- F. Vanlalrochana
Ruah chu a han tawh na a, ka tukverh ruahin a rawn thehnaa ruah mal cham bangte chu a la hul lo a. Pawn lamah thli a la thaw vuk vuk a. Thli thawin thir a chhem rik chu a khat tawkin a ri fawn leh hlarh thin a.Kan kawmthlang kawngah chuan motor tlan thawm a awm leh zauh thin a. Chu bak chu thawm dang a awm lo.
Hetiang hunah hian Ruati kha a lungleng thin a nih kha.
Book Fair-ah kan intawng a. Chu chu Kum nga kaltaah khan a ni. M.A kan zir zo hlim a ni a. Hna thawh ka la nei lo a. Lehkhabu an chhap dul te chu en en mah ila, lei theih loh tur ka awh belh mai mai a ni.
Lehkhabu ngaina mi ka ni a, ka chhiar mai loh tur pawh ka lei hram thin a. Engtikah emaw ka la chhiar duh ang tih vang te leh lehkhabu thar han hum hrim hrim nuam tih vangte pawh a ni thin.
Vana Pa Hall-ah Book Fair an buatsaih a. tam tak lei thei dwn lo mah ila, lehkhabu intlar thup mai thlir tur hrim hrima kal ka ni a. Bangah intiang zui mai chu ka thlir phei dan dan a. English Classical Novel ho chu ka en kan vek a, a then chu ka chhiar tawhte a ni a, a then chu ka la chhiar lohte a ni tho a. Ka chhiar lohte pawh chu ka hne niin ka hria. Undergraduate Course-ah English Literature ka la a, a zira han zir ralah chuan Kum 100 deuh thaw kaltaa an Novel ziah te ho chu lo hneawm deuh bawk em a, melh pawh ka melh peih lo a. Chutiang lehkhabu nilo lehkhabu dang tam tak a awm bawk nen.
Ka awh deuh deuh chu lei ngam loin ka thlir a, ka keu a. Science lam lehkhabu te, Music lam lehkhabu te, Philosophy lam lehkhabu te chu ka keu a, ka bih a. Ka dah leh a.
Hmeichhe aw nem tak hian, “Eng bu nge i zawn a?” a ti a. Aw ri lo chhuahna lam chu ka han hawi a, ka dinglam sirah chuan sikul form ha, tleirawl hmeltha deuh hi a lo ding a. “Zawn em em pwh ka nei lo…ka lei theih zat man hi a tlawm hrim hrim bawk a” ka ti a. “I nute buatsaih em ni, hei hi?” ka ti a.
“Ni lo e, kei pawh ka en mai mai a lawm” a ti a. Sikul ban hun a ni tawh reng reng a. A in sut leh thin a, khawlum lai takin a hritlang a ni!
“Khua a lum sia, i hritlang bawk sia, a hrehawm awm” ka ti a. A nui sak a. “kawrlum hak a ngaih phah a, a hah thlak tak tak a ni” a ti a.
Lehkhabu chu kan bih dun ta zel a, Ruskin Bond-a lehkhabu hi chhuar pakhatah chuan an lo rem dal a. Pakhat chu a phawrh chhuak a. “The Book of nature” tih bu a ni a. Ruskin Bond-an Nature lam hawi a ziahna ho dahkhawmna a ni a.
Ruskin Bond-a hi, India Today ho phei cuan, “Our Very own resident Wordsworth In Prose” an tih a ni a, Khuarel lam hawia a thuziak chu a ngaihnawm bik hian ka hre thin a. A lehkhabu mi kawhhmuh chu khuarel lam hawi bik a ziahna ho dahkhawmna a ni. Keipawh chuan ka lei ve ta mai bawk a. “Ka lo hawh ve dawn nia” a ti a. “I chhiar tawh vanga min kawhhmuh emaw tia” Ka tih chuan, “Chhiar bik lo e, a ngaihnawm hmel em a lawm” a ti a.
“Ruskin Bond a hi i hre ngai hrim hrim em?”
“Hre ngai e, a lehkhabu ho hi ka pa’n a nei nual a lawm”
“I chhiar ve thin a maw?”
A nui a, “Chhiar ve thin e, ka ngainat zawng tak a ni” a ti a. “Nangmahni ang rual ho hian lehkha chhiar in that chhe hle sia”
“Kan ni vek hlei nem”
Lehkhabu man chu ka pe a, “Ka haw dawn e” a bulah chuan ka ti a. “Haw rual ang, keipawh ka haw dawn a lawm” a ti a.
“Khawi vengah nge in awm a, kan haw rual ngawt thei nang”
“Kan veng a inan loh leh min thlah mai ang chu”. A hming a sawi a, Vanlalruati a ni a, Venghluiah an awm a.
Kan inthlah ta nge nge a. Kein kan chhuk thla a. Zana thla eng mawi a tih thin zia te, Fur laia ruah a sur zawh chiaha khawthiang kak mai te chuan a rilru a tih hahdam thin zia te chu a sawi a. zan reia lama To thli a han thaw a, khawpui a han rik rum rum a, kawl a han phet deuh te hian hlauh a hnekin a lung a len thin thute a sawi a. Amah ang rual rilru puthmang a tan chuan mak ka ti deuh hlek a. Chutih rual chuan, chutiang ngaihtuahna nei mi a nih avang chuan, Ruskin Bond-a lehkha bu, ‘Book of Nature’ tihte a han thlang nalh mai chu a awm ka ti viau bawk a.
An in kan zu thleng thla a. In nuam tak mai hi a ni a, chhungkaw khawsak tha tak mai an ni ang tih ka ring thei a. “Lo lut ve reng reng rawh” a tih avang chuan ka lut a. A nu leh pa te an la haw lo a. Rei pawh awmloin ka haw san ta a. Mobile Phone a nei em tih ka zawt a. A nei. A number min pe duh lo a. Ka number erawh chu a la a.
Tleirawl te ni si a zia chu a mak ka ti khawp mai a. Ka haw kawngah pawh ka ngaihtuah reng a.
Kar hnih hnuah min rawn bia a. Zan rei lamah. Ruah a sur a. Khawpui a ri a. Thli a thlaw vuk vuk bawk a. A lunglen thlak a tih thu a sawi a. Lehkha zir a ngai nasa a, a tang a. Mark tha tak hmuh a duh thu a sawi a.
Ruskin Bond a thawnthu pakhat Time stops at Shamli chung chang te a sawi a. Ruskin Bond a thawnthu tawi ho chuan a lung a ti leng a ni tihte a sawi a. Ruskin Bond chauh em ni I chhiar ka tih chuan “Ni lo e, ‘A brief History of Time’ te pawh ka chhiar ve vek a lawm,” a ti a. Chu lehkhabu chu kei pawhin pawl sawmpahnih ka zirlai khan Police Bazara lehkhabu dawr pakhat atangin ka lei ve tawh nghe nghe.
“Keiman ka rawn be leh ang che. Ka rawn biak leh hun atang che chuan min be let ve tawh ang” a ti a. A aw ri atang chuan a nui lek lekin ka hria, keipawh ka rilruin ka nui a.
(2014)