Pawl thiltih

  • HC Vanlalruata

Chawlhkar kalta lama kan thuziah kha tuihnih a sawi zau a ngai tlat mai a. Kan hun tawnin a zir/zir loh vangin a pawimawh zual a ni. Chi leh chi inkara boruak chhe siam zawnga pawl ţhenkhatin mawlmang lutuk a thuchhuah siam an ching hi sim vang vang a ngai. Hetianga thiltih hi huaisen vang a ni lova, huaisen fâl bik anga inlantir tumna leh lăr khelh vang mai mai a ni deuh zel. An huaisen tak tak a, an thinlunga awm kha tihpuitlin an ngam tak zet a nih chuan thuchhuah siam lovin mahni ngaihdan angin mimal taka chetlak ngam mai tur.

Mizote hi pawl din zung zung hnam kan ni a. Mizoram chauh ni lovin Myanmar leh Manipur-a kan unaute pawh an bang bik lo. Ram pum huap ni a inchhal pawl ţhenkhat thleng hian tunhma a ţhelh beisei chunga naupang insual ang vela huaisen an ni chawk a. Thu rum deuh chhuah a sorkar hotute thlém beisei ang chi hi kan hmu hnem ta viau mai. Hetiang tih chingte hian Mizo hnam hi chirh an theh a, a hmel an tibal a, khawvel hma-ah an timualpho hle tih an hriat a hun ta hle.

Mizorama pawl tam tak hruaitu ţhenkhatte hi an awmna pawla hruaitu an nihna hmanga politics kailawn a lawn tum an ni hlawm a. Chutiang chu a taka hlawhtlinpui pawh kan nei nual a. Ţhenkhat chu Mizoram leh hnam tana ţangkai em em an awm rualin ţhenkhat erawh chu lalna leh thuneihna atchilh zui a, dinhmun ţha an chelh aţanga ram leh hnam vei ta hauh lote pawh kan hmu nual tho mai. Chutianga ram leh hnam tana thawk zui ta lem lote chu a tlangpuiin pawl hruaitu an nihna remchanga la a, intih lara political party-te tana intihitawmna atana eng boruak emaw siam hluai ching an ni duh khawp mai.

A hming kan tarlang lovang a, Police officer pakhat chuan, “Kan rama pawl ţhenkhat hi chuan he ram tana ţha aiin a chhe zawngin thil an ti nasa khawp mai. Pawl ţhenkhat hi chuan ram leh hnam tana hlawk tur chu sawi loh, a chhe zawng leh hek zawng hlirin thil an kalpui a. Anmahni avanga Mizoram leilung kan chan ringawt pawh hi uiawm tham a ni tawh,” a ti mauh mai. A hmun leh an ram chan zat Mizote erawh chu tun ţumah chuan tarlan kher a ngai lovah i ngai teh ang.

Mizo mipui nawlpui, a tam ber hi remna leh muanna duhtu (peace loving people) kan ni a. Kum 20 chhung rambuai a kan awm khan hrehawm kan ti a, remna leh muanna kan duh thu pawl hrang hrang leh mipuiin kan auchhuahpui a nih kha. Harsa taka kan neih remna leh muanna tihchhiat hi kan phal tur a ni lova, hnam dangin remna duh hnam ni a min hmuh lai hian chumi thai chhe zawng chuan kan chet a ţha hek lo.

Hmanni a pawl pakhatin Mizorama Meitei awmte vaukhanna anga ngaih theih thu an chhuah kha kan la hre ţheuh awm e. Khami a lo hriat khan phailam chanchinbu a thawk ka ţhianpa, vawi tam tak Mizoram a lo kal tawh ţhin chuan, “Mizote chu remna leh muanna duh in ni tih ka hre chiang a, Meitei laka tharum thawh duh an awm tak takin ka ring miah lo,” tiin phone-in min rawn hrilh a. Mahse, he pa ang hi hnamdang zawng zawng an ni ve hauh lo tih kan hriat a ţul khawp mai.

Pawl behchhan a tapchhak zawla thuchhuah hmanga inhrosak kuk kuk a, thil thui thlir pha si lote hian he hnam hmel hi an timawk nasa tawh ngawt mai. A ngam tak tak mipa chu Manipur a an district leh khuate venghim tura kan unaute venbukah ngei han kal mai zawk tur ni awm tak a nih laiin he lai a in lum aţanga vaupung lo tihnat ve satliah ngawt hian Mizo hnam hi khawvel hmuhah a tihmingchhe nasa thei hle tih hi hriat a hun ta.

Mizoram a kan pawl din ţhenkhat hruaitute hi chuan pawl hruaitu an nihna kha politics kailawnah hman ţangkai an tum char char a. An tum ber (final goal) chu MLA nih leh Minister nih a ni ber. Ngaihtuah chiang mah teh u. Pawl hruaitu an nih lai a Mizoram leh hnam hmangaih ber anga inpho ţhinte hi political party-a an luh a, dinhmun ţha an chelh tawh chuan nghavawk hram ang maiin an ngawi zui tlat a. Ram leh hnam chungchang sawi turin an kha a chih a, an awmna political party fak leh an party sawiseltute hnial a tai pawng pawnga ţan bak an ti tawh ngai meuh lo.

Eng pawl ber emaw hruaitu nih lai a hnam thil ni a an hriat na taka bawhzui a, thu hrohrang na pui pui chhuah kha an intihlarna a ni a. Chu an lar vanglai chuh chuan political party an zawm a. An va zawm political party a dinhmun sang chelh leh MLA candidate nih chu an tum ber a ni. MLA candidate an nih a an tlin chuan minister nih kha an tum lian ber chu a ni leh mai a. A bak chu mahni inhaivur kha an tum a ni leh chawk.

Heti mai mai a, an political ball-a Mizo mipui min hmangtute hi ram leh hnam hmangaihtu a chhiar tlak an ni lo chauh ni lovin pawl hruaitu an nih lai a lăr an khelh luat hi ram leh hnamin a tuar fo zawk a ni. A thuhrimin mimal a nghet taka ding ngam a, tuiluang sulet zawnga ţan khawh ngam lo, pawl hruaitu an nih hmachhuan a, an pawl mite an hnunga an awm mai vanga vaupung tina ve chauhte hi huaisen a ngaih leh ngaihsan tlak an ni lo hrim hrim.

A bik takin chi leh chi, hnam leh hnam, sakhua leh sakhaw inkara boruak chhia leh intualvuakna leh tharum thawhna chawkchhuak thei thilah hi chuan fimkhur a ngai em em a ni tih hi hriat a hun ta hle. Eng hnam ami emaw-te’n thil an tihsual avanga an hnampui tih vanga pawisawi ve lo laka tharum lo thawh ve ngawt emaw, kutthak hnawih tura mi fuihpawrh anga ngaih theih lakah hian kan fumkhur hle tur a ni bawk. Hetiang kawnga kal fawrte hi lăr duh leh midang ai a ram leh hnam hmangaih zawk anga mi’n an hmuh duh vanga thilti an ni chawk.

Mizo hnam chu remna leh muanna duhtu kan ni tih a lang chhuak leh ta hi a lawmawm ngawt mai. Chutih kara kan hnam hmai timawk thei zawnga pawl thuchhuah pahnih/khat lo awm kha a pawi vawng vawng tih loh rual a ni lo. Rilru sa/so bulh (emotional) avanga hnam pawikhawih hi a pawi em em a ni tih Manipur buai aţang hi chuan zir chhuak thei ila. He ram leh hnamin remna leh muanna a neih hlu tak hi vawnghimin tihchhiat i phal lo ang u. Hnam dang huat hi hnam hmangaihna a ni lo.

Leave a Reply

error: Content is protected !!