Pi Chungmami

• Mahmuaka Chhakchhuak

Amah chu kan thenawmnu niin hmeithai a ni a, chumai bakah ngal ruh ti tliak tawh a niin hna rim thawk thei tawh lo hi a ni bawk a. Nimahsela chutiang mi a ni chung chuan thenawm khawvengte min huikhawm tu ber niin a kianga awm a nuam thinin a kamliam chang hian hun nei lo chung chung pawhin kan pan leh hram hram thin. Tawngkam hawihhawm nei mi a nih mai bakah then leh rualte hmangaih mi tak a nih bawk avang chuan mitin ngainat a hlawh a, mi pawi a sawi ngai loh avangte hian a chanchin sawitu apiangte chuan an fakin a ngilneihziate hi sawi nuam an ti thin.

Hei kum hnih aia rei mah tawh tur chu kan inthenawm hnai ta a, chanchin a chhia a tha inhrilh tawn reng kan ni bawk mai bakah chaw hmeh insuah reng reng kan ni a. Chutiang avang chuan tumah mi famkim kan awm lo ang bawkin Pi Chungmami ngei pawh mi famkim chu a ni bik hauh lo tih hretu kan ni ve a, chuti chung chuan a kianga awm hi hunawl hlek kan neih hi chuan manhla kan ti thinin, a kiangah hi chuan kan phurrit lak kianin a awm ta ang mai hian kan hahdam sawng sawng thin mai bakah sum leh pai tam takin a lei zawhloh nun hausakna neitu a nihna hi a lang leh thin. Naupang chunga ngilneihna a lantir reng peihna leh midang itsikna nei loa tu chungah pawh that a chhuah thei reng hi mi bik a nihna a ni a, Pathianin a rawngbawlna tura a kohna pawh a ni hial mai thei a ni. Sum leh pai nei lo deuh zawkin chhungkaw dinhmun awh-awm takin awm ni phei sela chuan tun ai hian a rawngbawlna pawh a zau ngei ang. Nimin piah lawkah pawh khan tu emaw ni, amah aia harsa zawk nia a hriat hi a kawrlum haklai alo pe ringawt tawh bawk a, tanpui ka chak ngawih ngawih a, sum leh pai pek tur ka nei si loa tiin a kawrlum hak lai lo pe ringawt a nih chu.

Pathianthuah ‘Tupawh kawr pahnih nei chuan a neilo hnenah pe rawh se’ (Lk. 3;11) tih thu kan hmuh ang hi a ni chuan a takin a nunpui tak tak a. Keini chuan ringtu tha inti tak chung pawhin kan thei lo a nih hi. Mihring fel leh thatna atang ringawt chuan thil harsa tak a ni ngei ang a, nimahsela chuti chung chuan Pi Chungmami hi chuan a thei tlat si a, vawikhat chauh a ni lo a, vawi engemawzat a thawmhnaw tha tak takte hi midang alo pe tawh thin a ni. Pathianthuah bawk ‘Mi rethei khawngaih chuan Lalpa a puktir a ni’ (Thuf. 19;17), tihte ‘Mi thilphal chu malsawmin a awm ang’ (Thuf. 22;9) tih thute pawh kan hmu a, midang tana luangchhuak mite hi chunglam pawhin a hrerengin a rinawm a, malsawmna tam tak a vur ngei bawkin a rinawm. Keini Mizote kristian nih dan hi a bul tan dan a dik lo nge vawiin thlengin kristian lemchang (Pseudo Christian) kan tam ta lutuk hi a pawi a, inthlahchhawn awl tak a ni bawk si. Chutih karah chuan lansarh leh hmingthat lam thinlunga nei hauh lo chunga tanpui ngaite tanpuitu an la awm hi Pathian hremna kan la tawh loh chhan pawh a ni mai lawng maw?

Sawi tawh angin Pi Chungmami hi hmeithai niin fapa pakhat a awmpui a, a fapa chuan nupui neiin fanu hlir pathum an nei a, chungte chu a kilkawi nitin thin. Nu leh pa chan dik tak changin thil te ber atanga lian ber thlengin an chhungkaw engkim chu a kuta awm a ni nain a nui reng thei thung si hi mi awh-awm tak a nihna a ni. Thenkhatte tan chuan ngaihtuahna nei lo leh mi mawl tak ang maia ngaih tur a ni nain kum tam tak chhungkaw enkawltu alo ni tawhin vawi khat pawh chaw nghei khawpin a tu leh a fate hi ala awmpui bik chuang si lo. Hei kan inhmelhriat hnuah pawh hian Pathian zarah hriselna tha tak neiin zan khat mut that loh leh na emaw nei zauh tih loh chu damdawiina kal ngai hian an la awm lo thei zel hi Pathian malsawmna a nih lohin enge a chhan ni chuang ang ni? Tunah ngei pawh hian an Inah kalin han leng lut ila, kawngka luh rual rualin thingpui ka lum ang che aw, a thlum nge i duh a hang alo ti nghal zat ang a, min lo be lum lam bawk ngei ang.

Amah hi rual pawl mi a niin mi hlim thei tak a niin nuih duh mi tak a ni bawk a, a chang phei hi chuan kareh zawng zawng lang vek khawpa nuih chang hi kan nei fo thin. Chuti chung chuan midang rel erawh a nuam tih zawng a ni ngai hauh lo a, midang chhiatna lai a sawi dawn pawhin ‘chumi chu ka lo rel lawk’ tiin kan hriatthiamna min dil hmasa phawt thin. Chutianga an chhiatna lai a sawi tawhte hi chu a ngaithlatu tan pawh an nihna tak a sawi a ni tih hi a rinngam thin a, a nazawnga sawi a ni lo tih pawh a hriatthiam theih nghal bawk. Chutiang a nih lai chuan tu leh fate tan hmangaihna a lantir reng thinin a hmangaih thu hi a tawngkam ngei pawhin a hrilh fo bawk thin.

Pathian malsawmna a dawn tam zia leh a phu loh ziate hi a sawi fo thin bawkin mi tam takin nitin eikhawp baka kan la duham ziate hi ringtu tha inti tan chuan mak a tiin inhmeh lo a ti a, heti chuan vanram kai tur hi kan tlem ngawt ang a ti thin. A ni lah taka, Pathian hnena kan tawngtaina hi keimahni bawk hian ring zolo ang maiin kan nungin kan che leh thin bawk si a, Pathian tan pawh hian enkawl har tak tur kan ni awm e. Chuti chunga kan nihna ang anga vanram kan kai vek a nih phei chuan kan beisei leh thlakhlelh Vanram hi eng ual a ni lo mai thei awm e. Amaherawhchu he leiah pawh hian vanram a chen theih a ni tih hi a dik tak tak a nih chuan kan thenawm Pi Chungmami hi chuan chu hmunah chuan a cheng reng tawh a ni tih hi ‘ka beng’ tih tlukin ka chiang ngam thung ang.

Amahah chuan itsikna leh elrelna hmuh tur a awm ngai lo a, hmangaihna leh khawngaihna nunpuitu a nih avanga a kianga hahdam taka tupawh kan awm theih avang hrim hrim pawh hian hei bak hi vanramah pawh a awm chuang hian ka ring kher lo a ni.