Chhim leivak chhah tak leh boruak bawlhhlawh takin Delhi a tuam avanga sikul chawlh puanga mi chengte pawn chhuak thei lova an awm mek laiin mi sang telin boruak thianghlim zawk dawn tumin tun lai hian tlangram hmun sang an pan nasa hle.
Hetih lai hian mi tam zawkten an pan, Uttarakhand khawpui, Dehradun-ah pawh an duh ang tak boruak erawh an hip thei lo va, ni hnih liam ta chhung khan Air Quality Index (AQI) chu ‘chhia’ huangah a awm ve tho.
Dehradun-a boruak thlithlaitute chuan AQI hi Nilainiah pawh khan 260 leh 300 inkar a nih thu leh ni a tlak atangin a sang chak zual niin an sawi.
Doon University-a pollution monitoring centre-a an hotu, Professor Vijay Shridhar chuan chhun lamah AQI chawhrual hi 291 a ni a, ‘bawlhhlawh’ leh ‘bawlhhlawh nasa’ inkara awm a ni tih a sawi tih news agency PTI chuan a tar lang.
“Chhun lamah hian boruak chet vel dan avangin tlemin a ziaawm hret a. Zanah erawh hmun eng emaw zatah AQI hi 300 chung lam a ni a. Hetiang a nih rual hi Dehradun hi Delhi nen chuan tehkhin rual a la ni chuang lo va, boruak thianghlim dan hi duhthusam a ni lo tih mai chauh a ni,” a ti.
Himalayas tlangdung bulthuta awm, mi maktaduai 1.7 dawn chenna, Dehradun hi a sik leh sa nawm leh boruak thianghlim vanga hriat hlawh a ni a. Sq km 3,000 chuang huam chhunga awm niin khualzin, biakzin, zirlai leh hna atanga chawl tawh tam takin an tlawh nasa a. A sik leh sa a nuam a, khawpui chhung atangin Mussoorie tlang a hmuh theih reng thin.
Hetih lai hian tun hnaiah tlang hi hmuh theih lohva boruakin a zin hnan chang a awm ve zauh zauh tawh thin thung.
Mi chengte chuan tlang leh a chhehvelah hian hmuh tlang theih thovin chhum pan takin a tuam ve thin a, thalai thenkhat chuan pawna an chhuah dawnin an hmai a tuam ve tan a, hetiang hi a thleng ngai mang lo niin an sawi.
Khuarel thiamte chuan boruak bawlhhlawh ve ta hret hi a chhan hrang hrang zingah lirthei pung chak te, bawlhhlawh hal nasat te, thununna awm miah lova in leh thil dang sak leh Uttarakhand-a ram a kan duh hun lai a thlen vang niin an sawi.
Central Pollution Control Board chuan Nilaini tlai dar 04:00 khan Dehradun-a AQI hi 294 a nih thu leh ‘chhia’ huanga mi a ni tih an sawi a Delhi-NCR huam chhung lakah erawh la thiang tha tak niin khawpui berah hi chuan thlasik lai chuan ‘hlauhawm’ huangah a awm deuh ngar ngar zel a ni.
Hetih lai hian a ruala lirthei paruk a tlan theihna tur, km 212-a thui, Delhi-Dehradun Expressway sial thar chu chawlhkar hnih chhungin hawn a nih theih a beiseiawm tih Union Road Transport & Highways Minister Nitin Gadkari-a chuan parliament rorel inkhawmah Nilaini khan a sawi a. Kawng hi hawn a nih hnuah chuan khawpui pahnih inkar kal chhung hi darkar ruk chuangin a tirei lo dawn a ni.