- Mahmuaka Chhakchhuak
Nupuite pianna khua leh seilenna khua ngei tlawh tumin kumin kum tir lam atang tawh khan kal kan lo sawi ri fo tawh a, hun remchang a awm tak tak hlei thei lo a. Oct. 19, 2022 (Nilaini) ah chuan kan tum angin Pathianin hun remchang min siam hlauh mai a, harsatna leh buaina lian tham nei loin kan kal thei a, kan lawm hle mai.
Muallianpui khua hi Lunglei atanga Hnahthial lama kalin Hnahthial khaw luh hma deuh lawkin a peng a, chhuk zawnga kalin Tuipui D kan thleng a, chuta tang chuan Darzo khaw lam panin kan chho leh a, S. Vanlaiphaiah lutin chuta tanga 12 Kms chauha hlaah chuan Muallianpui hi a awm a ni. Muallianpui hi Zoram buai avang khan S. Vanlaiphaiah kum 1968-ah Darzo leh Lungpuitlang khuate nen khawm niin Lungleng khua pawh Hnahthialah khawm a niin a then chu S. Vanlaiphaiah khawm an awm bawk a, S. Vanlaiphaiah hian hun engemaw chen an awm hnuin Muallianpui bik tak hi chu kum 1972 vel atangin tuna an awmna ngaiah hian an let leh a ni. A khaw awmna hmun hi khaw hmun rem tak niin vawiin thleng hian veng hnih; Pawi veng leh Hmar veng chauh an la awm a, tun hma lamah chuan Pawi veng hi Mizo Union hlang deuha awmna nia sawi a ni thin. Sik leh sa lamah pawh a nuam hle a, Zo boruak kan tih ang, boruak thiang nuam tak awmna hmun niin khaw chheh velah hian thing leh mau tha tak tak ala tam hle a, ram ngaw tha tak takin ala hual khup a ni.
Zan khat kan han hahdam hnuah chuan Thlanmual lama kal turin kan in buatsaih a, Hmar veng lama thleng kan niin Hmar veng thlanmual lamah pi leh pute leh chhungte boral tawh thlan tlawh tumin naupangte nen kan kal a, khaw kiang lawka awm a niin, Lungleng khaw panna kawng hrul maia awm a ni a, a hmun chu alo ngaw khup mai a, Sava an chiar nak nak bawk a, thlanmual hmun tak kan han thlen chhoh hma lawkah chuan kawngpui kam maiah hian Serpui alo rah thluah mai chu itawm ka ti hle mai. Serpui hi naupan laia ka ei bak kha ka ei leh pawh ka hre tawh lo a, han lawh mai ka chak viau nain ka lo mai hreh deuh a, it tak chungin kan kal pel a. Thlanmual hi thing lian tak tak awmna hmun a nih avangin chhun nisat lai ber pawhin a hlim nuam em em a, kum tam tak kal tawh atanga an lo inphumna hmun a niin thlan hlui tak tak, a ziak chhiar theih tawh loh thlengin hmuh tur ala awm a ni. Mak tih deuh ka neih chu mitthi an phum hnuhnung ber hi kum 2020-a boral kha a ni a, Hmar vengah hian nikum, kum 2021-ah khan mitthi an nei miah lo tihna a ni.
Thlanmual lu lamah chuan Bung lian tak hi a awm a, a zar te chu hmuhnawm tham a ni. A zar atang chuan zung a thlak sung mai bawk avangin hmuhnawm kan ti hle a, chumi a zar rinchhan chuan YMA lamin chawlhbuk an sa bawk a, a nuamin mit a tlai hle mai. Muallianpui khaw makna em em chu an kut a hlei lo nge an in zirtir tha ni zawk ang; kawng kama thingte hi chema sahna hnuhma hi hmuh tur a awm lo a, tuna Bung ngei pawh chu zung a thlak nasat a, chema han sah rem tak tak a tam tehlul nen chuan chema sahna hnuhma hmuh tur a awm miah lo hi mak ka ti viau bawk a ni. Mi hrang hrang ka zawt a, an khaw chanchin hriat chakin ka dilchhut viau thin bawk a, kan thlenna Pu Hlira te lah chuan an varanda sir kilah hian Gas cylinder hi an hung mai mai a, hrui thlun a nih bawk si loh avang chuan zanah a bo palh ange ka tih pawh chuan a bo lo ang, kan khuaah thil ruk a awm ngai lo an ti mai bawk a, khaw entawn tlak an ni hle mai. A nih leh tlangval rui an awm ngai lo em ni ka tih chuan awm lo tawp chu a ni lo ang a, zu zuar hi an awm lo a, zu in duh an awm pawhin Sangau a mi an zuk in mai thin a, damdawi rui mi chu kan la awm loin kan hria an ti bawk.
Kan kal lai hian mitthi an neih lai a ni a, mitthi Ina tlaivar pawh an thahnem viau a, thlanmual lama tlangval tlan lai pawh hmuhnawm tham an awm. Mitthi vui zawh, kuang awmni-ah hian nu leh pate chuan mahni hnathawh tum loin mitthi In lamah an kal leh vek bawk a, chutih laiin chhungkaw tinin mitthi pualin thing an lo phur bawk a. A thenin ram lamah an phur a, In atanga thing keuh pawh engemawzat an awm bawk a, mitthi chhung tan chuan a thlamuanthlak dawn hlein ka hria. Muallianpuiah hi chuan Zonun zemawi kan sawi fo thin hi a takin hmuh tur ala awm tih ka hriatin ka lawm a, khawpui leh thingtlang khaw tam takin kan tih theih tawh loh Zonun zemawi lantirna ber pakhat tlawmngaihna hi a taka an la lantir thei hi chhuanawm ka ti hle a ni.
Chutianga Thlanmual atanga kal let leh lamah chuan kan nute (ka nupuite) chhungkaw awmna hmun hlui kan tlawh leh a, anni chhungkua pawh Muallianpui atanga S. Vanlaiphaia khawm an niin chuta tang chuan kum 1976-ah Muallianpuiah hian an let leh a, chuta an chenna hmun han hmuh leh chu a lunglenthlak duh ngawtin a rinawm. An In awmna hmunah chuan In dang alo ding tawh a, an huanahte chuan thei chi hrang hrang bakah Sunhlu alo rah teuh bawk a, Muallianpuia Sunhlu kan hmuhte reng reng lah a rah teuh zel mai bawk avang chuan an Sunhlu hi a rah duh bik a ni ang kan ti a, a zarin a dawl loh khawpa rahin, a kur nguk hlawm vek mai a ni. Kan han ei chhin chuan alo tui em em hlawm lehnghal a. Thei lamah hian malsawmna an dawng a nih kan ring a, Pu Hlira te chhungkuain kumin 2022 chhunga Dragon Fruit kung 50 vel atanga cheng Nuai 4 aia tam mah an la lut tih thu han hriat phei chuan mak kan ti zawk hial a ni. An Serthlumte pawh a rah tam hlawm em em bawk a, an Phuihnam lah chu a tui em em bawk nen. Muallianpui Phuihnam hi a kha ve ngai lo tih thu an sawi hi ka hriatna a rei tawh a, keini ngei pawhin vawi engemawzat kan ei tawh a, vawi khat mah Muallianpui Phuihnam kha hi kan la ei lo a ni.
A tuk leha Sangha dil lamah kan kalte kha nuam kan va han ti tak em aw. Leilung piantirh ata a vawikhatna atana Sangha manna Len ka han deng a, ka den hmasak bera Sangha lian tak mai a tang ka hmu kha ka va han hlim tak em aw…….a talchhuak leh hlauh mai pawh a. Eng tin tin emaw chuan 5 Kgs vel lai chu kan man tho a nih kha.