- Mahmuaka Chhakchhuak
2011 Census ah chuan Mizoram ah Kristian hi 87% kan awm a, a dang 13% chu Sakhaw dang ring tute an ni. Eng tik vel lai khan nge za ah za kristian kan in tih kha? Kum rei lo te ala ni lawm mi? Engvanga hetia a pung zawng ni lo a hniam zawnga kan kristianna kan kalpui tak? Kan Sakhaw puithiam te nge Ram hruaitu lam nge mipui mimir lam te kan dem zawk dawn? Nge kan Kristianna hi a pianto a dik lo zawk ni ang? Tih zawhna chi hrang hrang te a awm thei ang a, heng zawhna te lah hi keia chhan thiam chi rual a ni bawk si lo.
Eng Sakhaw inzirtirna ai mah hian heng: Rukru te, Tualthahna te, Hleprukna te Uirena te leh sualna chi hrang hrang te hi a tha zawnga sawina a awm hauh lo a, chuti chung chuan kan Kristian ramah ngei hian nitinin a thleng mawlh mawlh thung bawk si a! Khawvel huapa kan Mizoram fakawmna ber hi enge ni ang? Tih han inzawt ila kan Kristianna hi a ni kan tih ngei a rinawm bawk si a, a chhunga cheng te lah chuan belhchian kan dawl meuh bawk si lo. Sakhaw rawngbawltu te ngei zingah pawh hmaikawr atan mai a rawngbawlna hmang kan tam ta em ni tih tur an lo awm nual ta bawk nen. Hming bula Reverend tih dah langsar viau si a, damlo tawngtai sakna nei tura koh ngam loh khawp te pawh sawi tur an awm ta zauh zauh a, Upa nihna dah langsar viau si a, an inchhung ngeia Ruihhlo man te, Upa ni reng chunga e mamawh ngawih ngawihin a pan pawha tawngtai duh tlat lo te, Evangelist nihna dah chungnung viau chunga Uirena nena an hming sawizui ngai ta tlat te pawh kan awm ta nual mai.
An mimal nun sawi a, an chetsual (palh?)na lam hi sawizui chiam ka tum pawh a ni lo a, kan sakhaw rawngbawltute hi chuan rawngbawlna fawng an chelha kohhran rawngbawlna an khawih lai hi chuan hetianga sawi ngai lo tur hian awm thei hram sela tih a nih rualin an lo hmingchhe palh a nih phei chuan an rawngbawlna chu chawl ngam ta zawk sela an fakawm ngei ang a chunglam pawhin mal a sawm zawk ngei ang. Nimahsela keini chuan sual thup hram hram kan tum a, min sawi chhe tu an awm lahin min sawichhiatna aia nasain kan rel zui hrep zawk a, Vantirhkoh anga thianghlim famkim nih kan tumna lamah hian kan che pelh ta fo zawk a nih hi. Lal Isua kha chu nasa taka an sawichhiat pawhin Beram, a pu hmaa a ngawi reng angin engmah a sawi ve ngai lo a, Lal Isua kan zui dan hi chu a danglam bik ngawt mai. Khawvel hmun dangah hian kan sakhaw rawngbawltu ang hi awm ve tak maw le?
Hetianga ka sawi tak avang hian kan sakhaw rawngbawltute hi ka sawichhe ta chiam a ni lo a, sawi tur mi tlemte an awm avang leh sakhaw rawngbawltute hi ka dah chungnun em avang zawka sawi mai chauh ka ni. Kan rawngbawltute zingah hian fak leh chawimawi tlak hi chhiar tham teh meuh kei ngei pawhin ka hria a, ka zah em em hlawm bawk. Chutih mek lai erawh chuan mit tikham an lo awm leh thin avang hian ngawih mai mai har ka ti a, hetiang hian ka han sawi ta mai a ni. Dik tak chuan kan rawngbawltute hi kan dah chungnung em em a, hmuhtheih Pathian tluk hialin kan ngai a, an lakah pawh beiseina sang tak kan nei nghal bawk thin a nih hi.
Chutih rualin lehlam hawi ila Politics kan khelh avanga kan kristianna dah tha hial ta mai te pawh kan awm ni awm ang taka Political Platform ah kan che leh tawngkam kan nei thin hi chu kan Kristianna derdep zia a langin ka hre thin. Heti taka kan politician te’n hmaikawra kristianna an hmang a, tawngkam chhehremna atana Pathian thu an hmang fo hi chunglama kan Pa hi a lungawih ka ring thei lo. Tawngkam awihawm tak takin thu kan sawi a, vote zawnna atan te pawh Pathianthu nen thiam tak takin kan sawi bawk a, a hnu lawkah keimahni atang bawkin thil dik lo leh tha lo an hmu leh thin tho hi chu mahni theuh kan inenfiah nawn fo a ngai lawng maw? ‘Kristian Ram’ kan nihna ang pawh hian hetiang Ram hruaina hnathawk tute hi chu hmun sang zawka thu leh chanvo sang tak chang te pawh nisela kan hnawl ngam a ngai tawh a ni. Function pawimawh takah te pawh Khualliana kan sawm thin hi thlak thin tawh bawk ila. Dik lo taka sum leh pai la lut tih kan hriat chian em em te pawh hian Ram hruaina hna thawk a, chelh mek te pawh nisela mipui lam hian kan ngaina lo a ni tih kan lantir a hun tawh zawk a ni. Thubuai nei a, Court hiala ngaihtuah ngai khawpa Case nei te ngat phei hi chu Minister hial pawh nisela Kristian Ramah hian dah lansarh loh fo a tha.
Kristian kan nih avanga sual do ngam lo khawpa kan dawih hi a dik dawn em ni? Sual hi a huhoa do tur a ni a, mimal ang pawha do bawk tur a ni dawn lawm ni? Kan Zoram Politics ah thung chuan nimin lawka kan duh loha kan do nasat em em kha vawiinah chuan kan kuangkuah leh thei mai a, a fel ber ang zia zanga kan dah chungnung leh larh mai thin hi Krista hnung kan zui dan tur a ni dawn em ni le? Ram pum huap anga sual kan do a, langsar taka sual kan do laiin lang lo lamah kan hruaitu tute emawin an lo thurualpui leh thung ang te hi a chhunga cheng mipui te hian kan tuar a ni thei mai a ngem? Dawt leh thutak hmanga Politics kan khelh reng hian ramin a chhiat phahna hmu nghal mai lo mah ila kan him reng dawn em ni? An vote kan duh vanga thu tha pui pui kan tiam a, kan tling ta chenga sawimam a ngai leh ta thin ang te hi Vanram kawngkhar kan panna kawnga min ti hnawktu a ni thei mai a ngem?
A tawp berna atana ka sawi duh chu kan Kristian percentage tlem ta zawk zel hi enge a chhan ni ang? Heng point pahnih emaw lek kan sawi te hi a ni thei a ngem? Point dang chu a awm bawk ngei ang a, kan sawi hman lo ni ta mai sela, heng point pahnih te hi han ngaihtuah chiang ve ta ula engtia solve chi nge ni ang le?