- Mahmuaka Chhakchhuak
Zofate zinga mi hrat khawkheng MC. Lalrinthanga meuhin min boralsan takah chuan a puala lehkhabu buatsaih kan han tum ta chu a ni a, thil phurhawm tak a nih rualin huphurhawm tak ava han ni si em. Aug. 31, 2022 (Wed) zing lam dar 8 : 00-a min lo boral san hnu khan Pu Michael Lalmanzuala nen inbe zauh zauhin Pu MC-a pual hian lehkhabu ila buatsaih ang aw kan ti a, zofate zingah hian mimal chanchin buatsaih chakawm tak pawl pawh a ni ang a, chutih rual chuan amah kha kawng hrang hrangah mi inhmang mi a nih mai bakah chanchin ngah tak a nih avangin keini hian a chanchin hi mi beng tlaina khawpin kan chhuah thei ngut ang emaw chu le tih tur a niin thil huphurhawm tak a nihna a tam mai si a. Kan koa tlu a ni tawh chu a nih mai bawk si avangin kan tih ngei ngei chu a ngai dawn a, mahni induhkhawp lohna a lian duh hle mai.
Kumin June thlaah khan ka nupui damlo awmpuiin Aizawl Civil Hospital-ah thla khat dawn kan awm laiin nikhat chu kan nu hi a zia deuh hlek avangin ka lenchhuah san a, Pu MC-a te Inah lengin rei tak chhung kan inkawm a, chutah chuan “I Chanchin hi ziakin dah ila, nakin lawkah i taksa chak loh hun ala rawn thleng anga, i tu leh fate tan mai bakah Zoram mipuite hian i chanchin an hriat theihna turin ziaka dah hi thil tul tak a ni, i buaipui ang hmiang” tiin ka sawi a. A ni chuan ‘Chanchin ziak tur engmah ka nei lo, chutianga ziak tham thiltih engmah ka nei lo’ a ti a. Ka han sawi ngial pawh chuan a tang tlat mai si avang chuan titi dang kan sawi ta zawk a. Nimahsela tunah hei, ama telloin a chanchin chu chhiar tlak tur ngeia buatsaih kan han tum leh bawk si avangin a dam that lai atang khan lo buaipui ta zawk ni ila kawng zal leh nuam tak kan zawh thei tur a ni mai a, tunah erawh a telloin kawng bumboh leh suar tak tak chu kan zawh alo ngai ta si a, a huphurhawm duh hle a ni.
Mi pakhatah hian a ni chu special taka duan a ni bik a, a thiltihna kawng hrang hrangahte khan hmahruaitu nih a tlin zel mai bawk avangin a chanchin hi sawi pawh a nuam thin; Zoram Politics-ah hian lohtheih lohin a hming sawi rik ngei ngei ngai turin ring a rawlh a, Kum 1955-a piang chauh (chauh ka han ti kher ang e) mah ni sela Zoram buaiah khan a hming lam rik ngei ngei ngai turin BENGVARNA OFFICE nghak tu ber a ni a, Inbiakpawhna tha lo tak la ni mahsela kha Office kha mipuiin Bengvarna ber atana kan hman a ni tlat si kha Pu MC-a vang ber a ni chu ti chiah lo mah ila a thawkrim ber pathum zinga pakhat chu a ni ngei ang. Congress Sorkarah ngei pawh Pu Hawla kaihza vengtu ber a niin Delhi tlangah ngei pawh vawi duai lo a hruai tawh ni awm tak a ni a, a hnuah Pu Hawla sawiseltu langsar tak a rawn ni leh ta mai bawk a. MNF Party ah ngei pawh a kul a taia mi tangkai berte zinga chhiar tel ngei ngei turin a awm leh a, nimahsela R. Vanlawma hnungzuitu alo nih tawh vang nge ni amahah khan ngaihdan nghet tak a awm tlat mai a, palzam theih loh a neih avangin a hun hnuhnung lamah phei chuan MNF Party atang chhuah tum anga sawi rik a han ni leh bawk a.
Kan Politician hmasate kiangah a hun tam tak alo hmang tawh thin a, kan han sawi tak R. Vanlawma nen phei chuan dar insi riala thil ti dun an ni reng thinin, A. Thanglura ngei pawh hnai taka lo kawm reng thintu a ni bawk. Zikpuii Pa leh Prof. Siamkima nen pawh inthiantha tak an niin L. Keivom nen phei chuan hun rei tak chhung thil ti dun an niin Zoram tan hian an theihna tam tak an lo hmang dun thin. Amahah khan ‘Dikna’ leh ‘Rinawmna’ hi fiah taka hmuh turin a awm reng a, mi rorum leh hrohrang na tak anga sawi ni thin mahsela midang mitmei veng mi tak leh mi pawi sawi hlau tak mi niin mi tam takin a chanchin hi an sawi bawk thin. Ral hla atanga a chanchin sawi leh hmaichhana a nungchang leh tawngkam hriat hi chuan thil danglam tak hmuh leh hriat tur a awm thin a, mahni insitna nei mi, sap tawnga ‘Inferiority Complex’ ngah mi kan tih ang chi ni hian kei ngei pawhin ka hmu. Chutih rual chuan amahah mit meng zamna leh timna erawh a nei ngai hauh lo thung a, chu chuan thil ti mai mai ni a ni loin ngaihtuahna fim tak hmanga thil ti mi a nihna pawh a lantir kan ti thei bawk ang.
Politics lamah hian sawi tur tam tak a awm a, tun atan chuan duhtawk rih phawt ila. Thu leh hla lamah hian thahnemngai leh thawhhlawk tak a nihna hi sawi lansarh ber tur a ni zawk awm e. L. Keivom lehkhabu ziak zawng zawngte hi Pu MC-a sum leh pai senga chhuah vek ti ila kan sawi sual kher ange maw le. Prof. Siamkima lehkhabute, R. Vanlawma lehkhabu leh Michael Lalmanzuala lehkhabu mai bakah ziaktu langsar dangte lehkhabu hi bu 70 chuang lai tur chu a chhuah sak hlawm a ni. Thu leh hla lama a tuimite fuankhawmna Mizo Academy of Letter-ah ngei pawh hian a thawhhlawk ber pawl chu a ni ngei bawk ang a, MAL hruaitute hian a chanchin hi sawi tur an hre viauin a rinawm. A hun hnuhnung lam, a taksa a chak loh hnuah ngei pawh nitin chanchinbua thuziakte hi amahin chhiar thei tawh lo mahsela a fate a chhiar tirin mut hmunah ala ngaithla hram hram thin a, chung zingah chuan keia ziak (inthlahrung hle mah ila) zinga ngaihthlak fuh alo neih chang phei chuan a fate hi min rawn biak tirin lawmthu min rawn hrilh thin. Zoram tan a ngaihtuahna zawng zawng a hmang ral thak a ni.
A chanchin hi sawi a nuam a, nimahsela ziak meuha dah han tum chu thil huphurhawm tak a ni si. Pu Michael-a hoa kan han sawiho pawhin zau takin, a duh apiangte tana ziak theih turin a pualin lehkhabu hi buatsaih ila kan han ti tak nain a chhah lutuk kan hlau deuh bawk si a, ngaihdan neih thiam har kan ti hle. Mi 15 vel chu amah hrechiangtu zingah ziak turin kan han ngen a, chungte leh ama Article lo ziahte kan han dahkhawm chuan phek 400 tling mai dawnin kan han hre bawk a. A Article te lah chu thlauhthlak tur bik hi hriatthiam a har hle a, tel vek dawn lahin lehkhabu chu a chhah lutuk kan hlau bawk si a. Ngaihdan fumfe kan nei hleithei meuh lo a ni ber mai. Engpawh nisela, Pu MC. Lalrinthanga hi mi pakhat rau rauah chuan sulhnu ngah tak zawng alo niin a kip a kawi phei chuan kan sawi seng dawn tawp lo mai tih chu kan chiang viau mai, chuti chung chuan kimchang tak tura a puala Lehkhabu buatsaih chu kan han tum ve bawk si a, a mawhphurtu zinga kan han tang leh ta nghal a, ka thil huphurh tak chu ava ni em aw……
A puala thuziak duh in awm phei chuan inthlahrung loin min han hriattir ngei turin kan ngen a che u.