Kartawpah Nitish Kumar-a’n eptu party-te tanrualna, INDIA a chhuahsan leh hnu leh tun hnaia thil thleng avangin India-a inthlanpui lo awm mai tawh turah Prime Minister Narendra Modi paih thlak tumtute inkarah khi a awm mek.
Kum 72 mi, Kumar-a kaihhruai Janata Dal United (JDU) hi eptu party 20 chuang intelkhawmna, INDIA-a tel thin niin March leh May inkara Lok Sabha inthlan lo awm turah Modi-a kaihhruai BJP sorkar paih thlak tum an ni.
Mahse, Pathianni khan Kumar-a hian chhuahsanin BJP kaihhruai tangrual, National Democratic Alliance (NDA) a zawm leh ta a. Darkar reilo te kar danah chief minister atanga bângin a thawhpui tharte nen lak luh zui lehnghal a ni.
India mipui tluklehdingawn dawnin sorkar thar tur an thlan nan thla hnih awrh chauh a awm tawh laia Kumar-a chet dan hi eptute tan chuan a pawi hle a. A vawi thum nana tlin leh tum, Modi-a paih thlak an tumna kawngah harsatna lian tak a ni dawn.
Kumar-a’n INDIA a chhuahsan hma lawk, kar hmasa khan an thenawm, West Bengal chief minister leh Trinamool Congress (TMC) party hotu, Mamata Banerjee-i chuan India-a eptu lian ber, Congress party kaihhruai tangrual hi an lo chhuahsan tawh a. He tanrualnaa telte hi Congress bakah hian regional leh state bil party an ni deuh ber.
Banerjee leh Kumar te hian INDIA an chhuahsan chhan hi Congress an puh ve ve a. An tum ber, bial 543-a Lok Sabha inthlan turah an duh dan a inang thei lo.
- Congress leh regional party-te inkar
INDIA-a telte hian parliament inthlan lo awm turah BJP leh NDA-a an tanpuite hneh an tum ber a. Eptute hian an kalphung inang lo deuh mah se BJP duh lohna avangin an lungrual thei niin an inngai hlawm a, eptuten inrem lohna thin an neih tam tak chu do inang an neih avangin an tangrual thei turah an inngai.
An duh dan hi sawi chuan awl mah se candidate tur tihfela a tak taka kalpui chu thil awlsam a ni lo thung.
“Regional party zawng zawng hian Congress lakah hian phut an nei theuh va, an awmna chin theuhvah an chan tura tih bial aia tam theuhvah din an phut hlawm a ni,” tiin political analyst leh psephologist Sanjay Kumar chuan Al Jazeera hnenah a sawi.
Hei tak hi JDU General Secretary KC Tyagi pawhin an duh loh a nih thu a sawi a. Congress hian hmun ruak chu hnawh khat zel an duh a, regional party-te tan hmun an kian duh lo niin a sawi.
“Congress thatna state-ah chuan bial khat pawh mi dang an pe duh lo. Regional party-te an lenna state-ah pawh an thawhpui party-te zarah bial chan tam an tum bawk,” a ti a. “Hei hi kan laka an rilru put hmang chauh a ni lo va, tangho zinga mite zawng zawng laka an duh dan a ni a, an kianga awm reng hi a hahdam lo a ni,” a ti.
Hetiang bawk hian TMC hruaitu, Banerjee-i pawhin an tanhona atanga an chhuah chhan ber chu Congress nen bial dinna tur inchan sem danah an inmil thei lo chu a nih thu a sawi ve bawk a. An state bikah chuan anmahniin an chuh zawk ta mai dawn niin a sawi.
Bial inchan sem thua an inrem theih loh mek lai hian Congress hruaitu, party president pawh kum 10 lai lo ni tawh, Rahul Gandhi-a chuan Bharat Jodo Nyay Yatra a kalpui mek a, hei pawh hi JDU leh TMC hian engmah an hriatpui lo nia sawi a ni.
Gandhi-a hian nikum khan chhim atanga hmar thleng kawng zawhin Bharat Jodo Yatra a lo kalpui tawh a, hetiang hian tun lai hian khawchhak atanga khawthlang thleng kal a tum leh mek.
Banerjee-i leh Kumar-a te hian ro an relna state-ah ngei pawh yatra-a a kawng zawh tur hi hrilh hriat an ni lo niin an sawi a. JDU phei chuan he thil hi Congress programme pakhat, Gandhi-a vawrh lar tumna mai a nih thu an sawi a, party chuan INDIA hming puin programme a siam zawk tur a nih thu an sawi.
INDIA-a telte hian Congress-in bial inchan sem dan tur a tikhawtlai niin an puh bawk.
Nikum khan Congress hi chhim lama Karnataka leh hmar lama Himachal Pradesh inthlanah hnehna an chang a. Hetih lai hian hmar lama Madhya Pradesh, Chhattisgarh leh Rajasthan-ah December khan an chak lo thung.
Banerjee-i leh Kumar-a hian Congress hian heng state pathumah hian hnehna an chan ringin Lok Sabha inthlan atana bial inchan sem dan tur an sawn zel niin an puh a, state inthlanah chaka mal leh mala BJP nena inbeih an tum rilruk vang niin an sawi a. Chak sela chuan an tanhonaah hian Congress hi an lian lehzual dawn reng a ni.
- INDIA leh INDIA inkar
Tanghote hian state thenkhat, Punjab leh Kerala angah chuan harsatna an nei tho bawk a, INDIA-a telho vek siin an inep nasa a, BJP an tel ve zel bawk.
Punjab-ah hian INDIA-a tel, Aam Aadmi Party (AAP)-in ro an rel mek a, eptu lian ber chu Congress an ni lawi a. AAP hian Delhi-ah pawh thuneihna an chang mek bawk.
Hetiang deuh bawk hian Kerala-ah Left Front-in ro an rel a, Congress chu eptu an ni tlat bawk.
Banerjee-i leh Kumar-a te kar liam taa an chhuah hnuah Punjab-a AAP Chief Minister Bhagwant Mann chuan an party-in Lok Sabha inthlan hi anmahniin an chuh dawn a, Congress an thawhpui dawn lo tih a puang ve nghal.
Hetih lai hian AAP chuan Punjab-a bial inchan sem dan tur sawiho mek a nih thu an sawi bawk a, state dang thenkhatah chuan a thuphungin Congress nen an inrem tawh niin an sawi a, heng zingah hian Delhi pawh a tel.
“Congress nen hian vawi hnih kan thukhawm tawh a, an hruaitute pawh an tel a. State eng emaw zatah indawrna nung tak neiin thil tam tak kan sawiho a ni,” tiin AAP thupuangtu leh Delhi MLA Saurabh Bharadwaj chuan Al Jazeera a hrilh a. “Kan inching fel tep tawh,” a ti bawk.
“Punjab-ah erawh kan state unit hian thawhpui an duh lo va; mahse, thutlukna tawp erawh kan la siam rih chuang lo,” a ti bawk.
Delhi-a party hruaitute tan hian an state unit duh dan lo hawia thutlukna siam hi thil awlsam a ni ngai lo va, hei hi Congress leh regional party-te inkara harsatna thlentu pawh a ni thei zel.
INDIA-ah hian khi awm mek mah se state thenkhatah erawh bial inchan sem dan tur sawiho mek zel a ni a. Akhilesh Yadav-a kaihhruai Samajwadi Party (SP), BJP rorelna Uttar Pradesh-a eptu lian ber chuan parliament inthlan turah hian an state-a bial 80 awmah bial 11-ah Congress dintir an phal tih a sawi.
SP thupuangtu, Ashutosh Verma chuan INDIA-a tanghoten inremna an neih angin state tinah state chhunga huhang ngah zawk party zelin bial inchan sem turah thutlukna an siam thei niin Al Jazeera a hrilh.
Verma hian state dang thenkhat, Punjab angah chuan INDIA-a telte hi a lian ber leh a dawttu an ni a, an karah pawh inbeihna a awm thei niin a sawi.
“Tanghote kan thutkhawmah Punjab leh Kerala angah chuan thil thuhmuna inthlan beih tha kan ti a. Heng state-ah hian BJP chu No. 3 emaw, 4 emaw daih an ni a. Heng state-ah hi chuan BJP hi beih berah pawh neih kan tum lo,” a ti.
- Boruak tha lo
Congress General Secretary Jairam Ramesh chuan thuthar lakhawmtute a kawmnaah Banerjee-i leh Kumar-a te an chhuak chu INDIA tan boruak duhawm lo tak a nih thu a sawi a. Tangho zel tur erawh chuan an bei zel dawn tih a sawi.
Political analyst Sanjay Kumar chuan INDIA-a inthennna awm hi BJP-in an hlawkpui dawn niin a sawi a. “BJP hian Nitish Kumar-a thutlukna hi an hlawkpui ang. An tan OBC vote hi tun hma lam aiin an hmuh tam phah ang,” a ti a. “Nitish Kumar-a hi caste census kalpuitu tur a ni a. A hawi lam hi an thlekna tur a ni a, BJP tan hlawkna tur a ni,” a ti.
West Bengal-ah pawh Kumar chuan kil thuma TMC, Congress-Left alliance leh BJP inbeihna chu Modi-a party-in an hlawkpui dawn niin a sawi bawk.
BJP erawh chuan eptute tan rual leh rual loh chu an tan engmah buaina thlentu a nih loh thu an sawi ve thung.
“An tanhona hi engah vak kan ngai lo,” tiin an thupuangtu, RP Singh chuan a sawi a. Kum 2019 inthlanah bial 543-ah bial 303 an la a, tun tumah erawh bial 350 zel lak an inbeisei zawk tih a sawi.
Inthlan a hnaih zel laiin BJP chu an inbuatsaih tha a, “Hemi atan hian kum hnih kan lo inbuatsaih tawh,” a ti.
“Tanho leh ho loh hian BJP a khawih pawi pha dawn lo,” a ti.
“A tha zawngin a kal zel a, mipuiin boruak an thlir a. Chanchin thar a lo thleng a, party pakhatin chhuahsanin BJP nen sorkarna an siam a, party dang an lawm lem lo bawk a, hei hi thil duhawm a ni lem lo va, INDIA hmel timawi lotu a ni bawk,” tiin Ramesh chuan a sawi.