- Rinfela Zadeng
Changkânna hi kan teh dan a inang lo ang nga, changkâng kan tih zawngte pawh a inang lo thei ang. Sum leh pai ngah te, kawngpui tha, damdawi in tha, zirna tha, khâwl changkâng leh awlsam neih, in leh lo tha neih, Sorkar tha neih leh ram leh hnam intodelh nih te hi changkânna kan sawi ruala kan rilrua lo lang hmasa pâwl a ni awm e. Tûn hmaa kan Mizo pi leh pu te changkânna kha tun tumah hian kan sawi dawn a ni.
- Taimâk kawnga changkanna
Kan pi leh pu te kha kut hnathawka eizawng an ni a, taimâk kha changkanna bul a ni tih an hriat avangin an dam that phawt chuan hna thawh tur a ni tih kha an pianpui tawp mai a nih kha. Mipa naupang kum la tling lo te pawhin taimak an zirna bul atan Zawlbuka tuah tur thingnawi an fawm thin a. Khatih hun laia mipa naupang pangngai tawh phawt chuan Zawlbuka tuah tur thingnawi fawm kha an pianpui a. “Kan thingnawi fawm hi kan âi tur pawh a ni lo a, Zawlbuka riakte hian fawm ve mai rawh se” an tih kan hre ngai lo a, nu leh pa te pawhin chutiang rilru hrisel lo chu an fate chungah an put kan hre ngai lo. An changkânna turin taimak a ngai a, chu chu an fate khan an naupan lai atangin an zir mai niin an ngai a ni. Fate zing mu rei kai tho ngam lo leh nu leh pa te chaw chhum sa eia awm mai mai kha an duh ve lo a, an changkâng hle!
Intodelh loh kha an hlau êm êm a, tûl tawpah lo chuan mi an ban mai mai ngai lo a. Mahni thawhchuah hmanga intodelh kha an tum bur mai a. Hmeichha te pawhin tui chawi, puantah leh buh den te, la kaih te kha an naupan lai atangin an zir nghal a. Nu leh pa te thawhchhuah ringa nupui pasal neih phei kha chu – a theih tih pawh an hre lo emaw ni tih tur khawpin an changkâng a. Zing thawh tlai hi a awm a ni tih hre lo khawpa hnam changkâng an ni te han ti ila, thu kan uar lutuk lo ang chu maw!
- Aia upa zah leh mi dangte ngaihchân kawnga changkânna
Kan pi leh pu te khan khawvel ram changkâng zawkte awm dan leh nunphung kha an hre lo nachungin, ram changkâng zawkte tih dan leh nun dan entawnin aia upa zawkte kha an zah em em thin. Zawlbuka riak khawm tlangval chak tha leh thahrui ngah, pasaltha te pawh khan an aia upa Val Upa te thu leh hla kha an zah der thiamin an ngaichang thiam em em zel a nih kha. Kût sa zawnga an ramvah tum te, chawhlui leh zanriah an kil tumah te khan, naupang zâwk leh a duap zawkte kha an ril a tam rûk viau pawhin an aia upa te chaw bar hma khan an bar khalh ngai miah lo a nih kha. An changkang mang e!
Mi dang mitmei an veng lutuk te, mi hrehawmna leh rilru natna nih an hlau lutuk te kha hnam changkâng tehna tling pakhat chu a ni! Tuikhurah mipa an lo kal hlauh chuan an kian vat a, pûmah hmeichhia an lo kal ve hlauh tuma an han kian nghal dial mai te kha – an va han changkang tak êm! Petrol a vâng dawn an tih ruala ûm kan neih zawng zawng nena petrol dawhthlenga a tam thei ang ber lâk khawl tuma mi dang ngaichang lêk loa kal khawm thinte nen chuan an changkan dan a inang lo hle!
- Tawngkam that kawnga changkânna
Kan pi leh pute khan mi pawisawi hi changkan lohna chikhat a ni tih hriain, heti lam hawi ringawt zirtirna thufing te pawh an lo nei a nih kha. “Thenawmte do aiin khaw sarih do a hrehawm zawk” tih te kha an tu leh fate an vawn tir a, an nuna lan tir turin an nawrzui bawk a nih kha. Tawngkam tha hlutzia kha an hre chiang a, an thil neih hlu ber leh an hausakna tehna hmanraw lian ber Sial nena sawi zawmin “Tawngkam thain Sial a man” an lo ti daih tawh a. An changkâng veng veng hle mai!
Mizo lem chan an siam te ngainep taka han sawisel chiam nghal te, mi lar leh mi hriathlawh te ngei leh er reng renga sawichhiat taima em em ang te, mi hlawhtling leh mi hlimna leh lâwmna chungchangah leh tute emaw chanchin han sawi chhiat hrep ang te, kan chapo avang chauha kan ngaihnepzia lantira Social Media vela kan han chil zui hrep ang chi te hi kan pi leh pu, hnam changkâng êm êm te khan chuan an ti ve duh miah lo ang tih hi thudik a ni.
- Mi changkâng Isua an zui
Isua hming pawh la hre ngai miah lo Mizo, kan pi leh pute khan Isua chanchin an han hria a. Mi tlin lohna leh that lohna te ngaidam thei Isua, hmelma te pawh hmangaih tura zirtirtu, ‘sawisel suh u, sawisela in awm loh nan’ tih thu changkâng zirtirtu leh mi dangte tâna a nun hlân ral vek duh khawp pa changkâng Isua chanchin an han hriat khan, rei lo teah kan pi leh pu, mi changkâng êm êm te khan Isua hnungzui kha an hreh lo nghal a nih kha. An hnam nuna taimak an inzirtirna te, aia upa zah tura an inzirtirna te, thenawm te nena inhmangaiha in tanpui tawna changkâng taka nung tura an zrtirna ang lo zirtirtu Isua kha an tân chuan zui loh phal a ni lo. A chhan chu hnam changkâng Mizo te leh Isua zirtirna kha a inzûlin a changkâng dûn êm a ni!
Rûk rûk that lohzia te, mi rinawm loh nih pawizia te, dik lo tak leh kut tling loa hausak that lohzia te, mi dangte sawichhiaa do leh er rêng rênga nun te, aia upa zahna nei miah loa nun te, tlawmngaihna neih miah loa nun that lohzia te khan kan pi leh pu te khan a changkâng lo tih an hre chiang êm êm a. A changkâng lo tih kha khawii University emaw atanga zir chhuah kher an mamawh lo a, an hre tawp mai a ni. Chuvangin an theihtawpin changkâng taka nung turin an inzirtir a, an nunpui a, an infuihin an in uap hrâm hrâm thin a nih kha.
Chutiang mite te thlah, hnam changkâng chu kan ni a, keini hian kan pi leh pu te changkâna hi chhawm nungin i changkâng zel teh ang u tiin kan insawm nawn leh a ni e.