- Dr. C. Lalrampana
A KAMKÊUNA
Mizovin a “dawl” kan kan tih hi Araceae tih a ni a, niin Arum chhungkaw zinga mi, thlai hming a ni. Colocasia esculenta tia hriat a ni bawk. A hnah hi thlangra tia tia niin sai beng pian ang deuha teng sawl bial deuh a tih theih awm e. A tak, bulbawk, bal hi chawhmeh tui tak a ni a, bane phei chu chhun chaw atan rintlak tak a ni. A hnah hi k. A bulbawk, bâl hi chawhmeh tui tak a nih rualin tam lai chuan chawa rin theih a ni bawk a, a tangkai hle. A tlangpuiin a hnah lenzawng hi 90cm a sei, 60cm a hlai a ni. A hnah no leh a zikte hi chawhmeh atan a tui hle a, Bekang um leh bawlhlo dang nena bai phei chu sa aiin a tui mah zawk a tih theih hial awm e. A hnah hi phoro emaw repa dah that theih a ni a, chu chu dawl rep tih a ni. Thal chawhmeh van laia hmeh atan dah that thin a ni. A hringa bai hi “dawlzik ,bai” a ni a, a rep bai hi “dawl rep bai” tih a ni. A hnah hi chhumin a zawr duh hle a, bawrhsaiabe ang maiin a nal kawi zak thin. Chuvangin, insual changa a chak lo zawk sawi nan “dawl zawrin a zawr” tih tawngkam hi hman thin a ni.
TUNGE DAWL ZAWRA ZAWR CHU?
Naupang tap belh huai bak nawrh chingte hian an duhzawng an neih theih nan tàp chunga nuarin theihtawpin pangchang takin an nu leh pa an nawr thin. Nu leh pate’n an thil ngen an pek hma chu an tap thin. An pek veleh tahlai banzai relin lungawi takin an awm thin a ni. Khawvel sawrkar hrang hrang awp hnuaia mipuite pawh hian sawrkar rorel dan tawngkhawp lova emaw, an tana thalo zawnga rorel leh kaihhruaina eng eng emaw bakah an hamthatna tikhawlo thei zawng leh mipui rilrem lo zawnga rorelna kalpui chang a lo awmin siam that a nih theih nan leh sut a nih leh theih nan sawrkar nawrlet nan kawng hrang hrangin nawrhna an huaihawt thin. Mizoram hmun hranga a bikin Aizawl leh Silchar kawng siam hna thawh Mizoram Truck Owner Association chuan an duhkhawp loh avangin January 23, 2024 (Ningani) atanga tiamchin awm lova an lirtheite tlantir loh an tum chu an tum ang ngeiin an hlen ta kha a ni a. Hetihlai hian tuialahthei phurtu leh pechhuaktu All Mizoram Petroleum Dealers Association (AMPEDA) President K Lalnghakliana chuan Tuialthei phur te chu an ding ve dawn lova, mipuite lo chiai lo turin a ngen nghal bawk. Nikum June 2024 a?anga October 2024 chhung khan Kolasib leh Sairang inkarah motor 100 chuang kawngchhia avangin a tlu hman a. Hei hi Pu Hawla Ministry atang daih tawha kan buaipui tawh thin kha a ni. Kawngchhia siam that a nih theih nan lirtheia ei zawngtute’n sawrkar kar nan nawrh an huaihawt kha a ni a, mahse, sawrkarin kawng chhia siam that ngei tuma a intiam avangin nawrhna hi kalpui zui zel a ni ta lova. Mahse, a intiamkam anga sawrkar a awm tak si loh avangin 23.01.2025 khan nawrhna hi kalpui nawnleh a ni a, mahse, sawrkar lamin a tlawn lungawileh a, 24.01.2025 atang khan Mizoram Truck Owner Association chuan dawl zawra an zawrleh tak vang nge nawrh an titawpleh ta a ni.
A TLÂNGKAWMNA
Tute pawhin lungawilohna avanga nawrhna an huaihawt changin an hlawhtlin hma chu hrehawm tuar deuh thin pawh ni se, an kaltlangpui mai thin a ni a, a tawpah hlawhtlinna an hmu nge nge thin a ni. MTOA hian nikuma nawrh an tum an thulh leh hnuah kumin Jan. 23/2025-a nawrhna an kalpuileh pawh chu a tuk maiah an sutleh ta a ni. Sawrkarin a thutiam anga a taka engmah a kalpui loh avangin nawrhna hi kalpui nawnleh a ngai ta a ni tih chiang taka hre reng chung siin MTOA hian sawrkar a inbawl nawntirleh dawn ta mek niin a lang. Tuna kawng chhe siam mek nia a insawi leh tha taka siam chho zel tura a intiam ang hi rin a har tawh hle. Nakin lawkah sawrkar hian a intiam ang hian kawngpui hi ngaihthahleh ta se nawrh huaihawtleh a ngai ang a, a hma ang bawkin sawrkar hian a vawi thum nan MTOA hi a bâwl kualleh dawn tihna em ni ang le? MTOA hi dawl zawrin a zawr hma lutuk deuh a ni lo maw? Mipui paw’n harsatna tawk deuh hat dawn mah ila kawngpui tha neih theihna a nih dawn phawt chuan kan thlâwpin kan huam êm êm vek zawk a; chawlhkar khat chhung tal han châwl thup ngam se’ng chuan a tha ni mai tur? chutih laiin MTOA hi an tlâwm rang thin lutuk a, dawl zawrin an zawr hma mah mah thin niin a lang. Nikum lama a tih ang bawk khan sawrkar hian a intiam ang lo tak hian kawngpui siamthat hna hi ngaihthah zuileh ta se MTOA hian a tihdan ngai bawka thar thawhlehin kumin kum tluanin sawrkar nen hian an inbâwl kualleh thin dawn tihna em niang? Chutihlai karah Tuialhthei phurtu leh pechhuaktu All Mizoram Petroleum Dealers Association (AMPEDA) lah chuan MTOA-te hi an la thurualpui thei lo zui bawk vei nen kawngpui tha neih a van harsa dawn tehlul êm tih hi Zoram mipuite thlir mek dan chu a ni e.