- Mahmuaka Chhakchhuak
He thu hi sawi hrehawm tak a ni a, sawi zahthlak tak a ni bawk a. Nimahsela sawi tul tak a ni thung bawk si. Ram dang laka Mizoram hmel lanna bera kan sawi fo thin – Kristian ram tih chu kan nihna a ni ta lo emaw tih mai turin tun dinhmunah chuan kan rama Pathian biakna hmun atana kan hman ber Biak In chu a thawlin misual, dan bawhchhiate dahna atana hman Jail chu a tawt thung si a nih chu. He thu hi kimchang deuh zawkin Vanglaini, Aug. 25, 2022 chhuakah khan tarlan a ni a, nakin zelah hian hei aia dinhmun chhe zawk hian kan la awm zel palh ang tih pawh hlauhawm tak a ni.
Google-ah kan luh chuan Mizorama sakhaw hrang hrang ringtute awm zat enin hetiang hi kan dinhmun a ni: (Source; Census 2011)
Christian – 87. 16%
Buddism – 8. 51%
Hinduism – 2. 75%
Others – 1. 48%
Hetiang hi kan dinhmun a ni a, Za-ah za Kristian tih chu a ngam-awm ta meuh loh!
Jail leh Biak In hi in anlohna deuh a awm a, Jail-ah chuan dan bawhchhiate tan tir an niin an duh lo chunga khung an ni a, Biak Inah chuan tumah tihluihnaa kal kan awm meuh lo a, kan peih leh kan Inkhawm a, kan peih vak loh leh kan inkhawm lo emaw a ni mai. Kohhrana nihna nei leh chanvo pawimawh neite tan erawh inkhawm chu tih ngei ngei tura ngaih a ni a, member pangngai tan chuan tihluihna engmah a awm hran lem lo. Chutih laiin Inkhawm chu mi pangngai tan chuan tih ngei ngei tura ngaih a ni thung a, rual pawlna chi khat ang pawhin a ngaih theih tho bawk awm e. Chutih lai chan inkhawmna chu thenkhatte tan erawh chuan inthlahrunna tham khawpin inchei nalh tamna hmun a ni a, inchei nalhna tur thawmhnaw nei nalh ve lem lo tan chuan zahna tur tam tak a awm thei ang. Coat suit nalh tak nena mipui hmachhawn zawnga thut chu thil thlakhlelhawm tak a ni bawk ang a, bawp khawkherh pawh ngam awm loh khawpa thut uluk a ngaih tawhna hmunah chuan lansarh alo awl tawh bawk nen thenkhatte tan chuan alo nuam viau pawh a ni thei.
Jail-ah ve thungah chuan dan an bawhchhiat avanga khung an ni mai a, incheina lamin awmzia a nei lem lo a, hmelchhiat leh hmelthat pawhin kawngro a su vak lo. Dan bawhchhiate awmna hmun a nih miau avangin dan bawhchhe lo tan chuan awm ve har tak a ni. Amaherawhchu tun dinhmunah chuan Biak In a thawl a, Jail a tawt thung si a nih chu. Jail-te chu a awm thei zat tur bituk awm vek a nih laiin tunlaiin Mizoram chhunga District hrang hranga Jail-te chu bituk aia tam an awm hlawmin tang awm thei tur aia 437 a tamin tang an awm mek tiin Vanglainiah hian kan hmu a ni. Hetiang a nih chuan kan tunlai dinhmun dik tak chu Thlarau nun harhna lamah kan pachhe hle a, tisa sualna lamah kan thangharh hle tihna a ni ti ila a dik mai awm e. Vanglaini (Aug. 25, 2022 chhuak) ah hian Mizorama District hrang hranga Jail awmte dinhmun a rawn tarlang a, chutiang bawkin Kohhran hrang hrang 18-te dinhmun a rawn tarlang bawk. Heng a rawn tarlanah te hian member capacity leh attendance angte a rawn tarlang ber a ni.
Heta tanga thil pawi tak nia lang thei chu, kan ram dinhmun dik tak tarlanna chu a ni hauh lo nain a nih theihna lai a awm tho bawk avang hian hmun dang, thingtlang leh khawpui dang dinhmun pawh hetiang deuh tho hi ni tura ngaih a ni a, chuvangin tun dinhmunah chuan kan ramah sualna a hluar hle a ni ti pawhin sawi ila kan sawi sual kher lo ang. Mi pakhat phei chuan tunlai hian Mizoramah nitin Ruihhlo Kg 1 ang zela man ang kan ni a ti a, a dik mai thei a, a dik lo thei bawk. Dikin dik lo pawh nisela ruihhlo man a tam ta lutuk hi chu a luhai thlak viau a ni. Chutih mek laia Kohhran lamah harhna emaw chulam thawm tlem lutuk leh Thlarau lam nun thar beiseia camping emaw crusade thawm tlem lutuk hi kan thalai tam takte hian sual kawng zawhna atan an lo hman phah em ni a tih theih bawk ang. Tin, heti taka Biak Ina inkhawm kan tlem hi kohhran rawngbawltute hian midang puh loin an rawngbawlna chak tawk loh vangah ngai sela tun aia nasa zawkin rawngbawlna nei theuh sela awmzia a awm ngei a rinawm bawk.
Biak In hi thlarau lam nun chakna atan chauha hman a ni lo a, beidawngte tan beiseina thar neihna atan pawha hman a ni. Nimahsela kan rawngbawltu tam takte erawh chuan chutiang tur chuan kan Biak In hi kan buatsaih lo tih a chiang reng a, inkhawmna hmuna hmel thar lo chibai tum lem lo pawh kohhran tinah hian inti rawngbawltu tak tak si hi an awm thluah bawk. Tuna ka lawina Kohhranah hian ka inkhawm tlem viau mai a, a chhan pakhat chu kan inkhawm hmasak berin tlar hnung berah ka thu a, inkhawm banah min be tu tumah an awm lo a, Biak In tualah keimahin ka hawi ka hawi a, ka zak deuh chuan ka hawng ta ngawt mai a, inkhawm leh chu chakawm loh tak a ni. Hetianga mithar ngaihsak lem lo kohhran rawngbawltu hi hmun dangah pawh an tam mai a, chutiang chu inkhawm tlem chhan pakhat chu a ni thei ngei ang. Kohhran chu mitin tana leng tura kan buatsaih hi thil tul tak a ni a, mitin tlangnel theihna turin a chhunga rawngbawltute’n kan buatsaih pawh a pawimawh hle a ni.
Tun dinhmunah chuan kan ram chu Chanchintha engin a chhun aiin sualnain a chhunna ram hi a lianin a zau zawk em ni tih tur a ni ta hi a pawi hle mai. Chanchintha kan puan darh mek hian awmzia a nei ta vak lo em ni ang tih pawh ngaihtuah tham alo tling ta. Kan Biak In ngei pawh a ropui telh telh laia a chhunga lut kan tlem telh telh emaw tih mai tur a ni ta si hi a chhan ngaihtuah chhuah a tul hle mai. Mizoramah Harhna kum 1906-ah a thleng a, hei hi Harhna rawn thlen tum khatna a ni. Kum 1913-ah Harhna tum hnihna a thleng lehin kum 1919-ah a tum thumna a thleng leh a, kum 1934-35 velah a thleng lehin kum 1959-ah Harhna tum ngana a rawn thleng leh a, hemi hnuah hi chuan rampum huap anga Harhna kan tih hi a ngawi deuh em ni tih tur a nih laiin khawi lai hmunah emaw chuan Harhna chu a thleng reng tho bawk a. Kum 2015-ah Kelkang Harhna a rawn thleng leh a, Biak In lama inkhawm pawh kan tam thin viau a nih kha.
Hetianga Harhna hi kan mamawh leh ta em ni ang le? A lo nih phei chuan ‘Emotional Believer’ an tih ang hi kan ni tihna em ni ni ang le? Sawi tur ava tam em!