- Reuben Lalnunthara Hnamte
Kan Biblea Juda Iskariota chanchin kan hriat chu a tha lo lam deuh hlir tih mai tur a ni a, mahse, Isua in amah zui tura zirtir a koh chhuah zinga mi ve tho a ni. Isua Team ah khan Pawisa vawngtu(Treasurer) a ni a. Isua leh a zirtirte khan donation te leh thawhchhuahte pawh an nei ve a ni maithei, kha an pawl sum leh pai lo vawngtu kha a ni a. . (Johana13:29) Mahse, a chanchin hi a that vak loh vang nge, Bibleah hian a lang tam lo hle. Johana 12:3-6 ah chuan Juda Iskariota hian tangka a hlepruk thin thu kan hmu a. Tangkan ip a kawl a, chunga mi chu a lo la ru thin a, rukru a ni tiin Bibleah kan hmu a ni. Isua chawimawia a awmlai te pawh khan a hlep ruk tur ringawt alo ngaihtuah a ni mahna; uirenu in Isua hriak rimtuia chulh pawh khan a lo ui hle a nih kha. Isua zirtir ni tura koh ni ve thlap si ah chuan a laktlak lo viau niin a lang a, a chanchin tha lam sawi tur a awm lo hle.
A tawpah phei chuan tlem tlem an pawl pawisa lo lak ruk mai kha duhtawk mai lovin, an hotupa ngei kha tangka sawmthumin a hralh ta hial a nih kha. Heng hunlaia tangka sawmthum(30) tunlai hun anga an chhutnaah chuan India pawisain cheng singhnih sangkhat vel ni awm tak a ni a. (https.//www.grandrapidscoins.com. 26-Oct.2022) Tunlai hun angah a pawisa hlutna hi tam tak angin lang lo mahse, khang hunlaia pawisa van dan leh hlut dan ngaihtuah chuan a hlu khat viauin a rinawm. Chutiang khawpa sum duh leh koham a ni a, mahse, a nun chu nuamin a hmang lo va, a tawpah phei chuan inchhirin a inawkhlum ta hial a ni. Isua zirtir ni ve tho zingah chuan a chanchin hi a entawntlak lovin, a khawngaihthlak zawk hle a ni. Isua khan a zirtir ni tur a koh ve thlap tho kha, setana thlemna do zo lovin bul tan tha viau siin a tawpna erawh a chhe ta hle thung a ni.
Thufing pakhat chuan “ Bul tan that hi a chanve zo a ni” a lo ti a, nimahse, bultan that hle a, a tawp thlen leh si loh chuan kan bul tan kha a tichhe vek thei tho. Chhungkua leh pawlah te pawh kan buaina leh intihthiamlohna thin chu Sum(Pawisa) a ni fo thin. Rawngbawltu tam tak hmingchhiatna pawh sum tho a ni thin, chutiang bawkin ram hruaitu leh Sorkar Dept. ah te pawh ni tho bawk. Oliver Cromwell chuan “ Mi satliah tam tak ai chuan mi rinawm tlemte an hlu zawk” alo ti a. Politics khela thahnem kan ngaih hle mai te pawh hi pawisa vang nge ni anga, ram kan hmangaih vang? tih te pawh hi zawhna pawimawh tak a ni awm e. Hruaitu nih kan inchuhna te , pawla buaina lo awm fo te pawh hi pawisa avang a ni fo bawk. Tunah pawh hian kan rama sawi neuh neuh ti tam tu chu pawisa vanga lo thleng tho a ni a.
Khawvela dan bawhchhiatna tam ber te zinga mi chu sum (pawisa) vanga thleng a ni thin a. Sum avangin tual an that a, nupa an inthen a, ruk rukna a hluar bawk. Kan ramah pawh hian sum avanga buaina a tam ta hle. Ruihhlo tawlh ruk man te, rukru man te an awm reng, sum(pawisa) hian min va han tibuai tehlul em! Sum (pawisa) itna avang tualthahna thleng hi kan ramah pawh a tam ta hle mai bawk. Chhungkaw kehdarhna lo thlen thinna te pawh sum(pawisa) vang a ni fo bawk. Kan ramah pawh hian eirukna a hluar hle a, heng eiruknate hi a nihna takin han chhuichhuak phei se chuan a rapthlak tih piahlam a ni hial ta ve ang. Kan rin loh deuh deuh hi an man sup sup mai dawn a ni. Kan Kristianna leh kohhrante hi kawrah kan hmang a, inphen nan kan hmang emaw tih mai tur a ni. Khawvela Serial killer hlauhawm tak tak an man chhuah te pawh hi, an hmel han en a dam dup mai; kohhran hruaitu zinga tel ve mai awm tak, mi fel tak ni mai awmte hi an tlat thin a ni.
Kan ram ngei pawh hi sum(pawisa) duhamnain kan khat tual tual a, pawisa hmuhna tur a nih chuan ringtu tiha mawi leh mawilo pawh kan thliar tawh lo. Sum(Pawisa) kan hmuhna tur a nih chuan a bawhin kan bawh huam huam ta mai zawng a nih hi. Isua zirtir zinga Juda Iskariota lo tel ve pawh hi Pathian thu in zirtir tur min neih vang a ni ngei ang. Isua phei hi chuan pawisa a sawi dan hi – sum lem a ni kher a ni; kan mamawh tawk bak duham lo turin min zirtir nasa hle. Mi retheite lah an rinawm na hek lo va, a hausa lahin duh chin tawk an nei hek lo. Hei hi kan Kristian rama mi thenkhatte dinhmun a nih tawh avang hian dan bawhchhiatna hi chu a pung tulh tulh dawn a ni. Tunah chuan poiliticsah pawh sum (pawisa) duhamna tellova ram hmangaihna tak tak nena ram hruaina hna thawk ngam kan mamawh hle mai.
Juda Iskariota anga a tir a Isua’n amah zui tura a thlan ni ve si, sum(pawisa) duhamna avanga Lal Isua hralhtu, phatsantu hi kan ramah engzat tak awm ang I maw? Sum (pawisa) duhamna hian kan ram hi min eichhe mek a, therhlo laka inthiarfihlim ngam khawp a huaisen, midangte aia danglam ngam, Isua zuitu, a tawp thlenga tuar ngam hi kan ram hian ava mamawh em! Mi te mithmuha mi thianghlim leh fel, ringtu tha ni a lang, mi te mithmuh lo va ruk ruk hreh hauh lo nun hi kan paih ngam a, kan hnawl ngam a ngai ta. Juda Iskariota hi kan thiam lovin, kan lo dem viau pawh a ni thei e. Nimahse, Juda Iskariota aia nung chang bawlhhlawh leh duham, Isua hralhtu hi kan lo ni reng thei a ni. Kan rama sum thianghlim lo chheprelh awm thin ni a lang hi a chanve chauh pawhin lo kiang ta se, kan ram hmasawnna chu (tu te tih dan takah emaw) a zuan zuanin a zuang ngei ang. Zoram mipuite hi I harh ila; thinlung kehsawmin, thil diklo chu sirah hnawl ngamin, simna tak tak nen Lalpa I au teh ang u.