Trump 2.0

  • Dr. C. Lalengkima

Kum 1988 daih tawh khan American Political Scientist lar tak, Samuel P Hungtinton chuan US hi a tlahniam nge a insiamthar ? (The US: Decline or Renwal?) tih article a lo ziah daih tawh mai a. Khawvel ram ropui ber, ram hausa ber leh thiltithei bera an ngaih US khu tun hma lam deuh atang khan a ropuina, hausakna leh thiltihtheihnate a tlahniam riaua hriatna a lian ve hle a ni. Khawvel pui Indopui pahnihna hnu kha khawvel hi hlawm lian pui pahnih (Bipolar World) angin an sawi thin a. US tan, khawtlang lam awn leh Soviet Union leh a thuihruai te, khawchhak lam tiin. Mahse, Communist kulhpui Soviet Union a tlukchhiat khan US chiah kha khawvela ram thiltithei ber niin khawvel pakhat (Unipolar World) ang in an sawi thin a nih kha. US el ngam leh el phak an awm lova, a vawk lal len ngut ngut mai a nih kha. Amaherawhchu, hun a kal hlek a, khawvel hmasawn zel karah US el pha deuh an lo awm ve ta zel a, European Union lam te an rawn tangrual a, China meuh pawhin US a hlau ta viau lo. Khawvel pawh ram hrang hrang thiltithei khawvel (Multipolar world) tiin sawi a ni chho leh ta a.

Khawvel ram dang an changkang ve rual hian US ngei pawh tun hma lam chu an phak lo hle tih chu an mahni ngei pawh in an hai lo. Ram chhung ei leh bar kawngah te, ram dang ten an en danah te an tla hniam hle a nih tih pawm in, US chuan tun hma lama an ropuina dinhmun rawn luah thar leh turin, Donald Trump hian auhla mawi leh mi hip thei tak, “America ram siam ropui leh rawh” (Make America Great Again) tih hmangin kum 2017 khan US President a rawn ni ta a ni. A ni hi sakhua pawh a nei vak lo hmelpu a ni nain, Kristianna chu inthlan hmanraw pawimawh takah hmangin a rawn inzuar a. America rama Pathian thu dihfir (conservative) pawl puih nain, mak tak maiin America ram President a rawn ni ta nawlh mai a nih kha. Pa mizia mak tak, pa phunglung ve tak a ni a, a tawngkam pawha thlahdah viau a ni. Kum 4 ro rel hnu khan America mipui khan an ning hman viau a niang e, inthlan lehah chuan a aia upa zawk, Joe Biden-a chu an thlang tling ta daih a nih kha.

America hian Biden hi a duh viau vanga tling a ni lo va, Trump hi an ning tawngkhawng hman em a, Biden hian a vanneih pui ni ber in a lang. Trump hian mualpho takin a term a hmang zo a, a Cabinet ho pawh in a term an hman zawh pui peih mang lo va, a party ngei, Republican chhungah ngei pawh dodaltu an tam hle mai. Trump hi a term hmasa khan a thawh pui leh a hnuaia hnathawkte kha an bang nasain an inthlak kual zing hle mai. US President zingah, term khat lek chhunga cabinet leh staff bang, inthlak nasa ber an ni hial awm e. A hnuaia hnathawh kha a buaithlakin a harsa viau em ni dawn ni, heti em em a cabinet leh staff an bang leh an inthlak kual nasa hi. A term hmasa tawp lama a chetdan en khan politics-ah engtikah mah a rawn let leh tawh ngai lovang tih tur khawpa mualpho kha, kum li a liam leh meuh chuan, mak tak mai in a rawn leh leh thei tlat. Tun tuma a rawn let leh hi chu a vawi khat rawn inlanna ang lo tak in rawn let leh a hmel viau mai a ni. Eng tak ang zel ang maw le?

Trump a hian a tum ber chu America ropuina chawi nun leh hi a ni a. Chumi atang pawimawh tura ngaiin a hna hmas berah America rama lut ru leh dan lova chengte ho thawn haw phawt hi a tum lian hle mai. America chu ngaihpawimawh hmasak bera dah (American First) chu a thupui ber tur a ni dawn a ni. Kan sawi tawh angin America ram khu khawvela ram ropui, hausa leh thiltithei ber an nih avang khuan khawvel ram hrang hrang atangin khu rama inbenbel tum khuan dan ang thlap leh dan baka lut thla khu an tam em em a. Chung ho chu an ni aia taima zawk, tuarchhel zawk leh teirei peih zawk an nih avang khuan a ram chhunga cheng American ho chanvo tur, an dinhmun tha tur khu an laksak nasa ve em em a ni. US thlahniam chawi chhuah lehna tur chuan inthuahfai a, insiam that, intuai thar leh khu a tum ruh hle a ni.

Trump 2.0 hian President a nih veleha a tih hmasak ber tum chu a hma lama President lo ni tawh Biden hnathawh tam tak thiah hna hi a ni dawn a ni. Trump hian Biden Administration kha a sawisel nasa a, Biden thuneihna hnuaiah hian America hian a ropuina hlauh nasa in a ngai a, chu chu America mipui ngaihdan pawh a ni ve a ni mai thei. Kum li liamta a, mualpho taka an hnawl kha America mipui hian lawm takin an pawm leh thei tlat a ni. President a nih phat tanga hian Biden policy tam tak chu thiah a, siamthat hnathawh a tum a. President a lakluh a nih zawh chiah a thusawi ah pawh Biden a hnathawh thiahna tur lam hlir hi a sawi pawp pawp a, a thusawi tam zawk hi chu a Biden administration in an lo tih tawh thiahna lam a ni kan ti thei awm e. He a thusawi lai ngei hian Biden hi a awm ve reng a, Trump hian thu a khuh ve lem si lo va, Biden tan chuan lo ip chawih chawih na tur a tam viau awm e. Heng bakah hian Trump hian hmalak tumna hrang hrang tam tak a nei a, ram chhung himna ngaihpawimawh zual te, ei leh bar leh khawtlang nun siamthat te, judge ruat kawngah pawh an party lama duh fir lam ruat belh zel te thlengin a tel a, indona awmze nei lova US inrawlhna a tang inhnukdawh vek te a tel dawn a ni.

Trump hi politics lama a rawn let leh hi khawvel hian chan dang hrang hrangin an chang thuap a. US hmelma tam tak hian Trump rawn let leh tur hi an huphurh lawk viau in a rinawm. A term hmasa khan, a hun chhungin khawvelah inrun leh indo a awm lo an tih kha a ni ve a. Chuvang chuan, Trump rawn let leh tur hi chu khawvela US ngaina lo leh lawm lo ho chuan a ruk tak chuan an huphurh viau dawn a ni. Chutihrualin, US thawhpui leh US lam awn tan chuan thawven hawkna tur a ni dawn a ni. US hian an tan lam hi an tan na viau zel a, chuvangin, US thlazar hnuaia awm thin leh an zarzo tam tak hi chuan Trump lo let leh hi chu an thlamuanpui viau awm e. Trump hian sorkar a siam hma atang hian khawvel ram hrang hrangte a rumthaih nasa hman viau a. Israel dopui Hamas ho a vau a, Canada ram te phei chu US state 51-na tur ang deuh sawi thawm te pawh a awm a. Greenland ram te pawh awp tum anga sawi a ni a, he thilah hian ngaihbel tur tingin a fapa pakhat phei chu Greenland ah te pawh a tir hial a ni. Heng zawng zawng en hian Trump-a lo let leh hi chu a che na viau in a rin theih a. Chuvangin, khawvel hian he pa rawn let leh tur hi mak tiin, eng tak rawn thlen ang maw tiin an thlir mek chu a ni.

Mi tam tak zawhna awm thin chu Trump-a hnuaiah hian India leh US hi an inthian tha sawt ang em tih hi? Tun hma lam boruak en chuan US ah khuan Republican mi President an nih hian India nen chuan inlaichinna tha chu kan nei zawk em aw tih theih a ni. Bush hun lai pawhin khawvel mak tih, Indo-US Nuclear Deal te pawh siam a nih kha. Tunah pawh hian India leh US chu an inthian tha zel turah ngai ila. Tin, India hi ram ropui leh hmasawn tak kan nih avang hian US nen hian kan inthianthatna pawh hi a nghet ve telh telh a. Bill Clinton a President hnu hian US President zawng zawng khuan India an la rawn tlawh vek a. Obama phei chuan vawi hnih lai a rawn tlawh tawh a nih kha. Tuna President Trump pawh khuan a term hmasa khan India a rawn tlawh tawh a, tuna President a rawn ni leh pawh hian India hi a rawn tlawh leh lovang tih a sawi theih loh a ni. Trump 2.0 ah pawh hian in India hi ngaihsak leh ngaih pawimawh a nih ngei a beisei awm tlat a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!