- F. Vanlalrochana

ZUI TLAK ISUA
Stephen Ambrose a lehkhabu, Band of Brothers khan US Army Easy Company ho chanchin a chhui a. Georgia a an training lai atang Normandy vaukam an kai, D Day (June 6,1944) leh Indopui pahnihna tawp thlenga an chanchin a tarlang a ni. Heng an hun tam zawka an commander chu Richard Winters a ni a. Winters a chu sipai hotu tha tak a ni a, a chhan chu a hote hmaah amah chu kalin a hruai zel a ni. Officer dang chuan a hnung hmun him deuh te an chuh fo a. Richard Winters a ka atanga thuchhuah tam zawk chu, ” Min zui rawh u” tih a ni thin. Indonaah an kal pawhin winters a chuan hma a hruai zel a ni.
Lal Isua hi a fate hruaitu ropui tak a ni. Kan mamawh a hria a, kan chak lohna lai a hria a. Lal Isua hruaina hi sam 23 na ti duhawmtu ber a ni.
Chang hnihnaah chuan, Lal Davida chuan, Berampu chuan, ” Chawlhna tuikamah te min hruai thin a” a ti a. Chang thumnaah chuan, “ka nunna hi mi siamthat thin a, Ama hming avangin felna kawngah te chuan min hruai thin” a ti bawk a. He chang pahnih hian Lal Isuan min ngaihsak leh enkawlna famkimna chu a tarlang a ni. Insiam tharna leh hahdamna hun (Chawlhna tuikamah) te, A lawm zawng tihna hun (Felna kawngah) te Amah chu zui tawp mai tur a ni.
Hla hlui pakhatin, ” Ka Lalpan hmun hlauhawmah kawng him a hria, Ka zui mai dawn a ni” tih ang khan Lal Isua hi zui tawp mai tur a ni.
Mihringin kan tawn tur ang zawng zawng leh a aia tam hi Tisa puin leiah a lo tawng vek tawh a ni. Lal Isua chu kan hma hruaitu a ni a, i zui ang u.
TUANG TIHCHHAH MAMAWH MIZO THALAI
India sipai hotu ropui bera chhal ngam, Gen. Sam Manekshaw kha, Five star General lai a han kai phak a. Sipai officer an nih tan tirh, Lieutenant an nih laiin, an Battallion CO hmaah an va in lan a. Ani chuan, a confidential report a lo hmuh tir thin a. An CO chuan, “He officer, ni lo, he tlangval hi engtikah emaw chuan officer ni tlak reng a la nih mahna” tiin a lo ziak a. Chu reportah chuan an hming an sign ve a ngai thin a ni.
Manekshaw-a hnunga rawn chhuak chu, Khaled-a a ni a, Pakistan Indan hnuin, Governor te, Foreign Minister te a ni zui ta nghe nghe a. Manekshaw chuan, “Khaled, entin nge a ziah che?” tia a lo zawh chuan, “He officer hian, a mawhphurhna ngaihthah a ching” tiin a ziak, Khaleda chuan a ti a. Manekshaw chuan, “A tha lo hle mai a” a tih chuan, Khaled-a chuan, “Nikum te chuan, ‘mawhpurhna a nei tih a inhre lo hrim hrim’tiin a sin a ziah” a lo ti liam ve mai bawk a.
Hemi chungchang hi Defence Service Staff College, Wellington-a thu a sawi tumin Manekshaw chuan, a sawi chhuak a. Keini hunlaia chuan, Khatianga min lo ziah chhiat kha engah mah kan ngai lo a ni. Tunlai hunah chuan, CO-in mawhphurhna ngaihthah mi tiin ziak sela chu, a ziah officer khan, President hnenah zual koin, amah aiin mawhphurhna ka ngaihsak zawk a ti duh ang”tiin a sawi.
Chu chu tunlai a mite nena an danglamna a ni tih sawiin, ama ,awngkam ngei hi han dahchhuak ila, “We simply did not give a cuss”
Tunlai mite hi kan no tial tial ni te hian a hriat a. Chhungkuaah, khawtlangah, Kohhranah, Hnathawhnaa-kan pute leh naute nena kan inlaichinna te, hna kalphung leh transfer thuah te, thian hoah, Indawr tawnnaah, social media inkawm honaah, Sikula kan khawsakndan zirtirtute min treat dan thleng hian, kan zuau ta lutuk a, kan phun nung nung reng a. Ngaih hoh mai theih, en liam mai theih, kal kan mai theih te hi kan sawi kur luk a. Tuang tih chhah huna a awm a. Mahni inkhawngaih vel a, tlawmngai kual vel lo a, tih thak huna tih ve thak mai na chang te hriat a, tum pawh tum ve tur a ni. Engpawh tawk ila, social media zual ko te kan ching a. A hnu lamah, “Ngaihdam” kan dil leh duk duk a. Sawi chhuah tul kan ti a nih pawhin, a sawina hmun dikah, a sawina hun dikah sawi mai tur a ni. Tawrh tul pawh tawrh ve a, mahnia khawvel hmachhawn ngam ve fo a tul.
Tun lai khawvel kawng tinrenga intlansiakna hmunah hi chuan nu leh pa ten ‘tough’ taka kan fate kan enkawl a tul. A tua tan pawh, tuang tih chhah hun hi a awm a ni.