Chinese lawngin Maldives a pan, India beng a verh

Chinese enthlatu lawng (spy ship), ‘research’ tih nana hman nia sawi chuan Maldives a pan mek a, hei hian New Delhi beng a verh hle.

Tun hnaiah Maldivian minister pathumin Prime Minister Narendra Modi-a an sawi dan avangin India leh Male inkar hi a khi mek.

Marine Tracker app pakhat chuan Chinese lawng hian Indonesia vaukam chhuahsanin Java leh Sumatra inkar, Sunda Strait-ah a lut a, February 8-ah Male thleng hman tur angin a tar lang.

Geospatial expert Damien Symon chuan he lawng hian kum 2019 leh 2020 khan heng lai vel hi a lo zir chiang (survey) tawh niin a sawi.

Lawng hian Beijing-a Maldives President Mohamed Muizzu leh Chinese President Xi Jinping te an inkawm hnu lawkah Indian Ocean Region (IOR) dai lut tanin hei hi sipai lama ram hnih inkungkaih tharna ni theia ngaih a ni.

Muizzu-a hi inthlan a chuh laia an ram atanga ‘India chhuahtir’ tlangaupuitu a ni a, March 15 hma ngeiin Delhi chu an rama Indian sipai awmte leh an bungrua la chhuak vek turin a lo ti tawh.

Ton 4,300 zet, Xiang Yang Hong 03 hi ‘research’ lawng an tih huanga mi niin Indian Ocean mawng vel zirtu a ni a. A zirna hmang hian thil pawimawh tak tak pawh hriat niin tui hnuaia lirnghing te, tui awm danin nghawng a neihte pawh hriat theih phah a ni a. Hetih rual hian nakin zelah China-in tuihnuailawng leh submersible drone te an tirh theih dan tur pawh a zir nghal bawk.

Xiang Yang Hong 03 chauh lo pawh hi Chinese spy ship zinga tun hnaia IOR-a che tla a ni lo va. ‘Research vessel’ dang leh indo lawngte pawh India hnai, a chhim leh khawthlang, Sri Lanka hnaih thlengin hmun liah hmuh a ni tawh.

Hambantota, Sri Lanka; Karachi, Pakistan; Djibouti, Horn of Africa leh tunah Maldives hnaiah a awm dawn a, Beijing hian India khawthlang lam a hawi zel a ni.

August, 2022 khan NDTV chuan thlalem atanga thlalakah Djibouti-ah Chinese naval base a awm tih a lo tar lang tawh a, hei hi Beijing indo lawng bakah helicopter chena chhawpna a ni thei nia ngaih a ni.

Djibouti base hi ram danga China-in sipai hmun a neih hmasak ber a ni a; mahse, a hnuhnung ber a ni lo.

Nikum July khan British chanchinbu, The Guardian chuan Hambantota, Bata, Equatorial Guinea leh Pakistan-a Gwadar te chu nakina Chinese naval base la ni thei tur a nih thu a tar lang a. Hetah hian Sri Lanka lawng chawlh hmun pakhat, Chinese bank hnen atanga $ maktaduai 307 zet a puk hmanga sak pawh a la ni thei dawn tih a tar lang bawk.

Chinese firm-in Hambantota hi a thunun tawh a, indo lawng awm theihna tur a nih thuai rin a ni a. Kum 2017 khan Sri Lankan sorkar chuan sum lama an talbuai laiin $ tluklehdingawn 1.2 a puksak tawh a, China tana inhawng tak tur ram an ni thei bawk.

Hetih lai vel bawk hian Djibouti base-a Chinese lawng, thlalem leh intercontinental missile hmu thei chu Hambantota-ah a awm bawk niin sawi a ni a, ni ruk lai a ding nia sawi a ni.

India chuan he lawng, Yuan Wang 5 hi a ngaimawh hle a, amahah hian ballistic missile kah hriat theihna a awm a. Hetih lai vel hian Indian sorkar chuan Odisha vaukamah a missile a enchhin lai vel a ni.

Yuan Wang 5 hian Automatic Identification System (AIS) neiin Lankan tuipuiah a awm a, ‘research’ erawh a ti lem lo nia hriat a ni.

Hemi hnu thla rei vak lovah hian Chinese spy ship dang, Yuan Wang VI chuan India-in a missile a enchhin dawn lai velin Indian Ocean a lut bawk a. Heng thil hi kum 2014-a Lanka-in an rama Chinese nuclear-sub chawlh a phal hnu vekah a ni.

Nikum November-ah khan thlalem thlalak atangin Chinese indo lawng, tuihnuailawng leh lawng rualte Karachi vaukamah an ding tih hmuh a ni bawk.

Chanchinbuah chuan ram pahnih lawng sipaiten nunchan an zir nia tar lan ni mah se Chinese sipaiten Indian vaukam hrul an hriat theihna atana remchang nia ngaih a ni.

Hemi hma lawk hian Chinese ‘research’ vessel dang, Shi Yan 6 chu Sri Lanka khawthlang tuipuiah darkar 48 chhung marine research a neih phalsak a ni tawh bawk.

Chinese tuipui sipaite bungrua chevel hi Indian Navy tan uluk taka thlithlai a ngai nia ngaih a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!