- Lallunghnema, Charity Lodge
Tun tum chu consumer-ten dikna leh chanvo an neih theih nana kan hma lakna kawng khat lehkhabu thu ka sawi dawn a. Consumer ngen ngawl, a dikna leh chanvo humhalh na chang hria kan buaipui dan ka sawi ang.Chumi piah lamah chuan Gas man thu hla kan sawi bawk dawn a ni.
Kan sawi fo tawh thin,kan sawi leh thin ang, Mizoram hi customer- te lalna ram a lo nih theih nan kawng hrang hrangin hma kan la ve thin a. Pawl leh mimal tha hnem ngaihna atangin kan bei hlawm a ni. Duh thuhmun kan tih rualin duh dan erawh a rual thei lova. Vei dan pawh a inang thei hek lo. Kei pawh hian awareness ringawt tawk zovin ka hre lova, a tak taka mi harsate lo buaipui hi tulin ka hria a.Chu bakah boruak siam zauh zauh a ngai a ni. ‘ti hian kan bei ta zel a ni.
Chak takin hma la thei lo mah ila, a sawt a, a tha viau bawk a ni. Hetiang hi tuna kan hmalakna chu a ni.
1) Complaint lo thleng kan buaipui : Complainant-te thu leh hla kan lo ngaihthlaksakin a tul dan a zirin kan biaksak nghal thin. Thil nuam tak erawh a ni lo. Hetianga hma lak hi theih chuan a tha ber, practical service a ni a, thiam leh fimkhur taka sumdawngho hi va dawra biak erawh a ngai hle a. Diplomacy tha tak nen va biak chuan an lo inhawng ve em em thin a,hlawhtlinna bul ber pakhat a ni. Awareness neih dan tha ber pawla ka ngaih a ni.
2) Ziaka rawngbawlna :
Chanchinbu hrang hrangah kum engemawzat chu consumer puala thu leh hla neih thin a ni a. Article pawh kei phei chuan ka ziak thahnem tawh khawp mai.Mahse,ka uang lo!
Chanchinbua chhuah tur article ziahte, lehkhabu buatsaihte hi a tha em em a, a tangkai em em bawk a ni,tih hi ka thiante sawi dan a ni.
Harsatna kara thu lawmawm lam :
He article ka ziah lai hian Salem Venga kan thianpa chuan min rawn fâwn a. A chhungkhatten Aizawl khawpuia Dawr lian taka insakna bungrua an leinaa an lungawi loh thu leh tanpui tura min beisei thu a ni. Kei chuan chiang taka an harsatna ziak tur leh an hming pum leh phone number ziak tel turin ka ti nghal bawk a.
Tichuan, a tawi zawngin sawi mai ila, thil hriat tur tul ka lak khawm hnu chuan Dawr neitute chu ka va biaksak a. Hetianga hmel hriat ngai lohte hnena thil va sawi hi a chang chuan ka hreh deuh thin a. Thang khat lian zet hetianga harsatna tawkte lo puih hi ngaia neih a har khawp mai.Tichuan, he dawr neitute hi ka va biaksak ta a ni.
A tirah chuan an customer-te nena an inkara harsatna an neih chungchangah hian an customerte an dem thu min lo hrilh mawlh mawlh a. An customer-te laka an lawm loh thu pawh an sawi nasa hle bawk a ni. Kei chuan, tha takin ka sawipui zel a. “Ka pi hei nangni hi dawrkai lian tak in ni a, in hming pawh a tha hle a. Customer-te pawh in lo ngaihsak tha thin hle tih pawh ka hria a. I thil sawi zawng zawng hi a dik vek ang. Mahse customer hi an thuhmun vek lova, hawihhawm an awm a, hawihhawm lo an awm bawk ang tih ka ring. Rilru zau tak in put a ngai a ni. Lo hre thiam ula, an harsatnate chu lo hriat thiamsakin an beisei ang chuan lo tihsak ula,a lawmawm hle ang. In bungrua chu an lo thleng duh a nih pawhin, a aia man tlawm zawk an leisak dawn tho che u a, tha takin lo tihsak ta mai ula,ka duh hle mai.
“Han insawi kaw law law ila, kei hi kum eng emaw zat liam ta ta atang tawh ah khan Consumerte hi ka buaipui thin a ni.Voluntary service a ni a,hlawh kan nei lova,lawmman ka la ngai hek lo.Aizawl District Consumer Dispute Redressal Commission-,ah hisn Member ka ni ve tawhin Oresident charge ka la taeh thin bawk.In hriat thiam theih tur zawngin han sawi ila,Consumer Court an ti bawk thin a.Thil leitute leh hmangtute Complaint kan lo ngaihtuah thin a.Dawrkai eng emaw zat chu hrem an ni thin a.Customerte chu consumer an niin Right an nei ve si a, Consumer Protection Act-ah pawh Right to Choose a awm a, Unfair Trade Practice a awm bawk. Chuvangin an beisei ang hian lo tihsak hram turin ka duh che u a ni”, ka ti a.
Tichuan, ka thianpa chhungte beisei ang chu an lo tihsak ta nge nge a,lawm takin an hawtir thei ta a ni. Anni,heng an customer hian an lawmthu ha hipin an sawi a, ka thiannpa paeh chuan an lawmzia thu min hrilh bawk a ni. Kei pawhin ka lawmpui khawp mai. An dinna ngaia an din tlat avang leh Dawrkaite fel avangin Rs 9000/- chuang lai an hum thei a ni, tih complainant hnai vaite hian min hrilh a ni.
He thil ka sawipui laia dawr neitu tawngkam hi mawi ka ti em em a. Ka dam chhung pawhin ka theih nghilh ka ring lo. Chu dawrkai nu chuan an customer-te demna thu a chhak chhuak nain a tawngkau chheh pakhat erawh chu a ngaihnawm hle. “An hnuaia awm kan nih avangin” tih hi.Tlawmna nun neitu tawngkam a ni.
Dawrkai tam zawk hi chu an inluling hle a. An customer-te lakah an chapo hle bawk. Mahse, he nu hi chu a chapo ve tlat lo, niin ka hria! ‘Customer is King’ tih hi a hria a ni ang, ka ti hial a ni. Remchang hmasa berah he dawrkainu hawihhawm tak dawrah hian thingpui sen ka la in ngei ka beisei.
He dawrkai nu ang hi Dawrkai sumdawng ho zingah hian eng zat tak awm ang maw,ka ti a ni.Inpâng aw zial mup mup tham awm se, kan ram hi a va thianghlim dawn em ! ka ti ta hial a ni. He Dawr hming hi ka thup a ni.
Kan thupuia kan tarlan ang hian consumer lam hawi lehkhabu 7-na atan Consumer-te Zalenna tih chu pho chhuah thuai ka tum a.He bu hi a chhah viau dawn a phek 300 chuang zet zawt a ni ang ,a man pawh cheng zathum a ni ang.Chhiar man hla tak erawh a ni ngei chhap ang. Mitin, chhungkawtin mamawh, ram tana tul a ni, ka han ti ve leh ngawt ang e. Consumerte humhalhna lam ka ziah thin hi lehkhabu dang ang a nih loh avangin chhungkawtin, mitin mamawh ni si hi, helam ka ziakte hian bengkhawn a hlawh lem lo em ni,ka tih chang a tam mai! Consumer right leh issue lam ka ziak hi mi puitling piangin tha an ti deuh zel a, mi puitling lo a piangin an lawm lem lo thin tih hi ka thutlukna a ni. Ka awmna whatsapp group-ah te hian consumer right leh issue sawi ve thin mah ila, ‘like’- tu ka nei ngai meuh lo.
Kan sawi fo thin angin Mizoramah hian consumer-te kan zalen lova, nitin harsatna kan tawk thin. Chuvangin zalenna kan mamawh a ni. Mizoramah hian Consumer-te Zalenna a thlen theih nan kan beih hram hram a tul a ni. Pathianin rem a tih chuan ‘pui’ takin he lehkhabu hi kan tlangzarh ve leh ang, Centre for Consumer Education hawnna kan neih theih nghal ka beisei bawk a ni.
Chhungkawtin tangkaipui, a tel lova kan khawsak theih ngai loh Eirawngbawlna Liquefied Petroleum Gas (LPG) man tihhniam a nih thu hla hi ka’n thai leh lawk ang e.
A theih chuan in lo chhinchhiah dawn nia.In tangkai pui khawp ang. Thil reng reng chhiar liam puat puat lo deuhva chhinchhiah thlap zel hi mi changkang awm dan tur a ni ngai e.
Sawrkar Laipui chuan ni 29 August 2023 khan LP Gas man cheng 200 a tih hniam turin a rel tlu a. News-ah a lang chuai chuai mai!Thil lawmawm tak a ni.India ram pumpuia hman nghal tur a ni. Distributor-ten stock hlui an neih pawh an rate chu a tihniam ve mai tur a ni. IOC leh marketing company in thuchhuah an siam angin hetiang hi rate thar chu a ni.
1) 14.2 kg – Rs. 1055( Retailed Selling Price)
- GST leh home delivery rate a huam a ni
- Mizoramah chuan distribution point a sem a nih chuan Rs. 7.50 belh a ngai a.
Tichuan Rs. 1062.50 sen a ngai a ni.
*Home delivery a nih chuan Rs. 70 pek belhin Rs. 1125 sen a ngai thung.
Gas i lak hmain buktir zel tum rawh.
Home delivery tih tum rawh.
Gas i lak dawnin hmanhmawh suh.
Endik hmasa ang che.
Consumer i nih angin huaisen rawh.
Harsatna i neih chuan,
Centre for Consumser Education pan rawh.