- K. Hmingthankaia
Kan ramah hian lungawina leh lawmna tur tam tak a awm chung hian, keini ang mi kherkhiap leh kheuhbeuh tan hi chuan lawm lohna tur leh sawisel tur hi kan hmu reng mai a nih hi. Tun tumah pawh hian ka mimal lungdum loh thil te tham leh ho mai maiah kan phunchiar leh lawk ang e. A hre zawkte sawifiahna chhanna pawh a rawn awm ngei ka beisei bawk.
- Residential certificate/witness: Thil enge maw kan tihnaah kan chenna Veng kan sawia khawsa nghet dik tak, khua leh tui kan nihna tihchianna tur, kan chenna Veng hruaitu, local body-te hriatpuina a ngai fo thin. Hetiang hunah hian engvanginnge VC/LC te hian pawisa an lak ziah. Cheng sawmhnih khat pawh ni lo, cheng 300/400/500 te an la thin. Kumtin an ti sang tial tial lehnghal. An Veng, an khaw mi dik tak kan ni tih min hriatchian chuan, lehkha chu min pe emaw, an sign emaw mai tur a ni lo em ni? Chutiang ti tur leh mawhphurhna la tura inzuar, incandidate an ni lawm ni? Chu lehkha chu eng atana hmang tur nge kan nih tih te hi engvanga min zawt ziah nge an nih? Kan hmanna tur azirin a rate an la tidanglam lehnghal.
An khua leh tui kan nih chuan lehkha chu min pe ang a, keini’n kan duh duh naah kan hmang mai ang chu. Kan hmanna tur hi midang hriat ve kher tul lem lo te a ni thei. Kan hmanna tur tak tak pawh an hre zui thei tak tak em ni?
Mimal thil dilnaa Sawrkarin dan anga an hming signna tur a tih apiang leh, mimal thila an tel vena tur apianga pawisa tam tak an phut ziah te hi dan em ni? Hetiang a nih zel chuan Sawrkar hian thil nazawng, tul tak takna awm lo-ah hi chuan local body te hi telh ve zel tawh lo mai se. An tel lova Official-ten an tih vek theih, a tikimtu mai mai an nihnaah pawh pawisa an phut zel hi a ninawm.
2.AMC: AMC hi pawisa khawn lam ngaihven hle si hian, pawisa kan pek tawhna Clearance certificate pekchhuah an va tibuaithlak ve. Computer-ah Property tax up date-in kan pe vek tawh a ni tih lang reng chung leh, kan pekna lehkha awm reng chung pawhin, Comissioner-ah dilna siam phawt a ngai, file process kual phawt a ngai, enga tana hman tur nge ziahlan a ngai, chutiang khatiang atan chauh kan pe thei, tih kual vel hi enge a tulna? Land Revenue deptt. ang hian pe ve zung zung mai se, mipui awlsamna ni mai tur. A thu hrimah AMC Office hi Sawrkar deptt. dang ai hian dawr buaithlak ka ti thin. Biak an nuam lo lam ni lovin, an hna kal vel dan hi a mumal lovin, an chiang lo riauvin ka hre thin.
Tin, AMC hi pawisa khawn tur ringawta din emaw tih mai tur a ni. Anmahni Office building chhung ngeia zunin-ah anmahni dawrtute zun man cheng 10 an la a. An mahni dawrtuten an mahni Office building chhung ngeia lirthei an dah man an la bawk hi chu – an ti lutuk ka ti deuh a ni. Thluaka sum lut AMC an ni deuh berin ka hria.
AMC Office hungna pawn lam sir zei zeia footpath dawhsan te saw, a chungah cement chhung leh si lovin an dah a. Sawlai saw kawng a zimin motor a lun ve si a, kawngpuiah sawn motor inhung a awm ziah bawk si, footpath-ah chuan kan kal lo thei si lova, vaivut kan rap khu tulh tulh thin a nih saw. Sawngte saw an mawhphurhna a ni emaw, ni lo emaw, an Office bang ngheng renga awm leh, an mahni dawrtute kalkawng ber a nih bakah, khawpui enkawltu an nih ang ngei hian, cheng tam man pawh ni lo saw han siam ve mai se, khawpui tana tha ni mai tur. Hmuh let lehna loh turah chuan sum chhete sen pawh hi an hreh ngang a ni ang e, te ka ti ve mai mai a ni e.