- Rinfela Zadeng
Kum Zabi Sawmhnihna leh Sawmhnih pakhatnaa piangte kan inchen pawlh mekna khawvelah hian thil tam tak a lo danglam ta a. Kan hun tawn mek mila kan insiamrem thiam loh chuan – mawl, thing, tunlai lo, mi nuna lo buai, mi tawng thei leh mi sual kan nih theihna khawvelah kan awm ta mek a ni ti ila kan sawi sual awm lo e.
- Cowboy – Kungfu – Korean
Kan nu leh pa, kan pi leh pute chuan Cowboy film kha hmuhnawm an tiin Cyclostyle ngata herchhuah Cowboy bute kha an chhhiar nasain an khal chul hneh hle a nih kha. An hnathawhnaah leh an awmkhawmnaah te, nula rimna leh thlan an laihna hmunah te pawh an ti ti tam ber leh an hriatna hnar chu video leh thawnthubu, lehkhabu an chhiar te kha a ni. Hun an kal hlek a, khawchhak leh Sap mi ngo te film siam kungfu lamah an tuan leh ta dial a. Mahni naute kungfu zirna atana hmang pawh an awm nual ta ve ang! Jackie Chan, Bruce Lee leh Van Damme – te an tumin tan an la a, an rorum rep rep thin hle a nih kha.
Khatih hun laia an ngaihsan zawngte chu Arnold te, Clint Eastwood te, William Shakespeare te, JF Laldailova, Vanneihtluanga, PL Liandinga, R. Lalrawna, James Dokhuma te leh Zikpuii Pa te…a, kan sawi zo seng awm lo e. Chutiang mite thu leh hla leh lemchan khawvela seilian kan nu leh pate khan ‘depression’ hi an lo nei a nih pawhin an ti lang lo emaw an sawi ngai lo emaw a ni ang a. An sehhelin an rothap a, buh tin thuma rit te kha dawrawnin chhek tang tang thin a. Chung mite chu tunah pawh hian la dam a, an vanglai chanchin an sawi thin a nih hi.
Kum Zabi Sawmhnih pakhatna a lo herchhuak a, Vanlalsailova lar hnuah Korean hoin min run ta a, hla nalh kan tihte pawh APT te a ni ta! Kan changkangin kan fresh ta em em a; kan vun a noin nisa tuar ngai lo tih kan hriat ta hle a, a lawmawm hle. Mizoramah Cable Tv a lo lar a, Mizoram pum a tuam chhuah hnuah phei chuan Korean lemchan Mizo tawnga lehlin te, Kasauti te chuan kan in chhung ti ti a luah zo a. Youtube, Instagram leh Facebook awm hnuah phei chuan BTS ho chanchin ngaihvenin an incheina leh an sam tih dante chu kan thalaite nunah bu a khuar nghet ta hle a nih hi.
- Hmuihmul meh – Hmeichhe chhaih – Kan fate vaw suh u
Mizoramah zirna a lo lut a, zirtirtute chuan an sikul naupangte chu an hmuihmul met turin an hrilh a; sikul naupang thu awih lo an hrem te pawh mi pa, fa neih tawhte an ni nawk thin. High Sikul leh PUC leh College zirlai tam tak kha chhungkaw pa ber an ni nuk tawh a, han inhrem viau kha a harsa tawh thin. Mipa chuan a sikul kalpui hmeichhe tleirawl te chu an taksa dekin an fiam a, fiam tah tawk pawh an nei nual ta ve ang! Zirtirtute pawhin an naupang thuawih lo zual te chu na deuh taka an hlap te pawh an awm ve nual ang. Sikul naupangte khan zirtirtu sual deuh te kha an ngeiin an rel ve laih laih zel a; nu leh pate bulah an sawi ngam loh avangin chutianga zirtirtu sualte chu sikul an lo kal loh tum kha nuam an ti theiin damlo deuh reng mahse pawi ti lo kha an awm nuk awm e!
Tunah chuan Sikul naupangte an changkangin an uniform te a nalh tawh em em a; lehkha an thiam tawh hle bawk. Zirtirtute tan Sikul naupangte na taka hrem emaw kutthak emaw pawh a rem tawh lo a. Naupang hrem avanga zirtirtute zawk Lung Ina tang thuak thuak te pawh an awm thelh ta niin a lang. Nu le pate pawhin kan fate kan hmangaihin zirtirtute’n kut an thlak pawhin kan thinrimpui em em tawh a, chu chu naupang pawhin an hrechiang ta hle!
Sum tak tak chawiin Sikul naupangte chu Zirtirtute kutah nu leh pate’n an dah a, tha taka enkawl leh zirtir chu zirtirtute mawhphurhna a ni a. Lo vuak emaw na taka lo hrem emaw kha zirtirtutr tan chuan a inthlahrunawmin, dan anga hma an lak phei chuan thubuai rip tak awrh theih dinhmunah zirtirtute hi an ding tawh a, fimkhur a ngai ta hle.
- Ro thap – Nem – No
Chutianga khawvel hun inher danglam chak tak kara seilian kan nih tak avang chuan naupang leh thalai ro thap tak takte tu chhuan chu an nemin an no ta hle a. A bikin mipa phei chu kan puitling harin kan tawngthei ta viau em ni tih turin kan lo awm zo ta a. Hmeichhiate pawh Mizo tlangval ngaisang lo tawka changkang te kan lo chhuak chho ta zel a. Buhthlei, buhthap leh puantah ngai kan nih tawh loh avangin kan noin kan lo hmeltha ta hle a nih hi. Rim taka hna rum thawh aia hahdam zawk leh thlan tla lo zawnga sum dehchhuah dan kan hriat hnuah phei chuan kan no hliah hliah a, chu chuan kan taksa leh rilru thlengin a nghawng ta em ni tih turin kan lo awm zo ta ni.
Kan changkanna leh kan lo nalh – no ta em em te hi indem emaw nep intih emaw kan hun lai nen a in ang lo tih emaw tan chhana lo do tang tang tur pawh a ni chuang lo a. Kan hun lai leh an hun lai, an duh zawng leh kan duh zawng a inmil tawh loin a lo danglam zo ta tih kan pawm ve mai hian ‘depression’ lo intan theihna chhan pakhat chu kan pumpelh ve tho tih kan hriat erawh a tha awm e.
Kan hun tawn mil zela lo danglam thiam leh lo insiamrem thiam hi upa zawkte mawhphurhna a ni a; upa zawkte rilru leh tawnhriat te chhawr tangkaia kan hmalam hun atana kan lo inbuatsaih ve erawh chu naupang zawkte mawhphurna a ni ve thung. Chumi hun insu buai leh inbanlek mekah chuan kan inawm pawlh a. Ro thap taka khawvel lo hmachhawn tawhte tan chuan no taka khawvel hmachhawn mekte hi an veiawm viau thei a. No tak leh duat taka chawm seilen te tan pawh ro thap leh chhel tak lo awm tawh kan nu leh pa, pi leh pute chu mi nuna buai leh inrawlh peih, thil hrethiam lo, tunlai lo leh mawl tak an nihna chen pawh a awm ta ve ang!
- A ‘wow’ reng lo – pawm la – soft reng suh!
Rilru lam natna – depression/anxiety te hi kan nep vang emaw kan no lutuk vang emawa kan neih leh kan vei a ni ngawt bik lo a, natna chikhat a ni. Chutih rualin hetiang a lo awm theihna chhan an sawi tam tak zingah chuan – kan rilru put hmang azir hi a ni tih chu a langsar pawl a ni thung. Kan duh danin khawvel hi a awm reng lo a, khawvel hian a duhdana awm ve tum a nei tho. Kan duh dan theuha kan awm hian tu emaw chuan a tuar ziah bawk. I duh dana i awm tumah a tuartu an awm ang chiahin an duh dana an awm tumin a tuartu i ni thin – chu chu khawvel nihphung a ni. I hun a inhrechhuah hunah hlim la, an hun a inherchhuah ve tumin pawm thiam rawh.
I wow’ laia tapte kha an ‘wow’ ve hunah tap ve mai la, pawm thiam ve tawp la, thih tum kher bik suh. Puih ngai reng, dai tlain a tihdurh palh hlauhawm khawpa no ni loin ‘soft’ lutuk bik suh. A tul huna hlim thei, tap thei, dawngsawng thiama beidawng duh lo mi nih tum ve tlat ang che. Chutiang a nih loh chuan vawiin khawvel vir chak takah hian kan damchhuak zo ve lo palh hlauh ang!
Dr Hrekima mamawh rengtu ni loin Dr Hrekima’n a mamawh nih i tum ve tawh teh ang!