- F. Vanlalrochana
Tlai khat chu chaw kan ei hma a. Bathlarah ka nupui nen chuan ni tla tur thlirin kan thu dun a. Ka nupui chuan ka khupah a lu a nghat a, ngawi rengin kan thu a. Nakinah chuan, “Hmangaihna nun chhuahpuitu te chanchin dang min lo hrilh leh la, a hmaa min hrilh thin ang kha” a ti a. Hetiang chu chu min hrilh rawh a tih tawh hi chuan “Ka sawi peih rih lo e” han tih kual vak hi a har tawh thin a. Ka sawi leh nge nge thin tho avang hian, hnial pawh ka hnial buai duh lo a. A nihna takah chuan, chutiang chu ka hrilh chak reng dawn a ni tih amah pawhin a hria a, ka sawi chu a ngaithla chak bik thin bawk a. A thawnthu chhiar ve tawhte ngei pawh hi mi hrilh nawn tir leh kher thin. “I sawi hian a ngaihnawm bik a,” a ti tlat thin a ni.
“Hmangaihna chuan engkim a hneh thin,” an ti a. A dik ngei ka ring thin a. A dik ngei e tih erawh ka sawi ngam ngai lo. Hmangaihna chu hmangaihna a ni miau a, mathematics dan hmanga hrilh fiah leh hriat fiah leh tawn fiah theih a nih ka ring ngai lo a, ka ring dikin ka ring!
Mihring Nun, mi mal nunah hian mawi tih em em mai ka nei thin a. Kha tlangval nun kha mawi ka va han ti thin teh lul em! Tlangval hmeltha an tih zingah an chhiar tel thin em ka hre lo a, tlangval hmelchhe zingah chuan an sawi tel kher lo mai thei e. Engpawh nise, tu pawh mai hian tha min titu tute emaw hi chu kan nei vek a ni lawm ni.
Tlangval nungchang tha pangai tak mai leh ngainatawm tak a ni a. Nula te pawh a rim fo thin a, ngaihzawng te pawh a nei ve thin a, rei tak ngaihzawng a neih phei chu ka hre ngai lo a. Tlangval pangai a ni ve mai a, ti ila, a fiah awm e. Tlai ni tla turah te hian a lung a leng ve thin a, zan thla engte pawh khawhar takin a ngaithla thin a. Hla mawi tak a ngaihthlak changte pawhin thil tam tak a ngaihtuah ve thin a, nula hmeltha tak thlalak a hmuh te pawhin a en uluk ve fo.
KTP-ah a han inhmang chho a. Pathianni zan Inkhawm ban fellowship-ah hian branch dang nula pakhat chuan a mit a la ta em em mai a. A thiante hnenah chu nula chu tunge a nih a zawt a. Engmah phei chu a sawi zui tawh lo a. Engvangin nge chu nula chu a rilru-ah a awm tlat tih a hrethiam lo a. A hmel a tha a tih ngawr ngawr vang a ni lo a, a ngaihdan chuan chu nula aia hmel tha pawh chu ngaihzawng a lo nei ve tawh thin a lawm. Mahse, chu nula chuan a rilru a luah tlat a. A hmu chak em em thin a. A han hmuh chuan biakna chang phei chu a hre lem lo a, ti ila, a be ngam lo a ni ti zawk ila, a dik mah awm e.
Ngaihzawng nei hi a harsat vak ngai lo. Nula hnenah anmahni chu a duh a ni tih han hrilh lah a zak ngai em em hek lo. Chu nula erawh chu thian ang tak ngial pawha han be turin a ngam ngang lo a. Khawlaia an intawh fuh changin an in nuih suk suk chauh a. Amah a han hmu leh zauh zauh thin chu a lawm tawk viau-in a inhre thin ni a ni ber awm e.
Hun a lo kal zel a. Kum a liam a, nula chu a theihnghilh chuang lo a. A ngaihsak em em zui chuang lo a. A la dam tih a hriat khan a duh tawk viau rih te pawh a ni mai awm e. A in ngaihtuah thin a, nula chuan amah a duhna chhan tur hi a hre mai lo a. A duh a ni tih va hrilh se, a lo duhloh kha a hlau a ni ber mai awm e.
Nula te ina lenna rem chang chu a lo awm ta hlauh mai a. Phur takin a leng a. An han inkawm chho zel a. A rilru chhungril a hmu chiang a, a duh ang thlap a ni tih a hre mai a, a hmel a hmuh tirh a, a nihna tur anga a ngaih zawng zawng kha a ni tih a hria a. A awm dan tam tak chu ti zawng hian awm se tih chang chu a nei thin a, mahse, a awm dan tur va hrilh chu a tum chuang lo a.
Tichuan, Nula leh tlangval te chu an inkawm chho zel a. Tlangval chu Nula te inah chuan a leng fo a. A chang chuan an inkawm tuiin, an titi tui em em a. A chang chuan engmah sawi tur hre loin an ngawi leh reng a. Tlangval chuan, “min duh ve tak tak lo a nih hi” tih rilru a pu fo a. A han in ngaihtuah a, “ka sawi vek ang” tiin a thil ngaihtuah khawl sa chu a vawng a, a inpeh ruh fe pawn, nula hmel a hmuh chuan a sawi tur khawl khawm sa zawng zawng chu a theih nghilh vek a. Engmah sawiloin a haw leh nge nge thin.
A tir a tang reng khan a hmangaih tih a inhria a, ni lose, thla khat bak a leng peih hauh lo ang. Ngaihzawng a nei tam tawh a, (tam tawh han tih hian a mawi lo mai thei, mahse, a nei tlem lem lo), chu nula nen an inzui hnu pawhin ngaihzawn tur chu a hmu a, mahse, chu nula chu a hawisan thei lo a. A hmangaih a, a hmangaih tlat chuan engkim a la fel vek ang tih a ring a, Nula chuan duh lo nise, a hrilh mai a ring thin bawk a. Chuvang chuan, Hmangaihna chu Pindan pakhat, kan duha kan luh a, kan duha kan chhuah leh maina tur ni loin, kan duhthlanna ngeia kan luh a, kawngkhar uluk taka kan khar a, dam chhunga kan khawsakna hmun tur zawk a ni, tih ngaihdan hi a nei a. A ngaihdan anga nun chu a tum bawk a.
Nula chuan ti se, sawi se, amah chu hrilh ve thin se, tia ngaihtuah chang a nei a. Tlai lama ni a lo tlak dawn te hian, Nula chuan rawn phone sela, “Ni a tla dawn a, kawl a sen phat hian, ka ngai zual che a ni” rawn ti ve se a ti thin a, chu chu a rilru put thin dan a ni a. Zan rei tawk takah, zan lam rannung tlemte an hram charh charh hunah chauh te hian, a muhil tuilai hi rawn ti harh che a, amah a ngaih em a vang chuan a muhil thei lo a, a aw vawikhat tal khawvar hmaa a hriat chuan a muhil thei maiin a rin thute rawn hrilh sela, a duhawm belh chhah em em dawn hiana ring a, chuti angte chuan a suang tuah thin.
Tlangval chu tlai ni tlak dawn te hian a lung a leng thin a, hla mawi tak tak a ngaihthlak thinte chu a rilru a a lo lang thar a, thawnthu ngaihnawm tak taka a changtunu leh changtupa ten thutthleng pakhata thu dun a, tlai nitla tur kawl eng phat maia, zawi te a titi dun a, khua an nghak thim te chu a ngaihtuah thin a. Chuti anga a bula awm a, hun hman pui thin tur chuan Nula chu a ngaihtuah thin a ni.
Luipui damdiai mai kam a, Thingbuk hnuaiah te chuan thu dun se. Luipui luang ri har har mai te chu thlir dun thin sela, tiin a in ngaihtuah a. A ngaihtuah pahte chuan a han nui a. Rokunga hla pakhat, “fiara tui thiangte luang del del, lengi nena luia lengngha kan chhaina” tihte chu a rilruah a lo awm a. Chu nun chu mawi em em hian a hria a. Nun hi a nih dan tur angin chutah chuan a famkim hialin a ring a ni.
Nula chuan a ngai ve ngai miah lo a, amah avang chuan a lung et chu a leng ve ngai miah lo nite hian a hria a. A lung len zual deuh chang chuan a in ngaihtuah a in ngaihtuah a, thinrim lek lek chang hi a nei thin a. Zan a han mut a, zing khua a lo var erawh chuan chung a thinrimna chu a reh a. A hma ang thoin nula a hmangaihna chu a thinlungah chuan a lo lian leh thin.
Tumkhat chu anni pahnih chuan harsatna an tawk ta a. Harsatna ti ila, buaina pawh a ni awm e. Chutih rual chuan, buaina te chu harsatna te chu buaina a ni nghal tho lawm ni?…Harsatna ka tih emaw., buaina ka tih emaw pawhin a dik ve ve em?. A dik ve ve ti raw?
Chu harsatna an tawh atang chuan nula thinlung chu a lo hre chiang leh zual a. Khami ni, “kan harsatna te hi i sawi fel ang hmiang, kan pahnih hian” tia an titi dun tlai nitlak dawn khan Tlangval chuan nula mitmengah chuan hmangaihna a hmu a. Tlai ni tlak dawna, hmangaihna ni eng mawi chu. Chu nula mitmeng chu, tlangval zawng zawngin an ngaihzawngte mitmeng an hmuh chak leh an duhthusam thin chu a ni. Kum 30 zet an inneih hnu a, patlingin an hmuh nawn fo chak mitmeng chu nula mitah chuan tlangval chuan a hmu a. Khami ni tlai khan ni chu a tla a, khua a thim hnan a, hmangaihna eng erawh tlangval chuana hmu thiam ta thung.
Ashton Kutcher-a te channa, “Valentine’s day”-ah khan Estelle khan a pasal hnenah, hmanlaiin, a pasal business partner nen an lo inkawp ruk zauh thu a sawi khan, a pasal khan a kal san a, zanah Cemetery-a Film an lo enlai khan a va zawng leh a, khatah khan, Estelle Khan, a pasal hnenah khan “ When you love someone, you love all of them… you gotta love everything about them, not just the good things but the bad things too. The things that you find lovable and the things you don’t.” a ti a, a pasal khan a lo pawm leh a. Khami a hmuh khan a hma lawk a a bialnu Liz chu adult sex phone worker a ni tih a hriat chhuah avanga kalsantu Jason pawh kha a harh chhuak a, a bialnu a va pan leh a, hun hlimawm tak an hmang dun a nih kha. Heta Estelle thusawi hi a rilruah a awm reng a. Mi kan va hmangaih a nih chuan an nihna zawng zawng nen kan va hmangaih tur a ni. Anmahnia a thalai chauh ni lo, a thalo lai pawh; anmahnia a ngaihzawn awm lai chauh ni lo, a ngaihzawn awm loh lai pawh. Hmangaihna a ni miau a, heti ang tur hi a ni.
Nula awm danah pawh chuan duh loh a nei fo a. Sawi ve se a tih pawh chu a sawi lo fo a, ti ve se a tih lah a ti lo fo. Chumi avang chuan a lo lungawiloh rukna thin erawh a insum a. Nula chu, sawi se a tih a sawi thin a vang te, ti se a lo tih rilruk fo a tih thin avanga va duh a ni lo reng bawk a. Chumi hnu chuan nula awm dan zawng zawng chu lawm takin a pawm ta a. A hmangaih a, a hmangaih avang chuan nula awm dan ang mil leh nula hlimna tur zawng zela insiam rem chu a tum ta a, a insiam rem ta zawk zel a. chutah chuan hlimna chu a lo awm zawk ni te hian a hria a. Kan kawppui te hlimna pek tuma theih tawp kan chhuah hian keimahni ngei hlimna pawh hi a lo pung zel zawk a ni te a ti rilru a, a hma kha chuan a hma a lo sial mai mai niin a hria a. Hmangaihna chu lak a ni lo a, pek a ni zawk si a.
Tlangval chuan nula chu a dam chhungin a hmangaih dawn a ni tih a inhria a. An pahnih nun atang chuan hmangaihna leh mihring nun tam tak a zirin a inhria. Hmangaihna chu ni tina tih thar zel angai a. Kan hmangaih a ni tih inhrilh tawn fo angai a. Nula chuan a hmangaihna ni tih hrilh ve kher thin lo mah se, tlangval chuan keiman ka sawi mai ang, sawi ve lo mahse, min hmangaih tho a lawm, a ti a. Nula chuan a ngai a ni tih hrilh fo lo mahse, tlangval chuan, “Ka ngai miau a, ka hrilh zel dawn a ni,” a ti a.
Lo kai tawi tawh mai ila, Tichuan, chumite chu an lo innei ta a. Hla mawi tak mai te chu duhawm taka tawp a awm ve thin a, Thawnthu ngaihnawm takte pawh mawi taka tawp a awm thin. Inneihna hi thawnthu tawpna a ni lo a, thawnthu intanna chauh a ni. Kawng danga sawi chuan, Thawnthu chhawngkhatna tawpna a ni a, thawnthu chhawng hnihna intanna a ni. Nula leh tlangval te Thawnthu hmasa chu hlimawm leh ngainatawm takin a tawp a, an thawnthu hnuhnung pawh hi heti ang bawk hian a tawpin ka ring. An thawnthu hmasaah pawh, harsatna leh buaina te chu an tawk a, an thawnthu hnuhnungah pawh an tawk leh ang. Mahse, Anni pahnih inhmangaihna ang chu, hmangaihna tak tak, Engkim hneh thei leh hnehtu an tih ang thin kha a ni a, “Thihna in min thenhma loh chuan, Hmangaiha enkawla, rawng bawl sak turin, kan dam hun chhung zawng ka nei ang che,” tia an thutiam chu an hlen ngei ang.
Taka, an in ngaihzawn lai khan, Tlangval hian Nula hnenah hian, Robert Sexton-a hla pakhat,
“Across the years I will walk with you –
in deep green forests; on shores of sand:
and when our time on earth is through,
in heaven, too, you will have my hand” tih kha mawi takin a ziak a, a pe a ni. Robert Sexton hian pencil drawing ang deuhin, kut pahnih in vuan hi a ziak a, chumi sirah chuan he a hla tlar li lek hi a ziak a. He hla tawi te hi tlangval chuan nula hnenah chuan a pe a. A nun chhuah pui ngei pawh ka ring a ni.
Ka ngawi ta vang vang a, Ka nupui pawh chu a thu ngawi reng a, “ I muthlu elaw?” tiin a darah ka han khawih a, ani chuan, “Muthlu lo e, i sawi thiam thin em mai a, i sawi zo der elaw” a ti a. “Sawi zo tawh mai e, B.A. kan zirlai a, kan Novel zir thin te, Summary an ziah thin ang deuhin ka sawi a,” ka ti a. “In Novel zir thin anga sei chuan ziak la,” ka nupui chuan a ti a…Kei chuan, engmah sawi loin ka nui a. Thla eng a rawn chhuak tawh a, bathlar pawh chu a rawn chhun ruih a, ka nupui hnenah chuan, “Kha tlangval hmangaihna ai maha nasa khan ka hmangaih che,” ka ti a. Ka nupui chuan, “Ka hria a lawm…Kha nula ai kha chuan ka ngai thin daih che in ka ring…I van nei ka ti e, hmangaih deuhtu nupuiah i nei a” a ti a, zawi te hian a nui a… “Hmangaih ber neite chu mi vannei ber an ni an ti a, ka vannei khawp mai,” ka ti a, Ani chuan, “Khawvela mi vannei ber pahnih kan nih chu” a lo ti a.