- H. Lalroluahpuia
Jabeza chuan, “Aw, mal mi sâwm ngei ngei la, ka ramri hi mi zauh la, i kut chuan mi awmpuiin lungngaihna ka chungah a thlen loh nân sual lak ata mi thiar fihlim ang che,” tiin Israelte Pathian chu a au va. Tichuan Pathianin a thil dil chu a hlawhtlintîr a. (I Chronicles 4:10)
Pathianin min khawngaih a, kum thar duhawm tak kan lo thleng leh ta reng mai – Malsâwm hi kan va han ni bîk tehlul êm! Min hruaitu Pathian hnênah lâwmthu sawi ila; Lalpa chu fakin awm rawh se! He hun thar hi kan zavaia tâna kum hlu leh hriatreng tlâk, kum malsâwm a nih ngei theihna tûrin Pathian duhzâwngatawngtaina nên bultan thar lehtheuh ila. Seng khâwm hna thawk tûr mi dang an awm chuang lova, remna siamtu nihlawhna hi kan chanvo a nih angin, hmangaihna nên inpumkhatna rawngbâwl hna thawk ila. Pathian hnên ata lâwmmantha ber chang tûrin ram tha zawk lam i pan zêl ang u.
Mihringte hi hmasâwn tûra siam kan ni. Pathian hi tih tawh lam chauh thlîrthîn ni sela chu, mihring nunah hian hmasâwnna a awm ngai lovang a;than duhna leh tumna pawh kan nei kher lo vang. Rahbi thar duhawm zâwk kai tûr leh kan nun hluia kan lo tih sual tawhte thiltha zâwka thlâkthlengna remchâng kan neih theih nân he hun thar hi Pathian duhsakna avânga pêk kan ni. Chutiang chuan kan tum ber chu hmasâwn a, hlawhtlin a ni a – Chu nun siamtu chuan kan hma huna thil tha zawk kan tih tûrte hi nghâkhlel takin a lo thlir ve rêng a ni. Kan tuh chin bâk seng tûr kan nei ngai dâwn lo a ni tih erawh kan hriat thar fo atha ang.
Hun liam hnu chhuangtute’n Pathian lung an ti-awi zo ngai dâwn lo. Hei hi mi sual ber atanga mitha zâwk nia inngaite thlenga kan vânneihna a ni. He khawvêl leh chatuan thleng pawha nun duhawm leh malsâwm nei tûrin bultannatha siam thar lehtheuh ila. Kan lo dai sual tawhte hriatsak reng kan ni dâwn lo chauh ni lovin hunin a liampui tâk kan thiltha tih tawhte ngei pawh khân min chhandam ngawt dâwn lo. Engkim tâna kori-tu tûr zâwk chu he hun thar hi a ni.
Kan nun hlui avânga beidawng mai tûr kan ni lo. Hlimin lâwm phawt ila, beiseina thar leh ngaihtuahna tharte nên hmalam pan zâwk tûr kan ni. Kan hlimna tûr atâna mawhphurtu chu keimahni chauh hi kan ni a; atha thei ang bera nun hmang zêlin; tauhna leh vuivaina te bânsanin, a êng zâwnga thlir thiamna neih tum tlat ila, hmasâwnna kawngah thui tak min hruai ngei ang.
Ringtute hi siam kan nihna Kristaah thiltha ti thei kan ni a. Sual kalsana keimahni leh mi dangte tâna malsâwmna ni tûra buatsaih lâwk kan ni bawk. Krista nî thlenga tihfamkim kan nih theihna tûra hnatha zawk zel thawk thin tûr kan ni. Pathian hian mawhphurhna min pêkte hlen chhuak tûrin theihna min pethîn bawk, a fa duh takte kan ni rêng a.
Sumin a lei phâk loh chawlhna leh zahawmna te hmu tûrin kan nihna dik tak hi kan hre tûr a ni a; kan lungawipuiin kan hmingthatpui ber tûr a ni. Kan duhna leh tumna rilru a dik a, kan thlen tumna hmun a dik a, kan kawng zawh a sual loh chuan kan hlawhchham ngai lovang. Dikna hi hnehtu a ni a, hlawhtlinna hi rim taka thawkte chanvo a ni. Pathiantihna avânga khawvêl mite tih ang ti ve lo kan ni tûr a ni a. Kan neih loh avângatap mai lovin kan neihte avâng zâwka Pathian hnêna lâwmthu sawithîn tûr kan ni bawk.
Kan lamatang Pathianin hnehtu ni tûrin min din a. Hrehawmna lo thlengthînte hian mamawhtute phatsanna/haiderna remchâng min pe lo va. Mi, an dinhmun leh nih mêkna atanga rahbi thar kaitîr hi hnehtute chanvo niin, thilsiam dangte tâna Pathian hmanrua ni tûr kan ni.
Pathian hi amah hmangaih bertutethatna tûra engkim hmanga hnatha thawhsakthîn a ni. Tisa leh thlarauvah kan mamawh ang tak malsâwmna thar kan chan theih nân nun leh thiltiha Pathian hmangaih bertu kan nih a ngai. Kan nun hruaitu lo ni zêl se. Pathian leh a thute hi hriat fiaha rin chauh tûr ni lovin rinnaa fiah zâwk tûr a ni ang; ani chu a rinawm a. Pathian hmangaih bertute’n an tisual ngai lo!
Tun dinhmuna Mizoram leh hnam, Kohhran leh khawtlang, chhungkua leh mi mal tin mamawh chu danglamna tha zawk a ni a – Pathian duhzawng a ni bawk. ‘Nazareth Manifesto’ kha en ila – Danglamna tha zawk thlentir hi Isua tum ber pakhat a ni a, chhandamna hmangin a lantir bawk. William Carey chu India rama Chanchin |ha hril tura koh a nih anga a lo kal khan a rawngbawlna hmuna mite mamawh a hriatna chuan rawngbawlna zau zawk a neihtir a. India rama hmeithai hal hlumna dan (Sati) chu December ni 6, 1829-ah khan tihtawp a lo ni a, nunna hlu tak chu chhanhim a lo ni ta zel a ni. Hei hi danglamna tha zawk chu a ni – Khawvel hian ringtute tel vena hi a hre thei thin tur a ni dawn lo’m ni? Kan khawvel hi thlir ila, “Kei zawngin Pathian tihna avangin chutiang chuan ka ti ve lo…” tia mi dangte hmangaihtu kan nih thar theuh a ngai bawk ang.
“Sual kalsan la, thiltha ti rawh; remna zawng la, a umin um rawh,” tih hi “Lalpa chu ring la, thiltha ti rawh; he ramah hian awm la, rinawmna ûm zêl rawh,” tih tluk zeta hlu hi a ni ang a – Ringtute nih dan tur atana Pathian duhzawng a ni ang tih pawh a chiang. Kan rinawmna tur chu Pathianah a ni a; sual kalsana thil tha tih hi kan nun a nih phawt chuan, “mi fel chu kalsana a awm ka hmu ngai lova, a thlahte chaw khawn pawh ka hmu ngai hek lo,” tih hmang hian keimahniah Pathian rinawmna a lang chhuak ve thei ngei ngei ang. Kristaa chawl chunga hmalam pan mekte nun hi he khawvel bakah, chatuan thleng pawha nun hlawhtling leh awhawm ber a ni ang a – Sual ata chhandam tawhte chanvo a ni thung ang. Kan zavaia nihlawhna han ni hlauh sela aw…
Mizoten kan zir thar fo ngai pakhat chu sual chungchang hi a ni: Bible-a sual sawina tawngkam – Chatta’th (Heb.) tih leh Hamartia (Gk) tih te hi ‘kawng dik pensanna/thil tum ber thelhna,’ tihna a ni. Mihring tumah hi tihpalh thil thua piang kan awm lova, hlawhchham ringawt tura siam kan ni hek lo. Pathian aia hnuai deuh chauha siam kan ni a, theihna pek kan ni bawk – Kan nep thiang lova, kan zavai hian mi hlu tak vek kan ni! Chutih laia keimahnia Pathian duhna te kan bosalh a, siam kan nih chhan anga kan nih tur ang tak kan nih loh ringawt hian sual a tling. Sual chu hlawhchhamna, hlawhchham chu Pathian laka sual tling a ni. Isua tawngkam hawh a, “Kal la… ti sual leh tawh suh,” kan intih hian kan duh leh beisei ang takin kan lo la hlawhtling lo deuh a ni emaw kan lo hlawhchham fo tawh zawk a nih pawhin hlawhtling ve tawh ngei ngei ang che, kan intihna a ni. Hei hi, bultanna thar nen, kan zavaia tana Pathian duh dan pawh a ni ang tih pawm ila. A laka thiam kan chan ve theihna tur atana rahbi hmasa pawh a ni mai thei a nia – Sual kalsan zel nun hi… Taihmak erawh a ngai ang.
Sual chu eng nge a nih chiah tih thuah erawh buai lo ila. Pathian leh keimahnia ‘kar’ min siamtu – Inthiam lohna te nena Pathian laka mi hrang chan min chantirtu thil eng pawh a ni thei. Entirna’n, zu hi amah ringawt chuan sual a ni kher lo mai thei, mahse Pathian min siam chhan ang tak kan nih loh phahna a nih chuan keimahni tan zela sual tling a ni mai. Sual chuan Pathian duhzawng hnawlin, mihring duhzawng leh chakna tihpuitlinna a ni a, Pathian pawi a khawih a, Setana lawm a siam thin.
Jabeza chu Pathian hnênah malsâwmna dilin atawngtai a; a hun lai khawvêla thiltha ber ber a dil a ni (I Chro. 4:10). ‘Pathian duhzâwngatawngtaina’ tiin sawi a nithîn – Lei lama nihlawhnaah tâwp mai lovin sual lak ata chhandamna (fihlim) a dil a ni. Pathian a lungawi a,tawngtaina hlawhtling kan hmu ta! Kum 2024-ah hian Pathian duhzâwngatawngtaina nên nun duhawm zâwk, malsâwm leh hlawhtling tak kan lo neih thar lehtheuh theih nân min hruaitu Krista lo ni zêl rawh se…