- Reuben Lalnunthara Hnamte
Pathianin mihringte hi nupui pasal inneia thlahte neia leilung hi luahkhat turin min lo din a. Hmeichhiat mipatna te hi nawmchen nan nilovin, nupa hlimna tur leh chhungkua din a, thlahte nei tura a buatsaih a ni a. Nimahsela, a diklo zawnga kan lo hman tak avang hian Pathian thinrimna chu Bibleah pawh hmun tamtakah kan hmu a. Sodom leh Gomora khua pawh kumkhuaa chawrchhuak tawh lo turin a tih boral phah ta a nih kha. Mihringa kan lo pian hian tihpalh thil nilovin, Pathianina a ruahman dan zawk a ni a, mihring kan nih chuan kan hlu a, chhan neia siam leh din kan ni tih kan pawm a ngai. Mi tamtakin khawvela an lo piang ve hi anchhia lawhin, michuang leh engmah nilo anga inngaihna an nei a, chu chuan beidawnna khurahte, sual nawmchenna khurahte min hruailut a; mi tam tak mahni an intihlum phaha a, engmah nilo ah an insiam chawp thin. Tu lakah lo piang emaw, tu hrin emaw pawh ni ila, piangsual pawh lo ni ila; mihring ka lo nih tawh chuan ka hlu a, damchhan ka nei a, chu chu ka tihhlawhtlin a tul tih hi hriat a pawimawh hle. Chu chuan chakna min pe thin a, hlawhtlinna hmunah min hruai thin bawk.
Khawvel mi hlawhtling leh ropui, milar tak tak thenkhatte hi chhungkaw tha tak atanga lo piangchhuak emaw, mi thiltithei tak hrin emaw an ni kher lo. Keimah atang hian chhungkua ala ding dawn a, thlahte engemawzat kala nei dawn tih inhriat hi a tul khawp mai. Pathianin Abrahama hnenah “.. chi ropui takah ka siam ang chia,..(Gen.12:2) tiin alo sawi a. Hei hi kan hnenah pawh a sawi a ni tih hriatreng a pawimawh. Abrahama’n a fapa Isaaka nupui tur chu a zawnsak a, mal a sawm bawk a; Isaaka chuan apa thuawihin leh Pathian thu a ni tih hriaiin thuawih takin apa zawnsak nupui chu a nei a, nasa takin malsawmna pawh a dawng a ni. Tunlai thalai tam takin “ ka nun a ni”(Its my life) ka thu thu a ni a ti ve kher lo. Tunlai thalai tam tak inngaihzawn dan leh inneih dan hi chu anmahni duhzawng leh an thu hian an kal mah mah niin ka hre thin. Hei hi kan rama nupa inthen an tam em emna chhan pawh niin ka hria. Isaakan a pa thihhnua inbenbelna tur pawh nei lo va, a vahkual lai a, a beidawn em em lai khan Pathianin a bia a “ Chu mi zan ngei chuan LALPA chu a hnenah arawn inlar a, “Kei hi i pa Abrahama Pathian chu ka ni: hlau suh, i hnenah ka awm alawm, mal ka sawmang chia, ka chhiahhlawh Abrahama avangin i thlahte chu ka la ti pung dawnasin,” a ti a.(Gen.26:24)
Isaaka hian apa thu a awih a, malsawmna chu Pathian hnen atangin a dawng a ni. Kan thlahtute atangin malsawmna leh anchhia hi kan dawng thei a, sap ho chuan “Generation blessing and curse” an lo ti thin. Abarahama malsawmna chu a tuchhuan Josefaah alo lang tih kan hmu a. Hebrai hi hnam ropui an ni lem lo. Khang hunlaia, Aigupta ram ropuizia te, Pharoate ropuizia leh lal zia kha kan hre theuh anga . Khawvel hi an awp a ni ber a, Aigupa ho khan Hebrai mite kha chu an hmuhniam hle tih kan hria a; dawhkan khata chawei dun pawh a thianglo a nih kha. Mahse, Josefa sal satliah ve mai kha Aigupa lalber dawttu, tunlai huna Prime Minster kan tihte ai pawha ropui zawkah a inhlangkai nawlh mai a ni. Kha kha apu Abrahama atanga malsawmna lo kal zel kha a ni. Kan tih ni miah lovah, kan thlahtute atangin anchhia leh malsawmna pawh kan dawng thei. Nimahsela, keimah atangin chu anchhia chu a bo thei a, chu chu ka nundan phung awmdan atangin a innghat a ni. Kan thlah zelte hian ka lak atang hian malsawmna nge an dawn anga, anchhia tih hi nguntaka ngaihtuaha nundan fimkhur taka nun hi ava pawimawh em! Thianghlimlo taka chhungkaw din leh sum leh pai lalut thin I nih chuan I chhungkua leh I thlahteah engnge nghawng a neih I rin? Duhdah taka hmeichhiat mipatna hmangthin I nih chuan I thlahte chu neg ang mi nge lo chawrchhuak ang?
Nu uire thin mi chuan fanu engang mi nge a hrin chhauh ang le? Rukru thin leh kutkem nei mi I nih chuan I thlahte chu eng ang tak ni ang maw? Natna te hi inthlahchhawn theih tam tak a awm a, zunthlumte, thisen sang cancer thlengin a inthlahchhawn theih an tih thin hi maw. John F.Kenndya te chhungkua sarthi a an thi zel thinte pawh hi chhuitu thenkhat chuan an thlahtute lam an chhui daih a sin. Sap hote hian thlatute lam hi an lo chhuiin an lo ngaipawimawh khawp mai. Deuteronomy 5:9-10 “Kei LALPA i Pathian hi Pathian thikthuchhia, pate khawlohna avanga fate hrem thin, mi hawtute chu chhuan thumna leh chhuan lina thlenga hrem thin leh, mi hmangaiha ka thupêkte pawmtu sang tam takte chunga khawngaihna lantir thin ka nih hi.” tiin Pathian chuan a lo sawi a. Khawvelah hian vawikhat bak kan piang dawn lo va, kan thi dawn bawk lo; kan damchhung tawiteah hian Pathian tiha kan thlahte thlenga malsawmna dawng chhungkua nih hi ava hlu dawn em! Pathian anchhia dawng chhungkua nih hi thil hlauhawm ber a ni. Eng ang chhungkua atanga lo piangchhuak pawh ni la, beidawng suh; I hlu a ni tih hria la, chhungkua tha tak din turin inbuatsaih la, Pathian tihna nen I hun hmang ang che.
Tunlai thalai tam tak nundan hi a bawraw hle mai a, nu leh pa leh aia upate zahna chang pawh an hre tawh lo. Mizo upa pawhin’ Nu leh pa pawisa lo dingchhuak an vang hle’ an lo ti thin. Chhungkaw din tlak lo thalai, thlahte thlenga tihtlakloh tur hi an va tam em! Kan ram hi a damlo a ni; chhungkua damlo an tam a, nupa damlo an tam a, thalai, naupang damlo an va tam em! Hetiang ang a nih zel a, simna nena Lalpa hnena kan hawikir loh chuan zoram hmabak hi a eng lo a ni. “I nun a inthlak hian khawvel a inthlak a ni.” Thomas L. Johnsa chuan a lo ti a. Kan ram hi siamthat I duh a, I vei a nih chuan I nun kha inthlak la, zoram chu a inthlak mai ang. Khawvel hi ala awmchhung chuan zofate hi kan la inthlahpung zel dawn a, chuvangin, chhungkaw tin leh mimalte hian keimahni leh kan thlahte thlenga Lalpa hremna dawng lova malsawmna kan dawn zawk theih nan kan ram damna tur hian tan ila ang u.