Thawhtanni atanga tanin India-a chhiah lak zat bi thar chu hman tan a ni a, Indian maktaduai telte khawsak phung chhawk hle tura ngaih a ni a. Sakhaw hunpui intan mekah pawh inhralh a pun phah hle beisei a ni.
In chhung khur mamawh, bawnghnute leh chhang, damdawi leh damdawi insurance leh nunna chhan nana pawimawh damdawite chu chhiah awl a ni ta a. Car tê chi, television set leh air conditioner te pawh a hmaa 28% chhiah lak thin kha 18% lak tan a ni ta a. Ni tina hman chi sam hriak thih, sabawn, shampoo te pawh 12% leh 18% lak thin kha 5% chauh lak tan a ni bawk.
Thla tira Prime Minister Narendra Modi-a sorkarin Indian zawng zawngte hnena goods & services tax (GST) a lak thin a tihdanglam hi a puang a. Chhiah chawi tlem sawt tur hian thil man titlawmin Indian chhungkuate sum hman a chhawk hle tura ngaih a ni.
GST lak zat bi tihhniam hi India-a sakhaw hunpui thleng tan mek nen a innang chiah a, mi tam takin car atanga thawmhnaw thlengin, an lei tam zual tura ngaih a ni.
Thla li chhung hunpui lo thleng tur hi kum tin Indian-te an bazar nasat hun lai a ni a. Chhiah lak tlem tur hi India-in US hrekna tuara tariff 50% a lak kara a ruahman thar a ni a, mipuite chu ram chhungah sum tam zawk an hman theihna tura ruahman a ni.
Reliance, consumer staples giant HUL leh lirthei siamtu, Mahindra & Mahindra leh mi dang dangte pawhin chhiah hniam tur chhut lawkin an bungrua an tihniam tawh.
Car siamtute chuan an dealer-ten an lirthei ngaihven an tam sawt tih an sawi a; mahse, lei tak tak erawh chhiah hniam hun nghak an ni tlangpui tih an sawi.
India-a motorbike siamtu lian ber, Hero Motocorp zawrhna, Mumbai-a an showroom chuan an lirthei hralh hi nikum kum tawp thla hnih aiin 30–40% vela a pun ngei an ring.
Ni tinh mamawh siam company-te pawhin mipuiin an dawr tam sawt an ring a. Godrej Enterprises-a an hotu pakhat, Sabyasachi Gupta chuan air-conditioner-te pawh khawpui lian deuh chauhva an hralh thin kha a pawn lamah pawh an hralh theih tawh an beisei tih a sawi.
Hetih lai hian sumdawng tenau leh dawrkaite erawh chuan chhiah lak zat bi thar hian a nghawng tlai deuh dawn a. Puan leh hman tan inkar a zim avangin a man thar tur chhut leh a thar funna siam vel a buaithlak phah niin an sawi.
Bazara dawrkai lian deuhte pawhin chhiah chawi ngai zat turah buaina an nei hlawm bawk a. Thenkhat chuan engtin nge a nghawng theih dawn pawh an la hre thiam chiah lo va, an inzawr hlawm tih an sawi.
Sumdawng thenkhat leh mipui zingah pawh a nghawng tur hre thiam chiah lo la awm mah se GST lak zat tlem hian a tha zawnga nghawng tha tak erawh a neih ngei rin a ni.