A HMASA BERIN
I hmachhawn nghal tur chu ‘Naupai’ kaih-hnawih hi a ni. I kum a lo upa chho tial tial a, i taksaina tui (egg) a siam chhuah pawh zawi zawia lo tlahniamin, hei hian nau neih theih lohna thlengin a siam thei che.
Nau i pai ta a nih pawhin i zinkawngah harsatna i tawh ngei beisei a ni bawk. A chhan chu, i upat tawh vang bawk a ni a. Taksaa awm hormonal variation te hian nauchhiatna thlengin an thlen thei.
Tin, hei mai bakah thalbe-a harsatnate, thisen sâng leh zunthlum te hi thlaruk chhung hian i tawrh a rinawm a, hei hian rilru leh taksaah buaina a thlen thin.
Hetiang hi i chunga lo thleng thei a nih avangin a hun lo puia nau neih thut hi thil awm thei tak a ni a. Hei vang hian damdawite pawhi ei angai ngei ang a, chuti lo chuan nauchhiat hi hlauhawm tak a ni.
Engpawhnise, nau i lo nei ta a nih pawhin naute a rihna tur biktuk aia hniam i neih theihna chance a lian hle a, nau vei chhung pawh a rei bawk ang.
Nau vei chhung a reina chhan langsar zualte:
I taksain naute nekchhuak tura chakna a nei tawk lohvin; Kumkuruh a kau that tawk lohvin; Naute chet dan (movement) a dik lohvin.
Naute ah fuhlohna
Kum upa tawh taka nau i pai a nih chuan nangmah mai ni lovin i fa khan nghawng tha lo a tuar chawpchilh ve nghal dawn tih hria ang che.
Naute-ah chi inthlahchhawnna kal zela harsatna lian tak, ‘Down’s Syndrome’ emaw ‘hnung-zângruh’ ah fel lo a awm duh hle.
Hetiang lak atanga fihlim tur chuan amniocentesis test leh ultrasound mumal mak tak neih pui tur a ni a. Hei hian naute than chhoh zelna leh a taksa bung hrang hrang hmasawnna tur te mai bakah tha tak leh fel taka an hna theuh an thawh theihna turin nasa takin a pui dawn a ni.
Hnute pek chungchangah
‘Strenuous’ paltlang phawta nau i neih a, rilruhahnate a awm chuan hnute pekah harsatna i tawh a beiseiawm.
Naupai tura i inbuatsaih a nih chuan doctor thurawn lain, tha takin in check phawt la thil fel lo a awm lem loh chuan bul tan nghal ang che.
Doctor thiam tak takte’n an sawi danin, kum 30 tlin hma hian mihring chi hi a that vang lai tak niin, hemi chung lam hi a pelh tawh hi chuan chi hi a tlem tawh bakah an chak tawk tawh lo hle.
Kum ‘over’ deuh hleka naupai i nih chuan theih tawpa fimkhur tum la, eng-emaw insawiselna leh thil fel lo awm anga i hriat a, a lan bawk chuan a rang thei ang berin doctor i pan nghal dawn nia.