India-a thlaa inkah kai a tumna thar, Chandrayaan-3 chuan thla a helna tur kawng a thleng ta tih an ram space agency chuan Inrinni zan khan a sawi.
Spacecraft-ah hian orbiter, lander leh rover telin July 14 khan kah chhuah a ni a. Lander leh rover hian thla hi August 23 emaw, 24-ah emaw a thlen beisei a ni.
A hlawhtling a nih chuan India hi thla chhim tawp (south pole)-a tum thei hmasa ber a ni ang.
Thlaa hlawhtling taka tum thei ram palina a ni dawn bawk a, a hmain US, Soviet Union ni thin leh China an lo tum tawh bawk.
Spacecraft hian khawvel hi chawlhkar khat chuang a hel ang a, Thawhlehniah hian translunar orbit-ah a lut tan thei dawn a ni.
India-in thla leilung zirchiangtu tur thlalem a kah chhuah pathumna, Chandrayaan-3 hi a hmaa hlawhchhamna a lo neih tawh atanga inzira an kah chhuah a ni.
Kum 2008 khan a vawi khat nan thlaah hian inkah kai a tum a, kum 13 a liam leh hnuah an bei tha leh a. A hmasa berah hian thlaah hian tui a awm tih an hmu a, hei hian chhunah chuan boruak (atmosphere) pawh a nei ngei ang tih rinna a lian hle.
Orbiter, lander leh rover keng tel tho, Chandrayaan-2 chu July, 2019 khan kah chhuah leh niin duhthusamin an hlawhtling lo va. Orbiter chuan tun thlengin thla helin a la zir reng a; mahse, lander-rover hi a tum anga fel faiin a tum thei lo hlauh thung.
Indian Space Research Organisation (Isro) chief Sreedhara Panicker Somanath chuan a hmaa an lo chetsual tawh dan leh a chhan hrang hrangte an zir uluk hle a, Chandrayaan-3-ah hian chungte chu an siam tha tih an sawi a. Thlalem hi kg 3,900-a rit niin Rs. tluklehdingawn 6.1 man hu vel a ni.
Lander hi Isro dintu hming chawiin Vikram tih a ni a, kg 1,500 chuanga rit niin kg 26-a rit rover, Pragyaan tia an vuah chu a keng a, hei hi Sanskrit tawnga ‘finna’ tihna a ni.
Thawhlehni khan Isro hian spacecraft hian a kal tur khawvel a hel tur chin chu zovin thla lam a pan tan tih Twitter-ah an tar lang.
“Isro-in a kah chhuah spacecraft chuan a hel tur ang a hel zo ta a, a dawt lehah a thlenna tur chu thla a ni,” an ti.
Tunah chuan craft hian thla helna tur a thleng tan mek a, scientist-te chuan a rocket thlawh chak zawng chu zawi zawia tizawiin him dam taka Vikram hi a tum theihna tur a ni.
A tum hunah ke ruk nei rover hi inperh chhuakin thla leilunga lung leh khuar leh ruamte a fang ang a, thil pawimawh a hmuh leh thlalakte lei lamah a thawn ang.
“Rover hian hmanraw pawimawh panga a keng a. Hengte hi thla leilung pianhmang a lak theihna tur te, a boruak (atmosphere) awm dan hriat theihna tur te, a leilung inthuah thip dan zirna tur hmanrua te a tel a, thil thar kan hriat phah ngei kan inbeisei,” tiin Somanath chuan a sawi.
Thla chhim tawp hi tun thlengin zirchianna la awm mumal lo a ni a, a hmar tawp hi chu ram dangten an lo dai tawh thin a. Scientist-te chuan heng lai hmunah hian tui a awm reng an ring hle a ni.
India chauh hi thla lam hawi an ni lo va, tun hnaiah ram dangte pawhin an thlir nasa a. Scientist-te hian a chungchangah hian hriat belh tur tam tak a la awm ngei an ring a ni.