land Custom Station din te, Rel kawng lian chi ‘Broad Gauge’ hun rei tak chawl tawh tharthawh te, tlangram lo neihna ramzau zawng 30.50% a tlakhniam tir te, CM Special Package, CM Special Package ( Medical Care ) tih te, Rain Garden & Mei sipai tih te, NEDP hnuaia hna tamtak kalpui niin Entrepreneurship Mannual siam te, adt. sawitur an ngah ve khawp mai. RG Statdium , Dengthuama Indoor, Hawla Indoor … hetia sawi mai hi chuan ropui tak a ni. MNF ang tho an ni a, mipuiin Party bil sawrkar kan duh tawh lo tiin kan paih thla a ni, Pu Hawla’n “Ka thisen zawmpui pawhnise, kan Party mi an nih loh chuan engngatan mah ka ti lo” a tih chuar chuar kha mipuiin kan lo ning hle a nih kha.

MNF leh INC hi hnathawk lo ang a ZPM in an sawi thin MPF lamin a khak pawh hi a awm viau mai, hetia en mai hi chuan MNF leh INC rorel chhunga hmasawnna hian vansang takah min kapchhuak tawh awm hi a ni a. Mahse, engmah an thawk lo tih tlakin an lo awm si a ni. Mithahnemngaiten an sawifo thin a, UT kan nih atanga vawiin thlenga kan ram sum dawn leh hmuh hi a nihna angin hmang ta ila kan nep lo hle ang tih hi thutak a ni. Politics ah hian mipui hip mi ‘Crowd Puller’ an awm a, heng mite hi chu miin an nek nat poh leh hip khawm hi an ngah a. Tuna, ZPM Leader Pu Lalduhoma pawh hi kan sawifo angin thuthiam a ni a, a party awm tawhna zawng zawng nen han kap thin mahse a thusawi ngaithla duh hi an pung hut hut tho. Kan thupui khian ZPM chhan tur a siam a ni, mipui lam aiin an Party chhungkaw boruak an buaipui tawh zawk em ? Mizoram tundin lehna programme aiin Party a lungawilo in thlem Programme a tam zawk em ? kan sawi angin MNF nilo INC nilo BJP nilo sawrkar tir lovin Mipui Pawl sawrkar tir ang kan ti a ni. Chutihlaiin kan hmatheh ber ZPM hian Zoram Mipui Movement thlarau a la chang em ? tih hi zawhna a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!